Việt Nam xếp thứ 16 về Chỉ số an ninh mạng toàn cầu 2024

Chỉ số an ninh mạng toàn cầu (Global Cybersecurity Index: GCI) là sáng kiến ​​của ITU, cơ quan chuyên môn của Liên Hợp quốc về công nghệ thông tin và truyền thông. Báo cáo này được ITU khởi xướng lần đầu tiên vào năm 2015 để đo lường cam kết của 194 quốc gia thành viên ITU đối với an ninh mạng nhằm giúp họ xác định các lĩnh vực cần cải thiện và khuyến khích các quốc gia hành động, thông qua việc nâng cao nhận thức về tình trạng an ninh mạng trên toàn thế giới.

Báo cáo đã lên tiếng cảnh báo về những mối đe dọa an ninh mạng ngày càng nghiêm trọng, bao gồm các vụ tấn công ransomware nhắm vào cơ quan chính phủ và các ngành công nghiệp cốt lõi, gây ra thiệt hại kinh tế nặng nề và làm tê liệt hoạt động sản xuất. Bên cạnh đó, các vụ vi phạm dữ liệu cá nhân cũng diễn ra thường xuyên, đe dọa quyền riêng tư của hàng triệu người dùng.

Bà Doreen Bogdan-Martin, Tổng thư ký ITU cho rằng: “Lòng tin là yếu tố cốt lõi trong thế giới số. Sự cải thiện trong Chỉ số an ninh mạng toàn cầu là dấu hiệu cho thấy chúng ta phải tập trung mọi nỗ lực để bảo đảm tất cả mọi người, ở bất kỳ đâu có thể quản trị các nguy cơ bảo mật trong thế giới kỹ thuật số ngày một phức tạp”.

Việt Nam tăng 9 bậc, vươn lên vị trí thứ 16/194 quốc gia và vùng lãnh thổ trên toàn thế giới

Các nước được xếp thành 5 nhóm, trong đó nhóm 1 là nhóm cao nhất, gồm 46 nước, đóng vai trò “làm gương”. ITU đánh giá các nước nhóm 1 đều có sự tiến bộ đáng kể so với phiên bản GCI gần nhất vào năm 2021.

Với số điểm đạt được 99,74 điểm, Việt Nam là 1 trong 46 quốc gia được xếp vào nhóm 1 về chỉ số an toàn thông tin toàn cầu của ITU, với sự cải thiện về điểm số ở cả năm trụ cột được đánh giá. Những nỗ lực của Việt Nam trong việc xây dựng các dự án phát triển dài hạn về nhân sự cho an ninh mạng đã được ghi nhận, cùng với những thành tựu trong việc tạo ra hệ sinh thái cho các sản phẩm về an toàn và an ninh mạng.

Theo báo cáo, Việt Nam đã tăng 9 bậc kể từ báo cáo công bố năm 2021, vươn lên vị trí thứ 16/194 quốc gia và vùng lãnh thổ trên toàn thế giới, đứng thứ 4 ở khu vực Châu Á - Thái Bình Dương và thứ 3 trong số các nước thuộc Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) về lĩnh vực an ninh mạng.

Xét ở khu vực Châu Á- Thái Bình Dương, Việt Nam chỉ xếp sau Hàn Quốc (100 điểm), Indonesia (100 điểm) và Singapore (99,86 điểm). Trong khi đó, tại khu vực ASEAN, Việt Nam chỉ xếp sau Indonesia và Singapore.

GCI 2024 đánh giá các nỗ lực của các nước dựa trên 5 tiêu chí, thể hiện các cam kết an ninh mạng cấp quốc gia bao gồm: pháp lý, kỹ thuật, tổ chức, phát triển năng lực và hợp tác. ITU cũng thay đổi cách thức đánh giá nhằm tập trung tốt hơn vào sự tiến bộ của mỗi nước trong các cam kết bảo mật và tác động của nó.

Với 5 tiêu chí đánh giá của ITU, có 4 tiêu chí (pháp lý, kỹ thuật, tổ chức và hợp tác) Việt Nam đều đạt điểm tuyệt đối 20/20, trừ tiêu chí phát triển năng lực đạt 19,74/20.

