'Thiếu' trang thiết bị y tế phải giải quyết như thế nào?
(Baonghean.vn) - Từ đầu năm 2022 đến đầu năm 2023, công tác đấu thầu, mua sắm trang thiết bị của các đơn vị y tế công lập trong cả nước gặp nhiều khó khăn, ảnh hưởng lớn đến công tác khám, chữa bệnh cho người dân.
Tháo gỡ khó khăn
Nguyên nhân dẫn đến những khó khăn, vướng mắc mua sắm trang thiết bị y tế được xác định là do sau đại dịch Covid-19, nhiều nguồn cung bị “đứt gãy” và do một loạt vi phạm pháp luật liên quan đến công tác đấu thầu, mua sắm thiết bị y tế được phanh phui, dẫn đến tâm lý “e ngại” mua sắm. Cùng với đó, quy trình thực hiện đấu thầu, mua sắm vốn phức tạp, nhiều thủ tục được “siết chặt” hơn.
Tại Nghệ An, việc đấu thầu, mua sắm thiết bị y tế được thực hiện theo phương thức tập trung và UBND tỉnh giao Trung tâm Hỗ trợ tư vấn tài chính tỉnh thực hiện việc mua sắm. Theo báo cáo của Trung tâm Hỗ trợ tư vấn tài chính tỉnh: Năm 2022, UBND tỉnh phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu là 5 gói thầu cho 15 đơn vị y tế, với tổng giá trị phê duyệt kế hoạch là gần 87,7 tỷ đồng. Kết quả đấu thầu mua sắm chỉ thực hiện được 2 gói thầu cho 4 đơn vị, với tổng giá trị trúng thầu là trên 13,3 tỷ đồng… Quá trình đấu thầu gặp nhiều khó khăn, vướng mắc, do không có nhà thầu đáp ứng (giá trị thẩm định giá thấp, ít nhà thầu tham gia) hoặc không đủ điều kiện thực hiện do không có đủ 3 báo giá cạnh tranh, không có đơn vị thẩm định giá độc lập.
Để giải quyết khó khăn, vướng mắc, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 07/2023/NĐ-CP về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 98/2021/NĐ-CP của Chính phủ ngày 08/11/2021 về quản lý trang thiết bị y tế; Nghị quyết số 30/NQ-CP ngày 04/3/2023 về việc tiếp tục thực hiện các giải pháp bảo đảm thuốc, trang thiết bị y tế… Bộ Y tế cũng đã ban hành Thông tư số 14/2023/TT-BYT ngày 30/6/2023 về xây dựng giá gói thầu mua sắm trang thiết bị y tế tại các cơ sở y tế công lập (hướng dẫn các bệnh viện xây dựng trình tự, thủ tục xây dựng, giá gói thầu mua sắm hóa chất, vật tư để phục vụ công tác khám, chữa bệnh).
Nghị quyết số 30/NQ-CP, Nghị định số 07/2023/NĐ-CP và Thông tư 14/2023/TT-BYT đã cho phép các đơn vị y tế được áp dụng thí điểm hướng dẫn về xây dựng giá gói thầu trong năm 2023, theo phương án xác định giá gói thầu căn cứ ít nhất một trong các tài liệu giá thị trường được tham khảo từ báo giá của các nhà cung cấp; quy định về gia hạn giấy phép nhập khẩu, số đăng ký lưu hành tháo gỡ cho đơn vị trong quá trình đánh giá hồ sơ dự thầu, tăng số lượng nhà thầu đáp ứng yêu cầu; cho phép tiếp tục thanh toán chi phí khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế đối với các dịch vụ kỹ thuật thực hiện bằng máy do nhà thầu cung cấp sau khi trúng thầu vật tư, hóa chất; cho phép các đơn vị y tế được sử dụng các trang thiết bị y tế đã được cá nhân, tổ chức trong nước, nước ngoài hiến, biếu, tặng cho, đóng góp, viện trợ, tài trợ (bao gồm các trang thiết bị y tế liên doanh, liên kết đã hết thời hạn hợp đồng) nhưng chưa hoàn thành thủ tục xác lập sở hữu toàn dân để khám bệnh, chữa bệnh…
Cùng tháo gỡ vướng mắc, ngày 15/6/2023, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 14/2023/QĐ-UBND đưa danh mục thiết bị y tế đã đưa ra khỏi danh mục tài sản mua sắm tập trung. Việc mua sắm trang thiết bị y tế được UBND tỉnh giao Sở Y tế chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan nghiên cứu, tham mưu UBND tỉnh.
