Những công việc nào có nguy cơ sẽ bị trí tuệ nhân tạo thay thế đầu tiên?

Kể từ khi AI đạt được những bước tiến vượt bậc và trở thành tâm điểm của sự chú ý, mối lo ngại về việc AI sẽ thay thế lao động con người ngày càng gia tăng. Nhiều người quan ngại rằng sự phát triển nhanh chóng của công nghệ AI sẽ dẫn đến tình trạng thất nghiệp hàng loạt khi máy móc có thể tự động hóa hầu hết các công việc, từ sản xuất đến dịch vụ.

Trong khi một số người lạc quan cho rằng AI sẽ tạo ra những công việc mới và nâng cao năng suất lao động, thì phần lớn dư luận lại tỏ ra lo lắng về tương lai việc làm của mình. Các nghiên cứu và báo cáo gần đây đã chỉ ra rằng nhiều ngành nghề có nguy cơ bị tự động hóa cao, gây ra những tác động sâu rộng đến thị trường lao động toàn cầu.

Theo một nghiên cứu mới đây được thực hiện bởi các chuyên gia đến từ Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), Tập đoàn máy tính quốc tế (IBM) và các tổ chức hàng đầu khác, việc thay thế hoàn toàn con người bằng AI trong các nhà máy và công xưởng có thể không phải là một giải pháp khả thi trong tương lai gần.

Nghiên cứu tập trung vào lĩnh vực thị giác máy tính, một trong những ứng dụng nổi bật của AI, đã chỉ ra rằng chi phí để phát triển và triển khai các hệ thống AI đủ thông minh để thực hiện các tác vụ phức tạp của con người là rất cao.

Bên cạnh đó, việc đào tạo và bảo trì các hệ thống này cũng đòi hỏi nhiều thời gian và nguồn lực. Theo nhà nghiên cứu Neil Thompson, việc tự động hóa hoàn toàn nhiều tác vụ có thể mất đến vài năm hoặc thậm chí nhiều thập kỷ để trở thành hiện thực.

Một báo cáo được công bố trên CNN vào tháng 6 vừa qua đã tiết lộ một thông tin đáng chú ý, hơn 61% các tập đoàn lớn tại Mỹ đang tích cực xem xét việc ứng dụng AI để thay thế con người trong thực hiện nhiều công việc. Con số này cho thấy sự phổ biến ngày càng tăng của AI trong môi trường doanh nghiệp và đồng thời đặt ra những câu hỏi về tương lai của thị trường lao động.

Tương lai của thị trường lao động đang đứng trước những thay đổi lớn chưa từng có do sự phát triển nhanh chóng của AI. Mặc dù AI mang đến nhiều lợi ích và hứa hẹn sẽ cách mạng hóa nhiều ngành nghề, nhưng nó cũng đặt ra những thách thức mới.

Trong khi khả năng sáng tạo và tư duy phản biện của con người vẫn là những lợi thế không thể thay thế, một số công việc có tính chất lặp đi lặp lại, đòi hỏi độ chính xác cao có thể bị tự động hóa. Vậy, những ngành nghề nào có nguy cơ bị AI thay thế đầu tiên?

1. Nhân viên nhập dữ liệu và công việc hành chính

Khả năng xử lý dữ liệu với tốc độ và độ chính xác vượt trội của AI đang đặt ra thách thức lớn cho các công việc như nhập dữ liệu và quản trị truyền thống. Các tác vụ lặp đi lặp lại, dựa trên quy tắc như nhập dữ liệu từ tài liệu giấy, kiểm tra dữ liệu và sắp xếp thông tin đang dần được tự động hóa bởi các công nghệ phần mềm cho phép tự động hóa các quy trình kinh doanh bằng cách sử dụng các phần mềm robot hoặc tác nhân trí tuệ nhân tạo.

Mặc dù việc tự động hóa mang lại nhiều lợi ích như tăng năng suất, giảm chi phí và giảm thiểu lỗi sai, nhưng nó cũng đồng nghĩa với việc nhu cầu về nhân lực phục vụ cho việc nhập dữ liệu và công việc hành chính sẽ giảm đi đáng kể.

2. Nhân viên dịch vụ khách hàng

Ngành dịch vụ khách hàng đang trải qua một cuộc cách mạng thực sự khi các chatbot và trợ lý ảo được hỗ trợ bởi AI ngày càng trở nên thông minh và tinh vi hơn. Những công cụ này có khả năng xử lý một lượng lớn các yêu cầu của khách hàng một cách nhanh chóng và chính xác, bao gồm đặt chỗ, đặt hàng, trả lời các câu hỏi thường gặp và thậm chí là giải quyết một số vấn đề đơn giản.

Khả năng hoạt động 24/7 của các chatbot và trợ lý ảo giúp doanh nghiệp cung cấp dịch vụ khách hàng không ngừng nghỉ, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng về sự tiện lợi và nhanh chóng.

So với nhân viên dịch vụ khách hàng truyền thống, các chatbot và trợ lý ảo thường hiệu quả hơn trong việc xử lý các tác vụ lặp đi lặp lại và cung cấp các thông tin chuẩn xác. Điều này giúp giảm thiểu thời gian chờ đợi của khách hàng và nâng cao trải nghiệm khách hàng. Tuy nhiên, đối với những vấn đề phức tạp đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về sản phẩm, dịch vụ hoặc tình huống cụ thể, sự đồng cảm và khả năng giải quyết vấn đề linh hoạt của con người vẫn là yếu tố không thể thay thế.