Những phát hiện quan trọng khác của GCI 2024

Các biện pháp pháp lý là trụ cột an ninh mạng mạnh nhất đối với hầu hết các quốc gia: 177 quốc gia có ít nhất một quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân, bảo vệ quyền riêng tư hoặc thông báo vi phạm đang có hiệu lực hoặc đang được tiến hành.

Các Đội ứng phó sự cố máy tính (CIRT) đóng vai trò quan trọng đối với an ninh mạng quốc gia: 139 quốc gia có CIRT đang hoạt động, với nhiều cấp độ tinh vi khác nhau, tăng so với con số 109 trong chỉ số năm 2021.

Chiến lược an ninh mạng quốc gia (NCS) đang trở nên phổ biến hơn: 132 quốc gia có Chiến lược an ninh mạng quốc gia tính đến năm 2024, tăng từ 107 quốc gia trong chỉ số năm 2021.

Các chiến dịch nâng cao nhận thức về an ninh mạng được triển khai rộng rãi: 152 quốc gia đã tiến hành các sáng kiến ​​nâng cao nhận thức về an ninh mạng hướng đến toàn dân, một số quốc gia cũng hướng đến các nhóm nhân khẩu học cụ thể như nhóm dân số dễ bị tổn thương và thiểu số, nhằm tạo ra văn hóa an ninh mạng và giải quyết các rủi ro tiềm ẩn.

Các ưu đãi cho ngành an ninh mạng tiếp tục phát triển: Các chính phủ đang thúc đẩy ngành an ninh mạng thông qua các ưu đãi, trợ cấp và học bổng, nhằm mục đích nâng cao kỹ năng an ninh mạng và thúc đẩy nghiên cứu trong lĩnh vực này, với 127 quốc gia báo cáo một số hình thức nghiên cứu và phát triển liên quan đến an ninh mạng.

Nhiều quốc gia hợp tác về an ninh mạng thông qua các hiệp ước hiện có: 92% quốc gia (166) báo cáo là một phần của hiệp ước quốc tế hoặc cơ chế hợp tác tương đương để phát triển năng lực an ninh mạng hoặc chia sẻ thông tin hoặc cả hai. Việc đưa các thỏa thuận và khuôn khổ an ninh mạng vào hoạt động thực tế vẫn còn nhiều thách thức.

Năng lực phát triển và các trụ cột kỹ thuật tương đối yếu ở hầu hết các quốc gia: 123 quốc gia báo cáo có đào tạo cho các chuyên gia an ninh mạng, tăng từ 105 quốc gia trong chỉ số năm 2021. Ngoài ra, 110 quốc gia có khuôn khổ để triển khai các tiêu chuẩn an ninh mạng được công nhận trên toàn quốc hoặc quốc tế, tăng từ 103 quốc gia trong chỉ số năm 2021.

Các sáng kiến ​​phát triển năng lực cần được tăng cường: 153 quốc gia đã tích hợp an ninh mạng vào chương trình giảng dạy quốc gia ở một số cấp độ, nhưng đào tạo an ninh mạng và nâng cao nhận thức khác nhau rất nhiều giữa các khu vực. Phát triển một ngành công nghiệp an ninh mạng trong nước mạnh mẽ là điều cần thiết để duy trì tiến bộ.

Các quốc gia cần tập trung vào việc bảo vệ trẻ em trực tuyến: 164 quốc gia đã có biện pháp pháp lý để bảo vệ trẻ em trực tuyến; chỉ có 94 quốc gia báo cáo các chiến lược và sáng kiến ​​liên quan, cho thấy còn tồn tại khoảng cách trong việc thực hiện.

Báo cáo này nhằm mục đích hiểu rõ hơn về cam kết của các quốc gia đối với an ninh mạng, xác định các khoảng cách, khuyến khích kết hợp các thông lệ tốt và cung cấp những hiểu biết hữu ích để các quốc gia cải thiện tình hình an ninh mạng của mình.

Phan Văn Hòa