Trường THPT chuyên Phan Bội Châu: Hơn nửa thế kỷ trồng người
Trải qua 60 năm hệ chuyên, 50 năm trường chuyên, nhiều thế hệ thầy và trò Trường THPT chuyên Phan Bội Châu luôn giữ mãi ngọn lửa dạy tốt - học tốt từ bao đời của mảnh đất xứ Nghệ đào tạo nên những người con ưu tú, góp phần dựng xây quê hương, đất nước.
Trải qua 60 năm hệ chuyên, 50 năm trường chuyên, nhiều thế hệ thầy và trò Trường THPT chuyên Phan Bội Châu luôn giữ mãi ngọn lửa dạy tốt - học tốt từ bao đời của mảnh đất xứ Nghệ, đào tạo nên những người con ưu tú, góp phần dựng xây quê hương, đất nước.
Hoàng Thị Hiền Lương • 09/09/2024
Ngược dòng thời gian về những năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước, năm 1965, Nghệ An đã mở các lớp chuyên Toán “đặc biệt” đầu tiên. 4 năm sau đó, Ty Giáo dục Nghệ An lại tiếp tục mở thêm lớp chuyên Văn đặt ở Trường cấp 3 Đô Lương I.
Tuy nhiên, để đáp ứng nhu cầu giáo dục cấp trung học hệ chuyên, ngày 15/10/1974, tại xã Diễn Thành, huyện Diễn Châu, đoàn lãnh đạo tỉnh Nghệ An do Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Sĩ Quế đã tổ chức lễ công bố quyết định thành lập Trường Năng khiếu cấp 3 nội trú trên cơ sở hợp nhất các lớp chuyên Văn, chuyên Toán đang học tập tại các trường cấp 3 Đô Lương 2 và cấp 3 Thanh Chương 1.
Thời điểm khi ấy, Nghệ An tự hào là tỉnh có trường chuyên đầu tiên của miền Bắc, loại hình trường học có nhiệm vụ trên cơ sở giáo dục toàn diện, phát hiện và bồi dưỡng học sinh có năng khiếu, tạo nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài.
Trong hoàn cảnh khó khăn, gian khó của một tỉnh thuộc tuyến lửa miền Trung, nhân dân Nghệ An dù đang tập trung sức người, sức của cho tiền tuyến, vẫn dành tình cảm, miếng cơm, manh áo chăm sóc những nhân tài cho quê hương, đất nước. Tình cảm yêu thương, chăm sóc cùng truyền thống hiếu học của quê hương, là động lực giúp thầy và trò vươn lên, vượt qua mọi thiếu thốn vất vả, phấn đấu dạy tốt học tốt.
Do điều kiện chiến tranh, lịch sử, nhà trường đã chứng kiến nhiều lần di chuyển và thay đổi địa điểm. Năm 1974, lớp chuyên Toán, Văn chuyển từ Trường cấp 3 Đô Lương I về ở vùng đất ven biển Diễn Thành (Diễn Châu), rồi năm 1975 trường lại chuyển lên địa điểm mới gần Quốc lộ 1 ở huyện Diễn Châu. Năm 1977, nhà trường chuyển về xã Hưng Lộc, TP. Vinh. Sau đó, từ năm 1981 đến nay, trường chuyển về địa điểm số 119 Lê Hồng Phong, TP. Vinh.
Trải qua hơn 40 năm an cư tại địa điểm mới, Trường THPT chuyên Phan Bội Châu đã có những bước chuyển mình mạnh mẽ về mọi mặt. Từ 2 lớp chuyên Toán, chuyên Văn những ngày đầu, hiện nay trường đã có 15 lớp chuyên mỗi khối gồm: Toán, Toán 2, Tin học, Vật lý, Hóa học, Sinh học, Ngữ văn, Lịch sử, Địa lý, Tiếng Anh 1, Tiếng Anh 2, Tiếng Pháp, Tiếng Nga, Tiếng Trung, Tiếng Nhật. Hiện nhà trường có 123 cán bộ, giáo viên, nhân viên, trong đó có 3 tiến sĩ, gần 100 thạc sĩ, nhiều người là cốt cán chuyên môn ngành.
.png)
Từ những bước chân còn chập chững trên hành trình đầy gian khó của những ngày đầu thành lập, trong suốt hơn nửa thế kỷ đã qua, với sự tâm huyết và nỗ lực của biết bao thế hệ thầy và trò đã làm nên danh tiếng của ngôi trường mang tên nhà chí sĩ cách mạng Phan Bội Châu.
Trải qua 60 năm xây dựng và phát triển, Trường THPT chuyên Phan Bội Châu hôm nay đang vươn lên từng ngày, không chỉ là ngọn cờ tiên phong, tinh hoa của ngành Giáo dục tỉnh Nghệ An mà còn là ngôi trường uy tín, thuộc Top các trường chuyên hàng đầu trong cả nước. Nhà trường đã và đang thực hiện xuất sắc nhiệm vụ phát hiện, đào tạo, bồi dưỡng bao thế hệ ưu tú, tài năng; là môi trường thắp sáng ngọn lửa ước mơ, khát vọng, nơi hội tụ những tài năng của quê hương xứ Nghệ, nơi những “hạt giống” quý được gieo trồng, chăm chút… Các thế hệ học sinh của nhà trường đã làm rạng danh ngôi trường mang tên nhà chí sĩ yêu nước Phan Bội Châu, bồi đắp thêm truyền thống hiếu học quê hương xứ Nghệ.
