TikTok xây dựng thuật toán riêng để tiếp tục hoạt động ở thị trường Mỹ

Theo những nguồn tin thân cận, TikTok hiện đang phát triển một thuật toán đề xuất dành cho 170 triệu người dùng tại Mỹ. Điều này có thể dẫn đến một phiên bản hoạt động độc lập với công ty mẹ Trung Quốc của họ và dễ được chấp nhận hơn đối với các nhà lập pháp Mỹ đang muốn cấm ứng dụng này.

Công việc tách riêng mã nguồn theo lệnh của ByteDance, công ty mẹ Trung Quốc của TikTok, được thực hiện vào cuối năm ngoái, trước khi dự luật buộc bán hoạt động của TikTok tại Mỹ bắt đầu được chú ý tại Quốc hội vào năm nay.

Các nguồn tin giấu tên cũng cho biết, việc tách mã nguồn có thể đặt nền móng cho việc thoái vốn tài sản của TikTok tại Mỹ, mặc dù hiện tại không có kế hoạch nào để thực hiện điều đó.

ByteDance và TikTok ban đầu không bình luận khi được Reuters đặt câu hỏi về thông tin trên. Tuy nhiên, sau khi bài báo xuất hiện, công ty cho biết trên nền tảng mạng xã hội X rằng: “Bài báo của Reuters được đăng tải hôm nay gây hiểu lầm và không chính xác về mặt thực tế". Trong khi đó, hãng thông tấn cho biết “giữ nguyên thông tin” sau phản hồi này.

Trước đó, một số nguồn tin dẫn lời đại diện TikTok rằng họ “thà đóng cửa thay vì bán mình”. ByteDance sẽ không bán TikTok cho công ty khác và trong trường hợp xấu nhất, họ sẽ đóng ứng dụng tại Mỹ.

Ngày 24/4 vừa qua, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã ký ban hành Đạo luật yêu cầu TikTok bán tài sản ở Mỹ trước hạn 19/1/2025 hoặc bị cấm hoàn toàn. TikTok sau đó đã đệ đơn kiện lên tòa án liên bang Mỹ vào tháng 5 vừa qua để khởi kiện chính phủ Mỹ, cho rằng việc thoái vốn “đơn giản không thể thực hiện”, vì vấn đề không nằm ở chuyện thương mại, công nghệ hay tính hợp pháp, mà quyền của người dùng Mỹ. Và chắc chắn không thể thực hiện trong khung thời gian 270 ngày theo yêu cầu của Đạo luật.

Nỗ lực để tạo ra một mã nguồn riêng biệt cho thị trường Mỹ

Trong vài tháng qua, hàng trăm kỹ sư của ByteDance và TikTok ở cả Mỹ và Trung Quốc đã được lệnh bắt đầu tách riêng hàng triệu dòng mã, sàng lọc thuật toán của công ty chuyên kết nối người dùng với các video theo sở thích của họ. Nhiệm vụ của các kỹ sư là tạo ra một cơ sở mã nguồn riêng biệt, độc lập với các hệ thống được sử dụng bởi nền tảng Douyin (phiên bản TikTok dành cho thị trường Trung Quốc), đồng thời loại bỏ mọi thông tin liên kết với người dùng Trung Quốc.

Tổng thống Mỹ Biden và những người ủng hộ khác của đạo luật cho rằng TikTok cung cấp cho Bắc Kinh quyền truy cập quá nhiều vào kho dữ liệu khổng lồ, thông tin này có thể được sử dụng để do thám hoặc gây ảnh hưởng đến người dùng TikTok của Mỹ.

Reuters trước đó đã báo cáo rằng việc bán ứng dụng cùng với thuật toán là điều rất khó xảy ra. Chính phủ Trung Quốc vào năm 2020 đã thêm thuật toán đề xuất nội dung vào danh sách kiểm soát xuất khẩu, yêu cầu việc thoái vốn hoặc bán thuật toán của TikTok phải trải qua các thủ tục cấp phép hành chính của họ.

Theo một hồ sơ pháp lý cho biết, mã nguồn cho thuật toán đề xuất nội dung của TikTok ban đầu được phát triển bởi các kỹ sư ByteDance ở Trung Quốc và được tùy chỉnh cho các hoạt động ở các thị trường toàn cầu khác nhau của TikTok, bao gồm cả Mỹ.

ByteDance cho rằng sự phổ biến của TikTok là nhờ vào hiệu quả của thuật toán đề xuất nội dung, thuật toán này dựa trên cách người dùng tương tác với nội dung họ xem để xây dựng nguồn cấp nội dung cho từng người dùng.

Sự phức tạp của việc tách mã nguồn TikTok

Mức độ phức tạp của công việc mà các nguồn tin mô tả với Reuters là “công việc nặng nhọc, tẻ nhạt” nhấn mạnh đến khó khăn trong việc tách rời mã nguồn nền tảng, thứ gắn kết hoạt động của TikTok ở Mỹ với công ty mẹ Trung Quốc. Những nguồn tin này cho biết công việc này dự kiến sẽ mất hơn một năm để hoàn thành.

