Sớm gỡ khó cho ngành Giáo dục trong chi trả lương giáo viên hợp đồng
(Baonghean.vn) - Với những đặc thù, hiện các cơ sở giáo dục đang hợp đồng thời vụ với hàng ngàn nhân viên nhóm hỗ trợ, phục vụ và hàng trăm giáo viên các cấp học do thiếu biên chế.
Khó khăn trong chỉ trả lương cho giáo viên hợp đồng
Từ tháng 1/2024 đến nay, việc thanh toán tiền công, tiền lương cho người lao động hợp đồng theo Nghị định số 111/2022/NĐ – CP tại các cơ sở giáo dục gặp khó khăn, vướng mắc. Hiện tại, hầu hết Kho bạc Nhà nước các huyện đã tạm ngừng chi trả, chỉ cho tạm ứng hoặc chỉ cho chi trả một số đối tượng… do hợp đồng lao động chưa được UBND tỉnh giao chỉ tiêu.
Chị Nguyễn Thị Linh là giáo viên hợp đồng dạy môn Khoa học tự nhiên tại Trường Trung học cơ sở Quán Bàu (thành phố Vinh). Đây cũng là giáo viên duy nhất xin nhận tạm ứng lương do bản thân mới sinh con nhỏ, gặp nhiều khó khăn. Chị Linh cho biết: "Là giáo viên hợp đồng nên thu nhập của chúng tôi thấp hơn so với giáo viên trong biên chế và cũng không ổn định vì được trả lương theo tiết. Vì thế, chúng tôi mong muốn tỉnh có cơ chế để các nhà trường thuận lợi trong việc chi trả lương, giúp các giáo viên được ổn định cuộc sống".
Do thiếu giáo viên nên năm học này, Trường Trung học cơ sở Quán Bàu hợp đồng 9 giáo viên. Lâu nay việc chi trả lương được trích một phần từ nguồn thu của nhà trường, một phần do thành phố hỗ trợ. 3 tháng qua, việc chi trả lương cho giáo viên hợp đồng tạm thời bị gián đoạn và nhà trường có cơ chế tạm ứng lương cho giáo viên. Tuy nhiên, chỉ có 1 giáo viên xin nhận tạm ứng, còn lại đang chờ văn bản hướng dẫn.
Ông Nguyễn Hồng Hải - Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Quán Bàu cho biết: "Tình trạng thiếu giáo viên không chỉ diễn ra ở trường tôi mà còn diễn ra tại nhiều trường khác trong thành phố. Vì vậy, việc hợp đồng giáo viên là cần thiết để đảm bảo việc dạy và học ở các nhà trường. Nếu việc chi trả lương cho giáo viên hợp đồng bị gián đoạn sẽ ảnh hưởng đến tâm lý các giáo viên và cũng sẽ ảnh hưởng đến việc dạy và học ở các nhà trường".
Nghệ An có gần 1.500 trường học. Để thực hiện nhiệm vụ, từ nhiều năm nay, tại các cơ sở giáo dục đã hợp đồng lao động thời vụ với hàng ngàn nhân viên nhóm hỗ trợ, phục vụ (nấu ăn bán trú, nội trú; bảo vệ, tạp vụ,...) và hàng trăm giáo viên các cấp học do thiếu biên chế.
Ngoài ra, toàn tỉnh còn có hơn 340 giáo viên, nhân viên được UBND huyện hợp đồng không xác định thời hạn đã nhiều năm nhưng chưa được tuyển dụng do nhiều nguyên nhân.
Việc chi trả tiền công, tiền lương cho các đối tượng hợp đồng trên được lấy từ nguồn kinh phí hoạt động của đơn vị (ngân sách cấp và nguồn thu sự nghiệp), nguồn hỗ trợ và chi trả từ ngân sách giáo dục cấp huyện.
Nghị định số 111/2022/NĐ-CP ngày 30/12/2022 của Chính phủ quy định về hợp đồng đối với một số loại công việc trong cơ quan hành chính và đơn vị sự nghiệp công lập, có hiệu lực thi hành từ ngày 22/2/2023.
