Mưa lũ, sạt lở ở miền núi và kỹ năng sinh tồn
Nắm vững các kỹ năng sinh tồn là yếu tố quyết định để bảo vệ tính mạng và tài sản trong thời gian mưa lũ nhất là địa bàn miền núi. Bài viết dưới đây cung cấp những kỹ năng quan trọng, giúp bà con ứng phó và tồn tại trong hoàn cảnh thiên tai khốc liệt.
LẮNG NGHE DỰ BÁO THỜI TIẾT VÀ QUAN SÁT TỰ NHIÊN:
Mùa mưa lũ ở vùng núi và khe suối không chỉ mang lại sự bất tiện mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho các cộng đồng đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống tại những khu vực miền núi. Do đặc thù địa hình đồi núi và hệ thống khe suối chằng chịt, nước lũ thường dâng nhanh và không thể lường trước.
Một trong những kỹ năng đầu tiên và quan trọng nhất là luôn cập nhật thông tin thời tiết, nhất là khi mùa mưa đến gần. Bà con cần có thói quen nghe dự báo thời tiết từ radio, loa truyền thanh hoặc qua thông tin từ chính quyền địa phương để nắm bắt tình hình.
Ngoài ra, việc quan sát các dấu hiệu tự nhiên cũng rất quan trọng. Trong văn hóa đồng bào dân tộc, có nhiều kinh nghiệm quý báu được truyền lại từ thế hệ này sang thế hệ khác. Ví dụ:
Khi thấy mây đen dày đặc bao phủ đỉnh núi và gió mạnh thổi về từ phía khe suối, khả năng có mưa lớn rất cao.
Các loài côn trùng, chim chóc di chuyển xuống vùng thấp là dấu hiệu dự báo thời tiết sắp có biến động.
Nếu nước suối trở nên đục ngầu và bọt nhiều, đó là dấu hiệu sắp có mưa lớn ở thượng nguồn.
CHỌN VỊ TRÍ CƯ TRÚ AN TOÀN:
Ở những vùng núi cao và khe suối, việc lựa chọn nơi ở là yếu tố quan trọng trong việc đối phó với lũ lụt. Nếu bà con sống gần suối, cần xây nhà trên những vùng đất cao, tránh những vị trí có nguy cơ bị nước lũ cuốn trôi hoặc sạt lở đất.
Ngoài ra, khi xây nhà, nên ưu tiên xây dựng bằng các vật liệu bền vững như đá, gỗ chắc chắn, đồng thời cần có sàn nhà cao để tránh nước lũ.
CHUẨN BỊ ĐỒ DÙNG VÀ THỰC PHẨM CẦN THIẾT:
Trước khi mùa mưa lũ đến, bà con cần chuẩn bị đầy đủ lương thực, nước uống, và các vật dụng thiết yếu. Điều này giúp tránh bị thiếu thốn trong những ngày bị cô lập bởi lũ.
- Thực phẩm khô: Gạo, muối, cá khô, thịt khô, măng khô là những thứ dễ bảo quản và có thể sử dụng trong thời gian dài.
-Thuốc men: Chuẩn bị thuốc cơ bản như thuốc hạ sốt, thuốc kháng sinh, thuốc đau bụng, và các bài thuốc dân gian cũng là cách rất hữu ích để phòng tránh bệnh tật.
-Đèn pin và lửa dự phòng: Vì vùng núi thường bị cúp điện khi mưa lớn, đèn pin và lửa dự phòng là vật dụng quan trọng để duy trì ánh sáng và nấu nướng.
KỸ NĂNG SINH TỒN KHI BỊ NƯỚC LŨ CÔ LẬP:
Khi lũ dâng cao và bạn bị cô lập tại một vùng đồi hoặc khe suối, kỹ năng sinh tồn cơ bản sẽ quyết định sự sống còn:
- Tìm nơi trú ẩn an toàn: Nếu nhà bị ngập, bạn cần nhanh chóng di chuyển đến các đỉnh đồi hoặc vùng đất cao. Đảm bảo tránh xa các vách núi có nguy cơ sạt lở.