Không để ảnh hưởng quyền lợi của người dân
Dược sĩ Trần Minh Tuệ - Phó Giám đốc Sở Y tế cho biết: Có 7 đơn vị đã xây dựng các quy trình, xin chủ trương mua sắm trang thiết bị y tế. Sở Y tế, Sở Tài chính đã tiến hành thẩm định và đến nay đã có Bệnh viện Đa khoa Yên Thành, Bệnh viện Mắt Nghệ An, Bệnh viện Ung bướu Nghệ An, Bệnh viện Đa khoa thành phố Vinh được UBND tỉnh phê duyệt chủ trương mua sắm và đang triển khai các quy trình tiếp theo.
Riêng với gói mua sắm trang thiết bị Chương trình phục hồi kinh tế - xã hội theo Nghị quyết 11/NQ-CP của Chính phủ và Chương trình Mục tiêu Quốc gia (Dự án Đầu tư mua sắm trang thiết bị cho 28 bệnh viện đa khoa, trung tâm y tế tuyến huyện, tỉnh Nghệ An với tổng mức đầu tư là 237 tỷ đồng và Dự án Đầu tư mua sắm trang thiết bị cho Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh với tổng mức đầu tư là 55 tỷ đồng) đã được chủ đầu tư là Ban Quản lý Dự án đầu tư xây dựng các công trình dân dụng và công nghiệp tỉnh phát hành hồ sơ mời thầu và tiến hành ký kết hợp đồng mua sắm trong tháng 12/2023.
Trong năm 2023, UBND tỉnh cũng đã phê duyệt Đề án sử dụng tài sản công vào mục đích liên doanh, liên kết “2 hệ thống máy gia tốc xạ trị tuyến tính điều biến liều và 1 hệ thống máy CT mô phỏng” của Bệnh viện Ung bướu Nghệ An. Sở Y tế đã trình UBND tỉnh xác lập quyền sở hữu toàn dân đối với các tài sản được các cá nhân, tổ chức cho, tặng, với tổng giá trị trên 24 tỷ đồng (13 máy móc thiết bị y tế của Bệnh viện Hữu nghị Đa khoa Nghệ An; 2 thiết bị của Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An; 7 thiết bị của Bệnh viện Đa khoa thành phố Vinh; 1 thiết bị của Bệnh viện Đa khoa Diễn Châu; 1 thiết bị của Trung tâm Huyết học và Truyền máu Nghệ An).
Tuy nhiên, ở một số bệnh viện công lập trong tỉnh vẫn đang xuất hiện tình trạng khi bệnh nhân đến khám, chữa bệnh không có máy móc, trang thiết bị để chẩn đoán, xét nghiệm. Các bệnh viện đã “đề nghị” bệnh nhân tự đến hoặc chở bệnh nhân đến bệnh viện ngoài công lập để thực hiện chụp chiếu, xét nghiệm.
Tìm hiểu nguyên nhân thực trạng, được biết: Một số bệnh viện chưa thực hiện đề án sử dụng tài sản công vào mục đích liên doanh, liên kết nên theo quy định không thể sử dụng trang thiết bị này vào khám, chữa bệnh. Nhiều trang thiết bị của một số bệnh viện bị hư hỏng nhưng chưa thể kịp thời sửa chữa do quy trình thủ tục, nhà cung cấp thiết bị… đòi hỏi có thời gian thực hiện.
Giải quyết tình trạng nói trên, ngày 19/12/2023, Sở Y tế đã có Công văn số 4190 /SYT-KHTC về việc bảo dưỡng, sửa chữa máy móc, trang thiết bị, mua sắm thay thế các tài sản trong lĩnh vực y tế gửi các bệnh viện công lập trên địa bàn tỉnh.
Dược sĩ Trần Minh Tuệ - Phó Giám đốc Sở Y tế nêu rõ: Sở yêu cầu các bệnh viện công lập khẩn trương rà soát, thống kê các trang thiết bị y tế bị hư hỏng tại đơn vị để tiến hành sửa chữa, bảo dưỡng theo đúng quy định, nhằm đáp ứng yêu cầu khám, chữa bệnh cho người dân trên địa bàn… Các bệnh viện công lập cần triển khai thực hiện nghiêm túc, hiệu quả và chịu hoàn toàn trách nhiệm nếu trang thiết bị y tế của đơn vị hư hỏng, nhưng chậm được sửa chữa, bảo dưỡng làm ảnh hưởng đến công tác khám, chữa bệnh cho người dân./.
Từ năm 2024, việc mua sắm, đấu thầu thuốc, trang thiết bị y tế sẽ được thực hiện theo Luật Đấu thầu năm 2023 có hiệu lực từ ngày 1/1/2024. Các đơn vị y tế đang rất mong chờ các bộ, ngành liên quan sớm ban hành thông tư hướng dẫn thực hiện.