Nghị định 111 nêu rõ 3 loại công việc thực hiện hợp đồng: Các công việc hỗ trợ, phục vụ trong các cơ quan hành chính và đơn vị sự nghiệp công lập thực hiện quản lý và áp dụng chế độ, chính sách theo quy định của pháp luật lao động, pháp luật dân sự và quy định của pháp luật khác có liên quan; các công việc hỗ trợ, phục vụ trong cơ quan hành chính thực hiện quản lý và áp dụng chế độ, chính sách như công chức; các công việc chuyên môn, nghiệp vụ thuộc danh mục vị trí việc làm chức danh nghề nghiệp chuyên ngành, chuyên môn dùng chung trong các đơn vị sự nghiệp công lập.
Nghị định mới quy định rõ về kinh phí thực hiện ký hợp đồng để giải quyết khó khăn, vướng mắc từ thực tiễn thực hiện và bảo đảm kinh phí triển khai thực hiện các quy định mới.
Đối với cơ quan hành chính thì kinh phí thực hiện hợp đồng công việc hỗ trợ, phục vụ từ nguồn ngân sách Nhà nước, nguồn thu khác (nếu có), nằm ngoài quỹ lương của cơ quan.
Đối với đơn vị sự nghiệp công lập thì kinh phí thực hiện hợp đồng lao động công việc hỗ trợ, phục vụ, chuyên môn, nghiệp vụ thực hiện theo quy định của pháp luật về cơ chế tự chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập, theo quy định của pháp luật về phân cấp ngân sách. Đối với các đơn vị thực hiện cơ chế tài chính đặc thù thì thực hiện theo cơ chế tài chính đặc thù do cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Tạo cơ chế thuận lợi cho các trường
Liên quan đến vấn đề này, đầu tháng 3/2024, Sở Giáo dục và Đào tạo đã có văn bản đề nghị UBND tỉnh có văn bản hướng dẫn chỉ đạo thống nhất để việc thực hiện chế độ cho người lao động hợp đồng theo quy định và phù hợp với thực tế.
Cụ thể, đối với hợp đồng thực hiện công việc hỗ trợ phục vụ, do trong Nghị định 111 không quy định về việc giao số lượng hợp đồng công việc hỗ trợ, phục vụ trong cơ quan hành chính và đơn vị sự nghiệp công lập và đối tượng này không thuộc biên chế, số người làm việc và không thuộc quỹ lương của cơ quan, kinh phí chi trả được sử dụng từ nguồn tự cân đối của đơn vị.
Đối với hợp đồng thực hiện công việc chuyên môn, nghiệp vụ, hiện việc xác định đơn vị tự chủ tài chính theo quy định của Nghị định số 60/2021/NĐ-CP ngày 21/6/2021 của Chính phủ quy định cơ chế tự chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập tại các huyện, thành phố, thị xã đang thực hiện khác nhau. Trong đó, cấp tiểu học và các đơn vị không thu học phí hoặc nguồn thu học phí thấp thì được xác định đơn vị sự nghiệp công lập Nhà nước đảm bảo chi thường xuyên.
Với ngành học mầm non, cấp Trung học cơ sở, Trung học phổ thông và Giáo dục thường xuyên, do có nguồn thu học phí nên một số huyện xác định là đơn vị sự nghiệp công lập Nhà nước đảm bảo một phần chi thường xuyên, có huyện lại xác định là đơn vị sự nghiệp công lập Nhà nước đảm bảo chi thường xuyên.
Trong khi đó, trên thực tế, do nguồn học phí sau khi tính trừ 40% cải cách tiền lương theo quy định, 60% còn lại được cân đối vào chi thường xuyên (để tăng cường cơ sở vật chất, hỗ trợ hoạt động giáo dục tại đơn vị), nên một số đơn vị không còn nguồn thu sự nghiệp để chi trả lương cho giáo viên hợp đồng lao động theo Nghị định số 111/2022/NĐ-CP. Vì thế, thời gian qua, một số huyện đã cấp hỗ trợ kinh phí để các đơn vị chi trả lương cho giáo viên hợp đồng do thiếu so với định mức của Bộ chuyên ngành.
Ngoài số hợp đồng giáo viên thiếu so với định mức ra thì các cơ sở giáo dục còn có các hợp đồng lao động: Trong chỉ tiêu biên chế do chưa kịp tuyển dụng; hợp đồng dạy thay giáo viên nghỉ sinh, nghỉ ốm đau; hợp đồng giáo viên dạy các môn còn thiếu (mà không có biên chế để tuyển dụng do tinh giản), hợp đồng dạy tăng cường để thực hiện thí điểm mô hình trường tiên tiến.