- Tạo tín hiệu cầu cứu: Dùng lửa hoặc các vật dụng phản quang để phát tín hiệu cầu cứu khi bạn bị cô lập. Nếu có thể, hãy duy trì liên lạc qua điện thoại hoặc bộ đàm.
- Sử dụng nguồn nước an toàn: Nước khe suối trong vùng núi thường sạch, nhưng khi lũ đến, nước có thể bị ô nhiễm. Nếu buộc phải uống nước, hãy cố gắng lọc qua vải hoặc đun sôi để tránh bệnh tật.
ĐỐI PHÓ VỚI SẠT LỞ ĐẤT:
Một mối nguy hiểm lớn trong vùng đồi núi là sạt lở đất. Sạt lở có thể xảy ra bất ngờ, và để đối phó với tình huống này, bà con cần chú ý đến các dấu hiệu:
- Khi nghe tiếng động lớn từ núi, đất đá có thể đang trôi xuống. Hãy di chuyển ngay lập tức khỏi khu vực đó và tìm nơi ẩn náu an toàn.
- Không đứng ở những khu vực thấp hoặc sát chân đồi khi trời mưa lớn.
TÌM ĐƯỜNG DI CHUYỂN AN TOÀN:
Khi phải di chuyển qua các khu vực khe suối trong thời gian mưa lũ, bà con cần hết sức cẩn thận:
- Không băng qua suối khi nước dâng cao, dòng nước có thể rất mạnh và cuốn trôi cả người và gia súc.
- Khi di chuyển, hãy sử dụng các công cụ như gậy hoặc dây thừng để kiểm tra độ sâu của nước và tạo điểm tựa.
KINH NGHIỆM SỐNG CHUNG VỚI LŨ VÀ BỆNH TẬT:
Trong thời gian bị cô lập bởi lũ, đồng bào thường sử dụng các bài thuốc dân gian từ cây cỏ địa phương để chữa bệnh và duy trì sức khỏe. Các loại cây cỏ như lá lốt, cây chó đẻ, hoặc lá trầu không được dùng để chữa cảm lạnh, đau bụng, hay các triệu chứng thông thường do thời tiết ẩm ướt gây ra.
Ngoài ra, bà con còn có kinh nghiệm trong việc phòng tránh bệnh tật:
- Sử dụng lá cây, rễ cây đun sôi: Nước uống từ lá cây, rễ cây giúp tăng sức đề kháng và thanh lọc cơ thể.
- Đốt lửa trong nhà: Khi mưa kéo dài, họ thường đốt lửa liên tục trong nhà để giữ ấm, tránh cảm lạnh, đồng thời xua đuổi côn trùng và muỗi.
HỢP TÁC VỚI CỘNG ĐỒNG:
Một kỹ năng quan trọng khác là tinh thần đoàn kết trong cộng đồng. Bà con cần hỗ trợ lẫn nhau trong những lúc khó khăn, chia sẻ lương thực, nơi trú ẩn, và thông tin về tình hình lũ lụt. Việc tạo ra các nhóm nhỏ để hỗ trợ, sơ tán kịp thời là cách hiệu quả để bảo vệ cả cộng đồng khỏi nguy cơ mưa lũ.
KẾT LUẬN:
Kỹ năng sinh tồn trong vùng mưa lũ ở khe suối và đồi núi là điều vô cùng quan trọng đối với đồng bào dân tộc thiểu số. Việc chuẩn bị đầy đủ từ lựa chọn nơi ở an toàn, chuẩn bị thực phẩm, nước uống, đến việc nhận biết các dấu hiệu tự nhiên và phối hợp với cộng đồng sẽ giúp bà con vượt qua mùa mưa lũ một cách an toàn và hiệu quả. Hãy luôn giữ bình tĩnh, có kế hoạch và nắm vững các kỹ năng trên để bảo vệ bản thân và gia đình trước thiên tai./.