Những thế hệ học trò “vừa hồng vừa chuyên” nay đã trưởng thành, là cán bộ cốt cán trong các lĩnh vực, có nhiều đóng góp to lớn trong sự nghiệp bảo vệ, xây dựng Tổ quốc. Nhiều người là Anh hùng Lao động, là giáo sư, tiến sĩ, là chuyên gia hàng đầu trong các ngành khoa học cơ bản, khoa học kỹ thuật, văn học nghệ thuật, kinh tế, quản lý nhà nước...
Tiêu biểu như GS.TS Nguyễn Xuân Thắng - Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh; Tiến sĩ khoa học Phan Xuân Dũng - nguyên Ủy viên (dự khuyết) Ban Chấp hành Trung ương Đảng, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội; đồng chí Nguyễn Đức Hiền - Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Trưởng ban Ban Dân nguyện của Ủy ban Thường vụ Quốc hội Tiến sĩ Nguyễn Sĩ Dũng - Nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội;…
Chặng đường 60 năm hình thành và phát triển, diện mạo Trường THPT chuyên Phan Bội Châu đã có những bước tiến mới trong quá trình xây dựng mẫu hình giáo dục phổ thông tiên tiến, hiện đại, đánh dấu sự phát triển vượt bậc, vươn tầm khu vực và thế giới. Trường được biết đến với bề dày thành tích học tập qua từng năm, nhiều học sinh đã đạt giải cao trong các kỳ thi học sinh giỏi quốc gia và quốc tế.
Đặc biệt, trong hơn một thập kỷ gần đây, trường luôn nằm trong Top 3 của cả nước về thành tích thi học sinh giỏi Quốc gia. Từ năm 2013 - 2024, nhà trường có 1.010 học sinh đạt giải trong Kỳ thi học sinh giỏi Quốc gia, 49 lượt dự thi các kỳ thi khu vực và quốc tế ở cả 5 môn: Toán, Tin, Lý, Hóa, Sinh. Trong đó có 12 Huy chương Vàng, 13 Huy chương Bạc và 7 Huy chương Đồng. Kết quả tuyển sinh vào Đại học của Nhà trường liên tục nằm trong Top đầu cả nước với nhiều học sinh đỗ Thủ khoa, Á khoa…
Với những cống hiến to lớn cho sự nghiệp giáo dục đào tạo, Đảng và Nhà nước có nhiều phần thưởng cao quý dành cho nhà trường như: Cờ Thi đua của Chính phủ (các năm 2003, 2007), Huân chương Lao động hạng Ba (năm 1994), Huân chương Lao động hạng Nhì (các năm 1999, 2023), Huân chương Lao động hạng Nhất (năm 2004), Huân chương Độc lập hạng Ba (năm 2009), danh hiệu Anh hùng Lao động (năm 2013). Nhà trường cũng 2 lần được tôn vinh trong chương trình Vinh quang Việt Nam (các năm 2007, 2013),…
Nhìn lại những hoa trái đã gặt hái trong hơn nửa thế kỷ qua chính là cách để thầy và trò trường Phan nhân lên niềm kiêu hãnh, tự hào và thêm tự tin vào tương lai tươi sáng của nhà trường.
60 năm khép lại một chặng đường, nhưng, 60 năm cũng mở ra một giai đoạn mới với tầm nhìn mới, kỳ vọng một vị thế mới. Ở đó, một trang sử mới mở ra. Những thách thức đang đón đợi, Trường THPT chuyên Phan Bội Châu đã, đang và sẽ đi lên từ một mô hình trường chuyên xuất sắc trong nước để trở thành “con thuyền hướng ra biển lớn”, nhằm xây dựng, củng cố một thương hiệu giáo dục vươn tầm quốc tế.
Nhằm phát huy hơn nữa vai trò quan trọng của nhà trường trong việc phát triển giáo dục chất lượng cao của tỉnh Nghệ An nói riêng, vùng Bắc Trung Bộ nói chung, ngày 12/6/2020, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt đề án phát triển TP. Vinh, tỉnh Nghệ An thành trung tâm kinh tế, văn hóa vùng Bắc Trung Bộ, trong đó có đề án “Xây dựng Trường THPT chuyên Phan Bội Châu thành trường trọng điểm chất lượng cao”. Đề án nhấn mạnh: “Xây dựng mới Trường THPT chuyên Phan Bội Châu, tỉnh Nghệ An nhằm đảm bảo đạt chuẩn, đồng bộ, hiện đại, ngang tầm khu vực và Quốc tế, đáp ứng yêu cầu đào tạo nhân tài, nguồn nhân lực chất lượng cao trong thời kỳ hội nhập Quốc tế”. Hiện đề án đã hoàn thành giai đoạn 1, quy mô đầu tư xây dựng gồm: Khối phòng học, phòng chức năng, thư viện và được kết nối với nhau, với tổng diện tích: 85.233 m2.
Ngày 28/02/2023, HĐND tỉnh Nghệ An đã phê duyệt Nghị quyết số 05/NQ HĐND về việc chủ trương đầu tư dự án: Xây dựng mới Trường THPT chuyên Phan Bội Châu (giai đoạn 2), quy mô xây dựng mới các hạng mục: Khối nhà hiệu bộ, khối nhà ăn, khối nhà ký túc xá học sinh; các hạng mục khác (san nền; hệ thống đường dây, trạm biến áp; bể nước ngầm; tường rào; phòng cháy, chữa cháy…).