Để đảm bảo việc dạy và học ở các trường, Sở Giáo dục và Đào tạo đề nghị UBND tỉnh cho phép các đơn vị được hợp đồng lao động dưới 12 tháng để thực hiện nhiệm vụ chuyên môn nếu các cơ sở giáo dục và UBND cấp huyện tự cân đối được nguồn kinh phí chi trả từ nguồn ngân sách và nguồn thu của đơn vị.
Cụ thể, đối với đơn vị sự nghiệp nếu được tỉnh cấp ngân sách, được ký hợp đồng có thời gian không quá 12 tháng. Số lượng người ký kết hợp đồng chiếm không quá 70% chênh lệch giữa số lượng người làm việc được giao so với số lượng người làm việc định mức do bộ, ngành, lĩnh vực ban hành và số lượng này do Hội đồng nhân dân tỉnh quyết định.
Sở cũng đề nghị tỉnh chấp nhận thanh toán chế độ cho giáo viên, nhân viên được UBND huyện hợp đồng không xác định thời hạn nhiều năm trước đây trong chỉ tiêu biên chế được giao.
Từ năm học 2024-2025, đề nghị UBND tỉnh giao chỉ tiêu hợp đồng lao động chuyên môn, nghiệp vụ theo đề xuất của đơn vị nếu có nguồn kinh phí tự cân đối chi trả.
Rà soát lại đội ngũ hợp đồng trong các đơn vị:
Sau khi UBND tỉnh nhận được công văn của Sở Giáo dục và Đào tạo, về việc thanh toán tiền công, tiền lương cho người lao động theo Nghị định số 111 và đề nghị của Sở Nội vụ về việc tham mưu xử lý đề nghị của Kho bạc Nhà nước và các hồ sơ liên quan, Công văn của Kho bạc Nhà nước Nghệ An về việc thanh toán số lượng hợp đồng theo Nghị định số 111/2022/NĐ – CP ngày 30/12/2022 của Chính phủ về hợp đồng đối với một số loại công việc trong cơ quan hành chính và đơn vị sự nghiệp công lập, ngày 8/3/2024, UBND tỉnh có Văn bản số 1744/UBND - TH về việc lao động hợp đồng theo Nghị định số 111/2022/NĐ - CP.
Theo đó, để đảm bảo thực hiện đúng với các văn bản theo quy định, UBND tỉnh có ý kiến: Đối với hợp đồng thực hiện hỗ trợ, phục vụ thực hiện theo Công văn số 1509/BNV – CCVC ngày 6/4/2024 của Bộ Nội vụ trả lời Kho bạc Nhà nước Việt Nam. Cụ thể, với đối tượng này không quy định việc giao số lượng hợp đồng công việc hỗ trợ, phục vụ trong các cơ quan hành chính và đơn vị sự nghiệp công lập. Lao động hợp đồng không thuộc biên chế, số lượng người làm việc và không thuộc quỹ lương của cơ quan, đơn vị. Việc quyết định số lượng hợp đồng (kể cả hợp đồng ngắn hạn) thuộc thẩm quyền người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập.
Đối với hợp đồng thực hiện công việc chuyên môn, nghiệp vụ trong đơn vị sự nghiệp công lập, UBND tỉnh giao các sở, ban, ngành, UBND các huyện, thành phố, thị xã, các đơn vị sự nghiệp công lập rà soát việc thực hiện hợp đồng lao động của các đơn vị thuộc thẩm quyền quản lý. Đồng thời, báo cáo khó khăn, vướng mắc liên quan hợp đồng thực hiện công việc chuyên môn, nghiệp vụ trong đơn vị sự nghiệp công lập, gửi văn bản về Sở Nội vụ để tổng hợp.
UBND tỉnh cũng giao Sở Nội vụ chủ trì phối hợp với Sở Tài chính, Kho bạc Nhà nước tỉnh, Sở Giáo dục và Đào tạo và các cơ quan, đơn vị có liên quan nghiên cứu, tham mưu để xuất cấp có thẩm quyền giải pháp để xử lý các khó khăn, vướng mắc. Việc rà soát hoàn thành trước ngày 15/3/2024.