TikTok và ByteDance tuyên bố sẽ chống lại Đạo luật của Mỹ tại tòa án dựa trên Tu chính án Thứ nhất. Tuy nhiên, các kỹ sư vẫn tiếp tục thực hiện theo mệnh lệnh tách rời thuật toán đề xuất nội dung của TikTok ở Mỹ khỏi mạng lưới rộng lớn hơn của ByteDance.

Một kế hoạch trước đó nhằm cô lập dữ liệu người dùng Mỹ, được gọi là Dự án Texas, đã không xoa dịu được các nhà quản lý và nhà lập pháp Mỹ. Hiện tại, công ty đang tìm cách đẩy mạnh nỗ lực để chứng minh hoạt động của mình ở Mỹ độc lập với chủ sở hữu Trung Quốc.

Các nguồn tin cho biết, có thời điểm, các giám đốc điều hành của TikTok đã cân nhắc việc cung cấp mã nguồn mở một phần thuật toán của TikTok, hoặc cho phép những người khác truy cập và sửa đổi, để thể hiện sự minh bạch về mặt công nghệ.

Ngoài ra, vấn đề về pháp lý liên quan đến việc xác định những phần nào của mã nguồn có thể được chuyển sang sử dụng cho TikTok ở thị trường Mỹ được xem là công việc phức tạp.

Mục tiêu là tạo ra một kho lưu trữ mã nguồn mới cho thuật toán đề xuất nội dung chỉ phục vụ cho TikTok ở thị trường Mỹ. Sau khi hoàn thành, TikTok ở thị trường Mỹ sẽ chạy và duy trì thuật toán đề xuất nội dung của mình độc lập với các ứng dụng TikTok ở các khu vực khác và phiên bản Douyin của Trung Quốc. Các nguồn tin cho biết động thái này sẽ cắt đứt hoàn toàn mối liên hệ của TikTok ở thị trường Mỹ khỏi sức mạnh phát triển kỹ thuật khổng lồ của công ty mẹ ở Bắc Kinh.

Các nguồn tin nói thêm, nếu TikTok hoàn thành việc tách rời thuật toán đề xuất nội dung khỏi phiên bản Douyin của Trung Quốc thì TikTok ở thị trường Mỹ có thể gặp rủi ro vì nó không thể cung cấp cùng mức hiệu suất như TikTok hiện tại vì nó phụ thuộc nhiều vào các kỹ sư của ByteDance ở Trung Quốc để cập nhật và duy trì kho mã nguồn nhằm tối đa hóa sự tương tác của người dùng.

Một số nhà sáng tạo bất ngờ ủng hộ lệnh cấm TikTok

Theo tạp chí Fortune (Mỹ), một số nhà sáng tạo nội dung tại Mỹ bất ngờ quay sang ủng hộ lệnh cấm TikTok dù trước đó phản đối. Chẳng hạn như Tess Barclay, nhà tư vấn truyền thông hiện có tài khoản TikTok hơn 135.000 người theo dõi, từng nói lệnh cấm “là vấn đề thực sự lớn” và lo ngại sẽ ảnh hưởng đến những người sáng tạo như cô.

Tuy nhiên, trong video mới nhất, nhà sáng tạo nội dung Barclay cho rằng: “Thực tế các ứng dụng luôn thay đổi, thuật toán cũng luôn thay đổi. Khi ứng dụng này biến mất, ứng dụng mới sẽ xuất hiện. Đó là một phần của cuộc chơi”.

Một số khác đồng tình, cho rằng nếu không có TikTok, mọi người có thể dành ít thời gian hơn trên mạng xã hội. Landon Drake, hiện có 11.000 người theo dõi trên TikTok nói: “Cấm TikTok hóa ra là điều tốt, khi chúng ta có thể sống lại khoảnh khắc trước đây khi chưa có nó. Người dùng sẽ có nhiều thời gian tiếp cận với thế giới bên ngoài, tốt cho sức khỏe tâm thần hơn”.

Dù vậy, đa số vẫn phản đối việc ngăn chặn TikTok. Giữa tháng 5 vừa qua, một nhóm nhà sáng tạo nội dung đã khởi kiện chính phủ Mỹ vì cho rằng lệnh cấm khiến họ mất đi một phương tiện để kiếm sống và tương tác xã hội.

Việc đề xuất xây dựng thuật toán riêng cho thị trường Mỹ thể hiện nỗ lực của TikTok nhằm giải quyết những lo ngại về an ninh quốc gia ngày càng tăng ở Mỹ liên quan đến ảnh hưởng tiềm tàng của chính phủ Trung Quốc đối với dữ liệu người dùng. Bằng cách phát triển một thuật toán riêng biệt, TikTok nhằm mục đích thể hiện quyền tự chủ hoạt động cao hơn và xoa dịu những lo lắng về khả năng bảo vệ thông tin nhạy cảm của người dùng của nền tảng.

Tuy nhiên, sự phức tạp về mặt kỹ thuật là rất lớn và tác động tiềm tàng đến trải nghiệm người dùng là không chắc chắn. Tuy nhiên, cam kết của TikTok đối với một thuật toán riêng cho người dùng Mỹ báo hiệu một sự thay đổi chiến lược. Có khả năng mở đường cho một tương lai độc lập hơn cho nền tảng này tại thị trường Mỹ.

Phan Văn Hoà