Mặc dù vậy, sự phát triển mạnh mẽ của các công nghệ AI đang đặt ra những thách thức mới cho các vai trò dịch vụ khách hàng truyền thống. Các công việc đơn giản, lặp đi lặp lại như trả lời các câu hỏi thường gặp, nhập liệu dữ liệu, hoặc xử lý các yêu cầu đơn giản có thể dần được tự động hóa, dẫn đến việc giảm nhu cầu tuyển dụng nhân sự cho các vị trí này.

3. Nhà thiết kế đồ họa

Sự ra đời và phát triển nhanh chóng của các công cụ tạo ảnh bằng AI như Midjourney, Stable Diffusion và DALL-E đang tạo ra một cuộc cách mạng trong ngành thiết kế đồ họa. Với khả năng tạo ra những hình ảnh chất lượng cao, đa dạng phong cách chỉ từ một vài từ khóa, AI đang đặt ra một thách thức lớn cho các nhà thiết kế truyền thống.

Bất kỳ ai, kể cả những người không có nền tảng về nghệ thuật, cũng có thể tạo ra những tác phẩm độc đáo và ấn tượng chỉ với một chút sáng tạo và khả năng viết lời nhắc. Điều này khiến các doanh nghiệp có xu hướng lựa chọn các công cụ AI để tạo ra hình ảnh cho các dự án của mình, thay vì thuê các nhà thiết kế đồ hoạ chuyên nghiệp.

4. Lập trình viên

Sự xuất hiện của các mô hình ngôn ngữ lớn như ChatGPT và Gemini, với khả năng tạo mã lệnh, đang đặt ra những thách thức chưa từng có đối với các lập trình viên, đặc biệt là những người mới vào nghề. Các công cụ AI này không chỉ có thể tạo ra các đoạn mã đơn giản mà còn có thể thực hiện các nhiệm vụ phức tạp hơn như viết các hàm, tạo các giao diện người dùng và thậm chí là xây dựng các ứng dụng web cơ bản.

Điều này đồng nghĩa với việc các công việc lập trình cấp độ đầu vào, vốn đòi hỏi nhiều công việc lặp đi lặp lại và tuân thủ các quy tắc nhất định, sẽ dễ dàng bị tự động hóa. Trong tương lai gần, chúng ta có thể thấy một sự thay đổi lớn trong nhu cầu về lập trình viên, khi các doanh nghiệp ngày càng tìm cách tận dụng sức mạnh của AI để giảm chi phí và tăng năng suất.

Tháng 2 vừa qua, phát biểu của ông Jensen Huang, CEO của Tập đoàn công nghệ đa quốc gia hàng đầu thế giới Nvidia (Mỹ), đã gây chấn động làng công nghệ khi ông khẳng định rằng, AI đã biến mọi người thành lập trình viên. Câu nói này nhanh chóng trở thành tâm điểm chú ý của truyền thông và cộng đồng công nghệ, mở ra những cuộc tranh luận sôi nổi về tương lai của lập trình và vai trò của AI trong việc dân chủ hóa công nghệ.

5. Đại lý du lịch và người lập kế hoạch

Thời đại mà chúng ta phải dựa vào các đại lý du lịch để lên kế hoạch cho một chuyến đi đang dần trở thành quá khứ. Với sự phát triển vượt bậc của AI, việc lên kế hoạch cho chuyến đi đã trở nên đơn giản và tiện lợi hơn bao giờ hết.

Các công cụ AI, kết hợp với các chuyến tham quan ảo và kho tàng thông tin khổng lồ trên mạng, đã trang bị cho du khách mọi công cụ cần thiết để tự lên kế hoạch cho chuyến đi của mình. Từ việc tìm kiếm điểm đến phù hợp, đặt vé máy bay, khách sạn, cho đến lên lịch trình chi tiết, tất cả đều có thể được thực hiện chỉ với vài cú nhấp chuột.

Vào tháng 6 vừa qua, Google đã tạo nên một làn sóng mới trong ngành du lịch khi công bố một bài đăng trên blog chia sẻ về những khả năng mà AI mang lại cho việc lên kế hoạch cho chuyến đi. Theo đó, Google đã phát triển các công cụ AI có khả năng hỗ trợ người dùng từ việc tìm kiếm điểm đến phù hợp, so sánh giá cả, đặt phòng, cho đến lên lịch trình chi tiết.

Với những tính năng thông minh và khả năng cá nhân hóa cao, các công cụ này hứa hẹn sẽ thay đổi hoàn toàn cách chúng ta lên kế hoạch cho một chuyến đi. Trong tương lai gần, có thể hình dung một viễn cảnh mà các công cụ AI sẽ trở nên phổ biến và dần thay thế vai trò của các cố vấn du lịch truyền thống, mang đến cho du khách những trải nghiệm lên kế hoạch du lịch hoàn toàn mới.

Tóm lại, sự trỗi dậy của AI đang vẽ nên một bức tranh thị trường lao động đầy biến động. Tác động của AI sẽ không đồng đều trên mọi lĩnh vực, mà thay vào đó, sẽ tạo ra những cơ hội và thách thức khác nhau cho từng ngành nghề. Trong khi một số công việc có nguy cơ bị tự động hóa, thì nhiều công việc khác lại được nâng cấp nhờ AI.

Điều này đồng nghĩa với việc con người sẽ có thêm thời gian và năng lượng để tập trung vào những nhiệm vụ đòi hỏi sự sáng tạo, tư duy phản biện và kỹ năng giao tiếp cao cấp hơn. Tương lai của thị trường lao động vẫn còn nhiều ẩn số, nhưng một điều chắc chắn là khả năng thích ứng và không ngừng học hỏi sẽ là yếu tố quyết định thành công của mỗi cá nhân.

Phan Văn Hoà