Mỹ tung 'vũ khí mới' chống lại xe điện Trung Quốc

Trong một động thái mới đây, Bộ Thương mại Mỹ đã đề xuất lệnh cấm đối với phần mềm và phần cứng ô tô sản xuất tại Trung Quốc. Quyết định này đánh dấu một bước đi cứng rắn tiếp theo của chính phủ Mỹ nhằm hạn chế ảnh hưởng của Trung Quốc trong ngành công nghiệp ô tô, đặc biệt là đối với xe điện.

Trước đó, Mỹ cũng đã áp đặt mức thuế 100% đối với xe điện nhập khẩu từ Trung Quốc và loại trừ các mẫu xe có chứa linh kiện sản xuất tại quốc gia này khỏi chương trình trợ cấp 7.500 USD dành cho người mua xe điện. Những biện pháp này nhằm bảo vệ các nhà sản xuất ô tô trong nước và đảm bảo an ninh chuỗi cung ứng.

Khác biệt so với các biện pháp hạn chế trước đây, lệnh cấm công nghệ ô tô kết nối sẽ có phạm vi áp dụng rộng hơn nhiều. Cụ thể, ngay cả những chiếc ô tô do các công ty Trung Quốc sản xuất tại các quốc gia khác, như Mexico hay các nước châu Âu, nơi họ đang đầu tư xây dựng nhà máy, cũng sẽ bị ảnh hưởng. Điều này có nghĩa là, bất kể nơi sản xuất, bất kỳ chiếc xe nào được trang bị công nghệ kết nối do các công ty Trung Quốc cung cấp đều có thể bị cấm nhập khẩu vào thị trường Mỹ.

"Đây là một động thái hết sức quyết liệt", Michael Dunne, một chuyên gia phân tích có nhiều năm kinh nghiệm theo dõi ngành ô tô Trung Quốc, nhận định. Ông cho biết thêm rằng sau khi áp dụng mức thuế quan cao đối với xe điện sản xuất tại Trung Quốc, các nhà hoạch định chính sách Mỹ đã tiến hành đánh giá lại tình hình và đặt câu hỏi: "Liệu biện pháp này đã đủ mạnh để đạt được mục tiêu đề ra hay chưa?". Và câu trả lời dường như là chưa.

Nhà sản xuất xe điện hàng đầu Trung Quốc, BYD, đã công bố kế hoạch xây dựng một nhà máy sản xuất tại Mexico. Mặc dù BYD khẳng định rằng sản phẩm từ nhà máy này chủ yếu dành để phục vụ thị trường nội địa Mexico nhưng các hiệp hội thương mại của Mỹ vẫn tỏ ra lo ngại. Họ cho rằng việc mở rộng sản xuất của BYD tại Bắc Mỹ có thể tạo ra một cuộc cạnh tranh khốc liệt, đe dọa nghiêm trọng đến sự tồn tại của các nhà sản xuất ô tô trong nước.

Đề xuất mới của Tổng thống Joe Biden nhằm hạn chế sự tham gia của các công ty Trung Quốc vào thị trường công nghệ cao tại Mỹ đang gây ra nhiều tranh cãi. Cụ thể, đề xuất này kêu gọi cấm hoàn toàn việc thử nghiệm và triển khai phần mềm hoặc xe tự lái có nguồn gốc từ Trung Quốc tại Mỹ.

Quyết định này được cho là một động thái nhằm bảo vệ lợi ích của các công ty công nghệ Mỹ, đặc biệt là Tesla, công ty tiên phong trong lĩnh vực xe điện và đang đẩy mạnh phát triển công nghệ tự lái. Bằng cách tạo ra một rào cản thương mại, chính phủ Mỹ hy vọng sẽ giúp các công ty nội địa có thêm thời gian và không gian để cạnh tranh và phát triển.

Các nhà phân tích đang bày tỏ lo ngại về khả năng Trung Quốc thực hiện các biện pháp trả đũa về thương mại, nhắm trực tiếp vào hoạt động kinh doanh quy mô lớn của Tesla tại quốc gia này. Nếu những kịch bản này xảy ra, Tesla có thể đối mặt với nhiều thách thức, từ việc tăng chi phí sản xuất đến giảm doanh số bán hàng, ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận và vị thế của công ty tại một trong những thị trường xe điện lớn nhất thế giới.

Trong khi đó, các quan chức Mỹ đã lên tiếng cảnh báo về nguy cơ an ninh quốc gia tiềm ẩn từ xe cộ và công nghệ do Trung Quốc sản xuất. Họ lo ngại rằng các thiết bị này có thể bị lợi dụng để thu thập thông tin tình báo, gây ra các cuộc tấn công mạng, hoặc thậm chí làm tê liệt các hệ thống quan trọng của quốc gia. Đặc biệt, sự trỗi dậy của ngành xe điện Trung Quốc, với những tiến bộ vượt bậc về công nghệ pin và phần mềm, càng làm gia tăng mối lo ngại này.

Hiện nay, thị trường ô tô Mỹ gần như vắng bóng các sản phẩm mang thương hiệu Trung Quốc. Quyết định mới nhất của Bộ Thương mại Mỹ nhằm siết chặt hơn nữa các quy định, khiến việc các hãng xe Trung Quốc thâm nhập thị trường này trở nên khó khăn hơn bao giờ hết. Động thái này được xem như một nỗ lực nhằm bảo vệ các nhà sản xuất ô tô trong nước và duy trì ưu thế cạnh tranh của Mỹ.

Liên quan đến vấn đề này, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lâm Kiến cho biết: "Trung Quốc kiên quyết phản đối hành động của Mỹ khi khái quát hóa khái niệm an ninh quốc gia để biện minh cho các hạn chế thương mại bất công nhằm vào các công ty và sản phẩm của Trung Quốc".

Mối quan tâm về an ninh quốc gia

Các nhà lập pháp Mỹ đang lên tiếng cảnh báo về những rủi ro an ninh tiềm ẩn khi các công ty Trung Quốc tích cực thử nghiệm xe tự hành tại Mỹ. Khả năng các công ty này cài đặt phần mềm độc hại hoặc bị chính phủ Trung Quốc can thiệp từ xa vào hệ thống xe tự hành đang là mối đe dọa nghiêm trọng đến an ninh quốc gia.

Đầu năm nay, căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc càng leo thang khi chính quyền Tổng thống Biden chính thức liệt kê Tập đoàn Hesai, một trong những nhà cung cấp thiết bị phát hiện ánh sáng và đo khoảng cách (Lidar) hàng đầu cho các công ty xe tự hành tại Mỹ, vào "danh sách đen" các doanh nghiệp có liên hệ với quân đội Trung Quốc. Hesai, với các đối tác lớn như Cruise (thuộc sở hữu của General Motors) và Zoox (thuộc sở hữu của Amazon) đã bác bỏ cáo buộc này và quyết định kiện chính phủ Mỹ để bảo vệ danh tiếng và lợi ích kinh doanh.

Cố vấn kinh tế Nhà Trắng Lael Brainard đã chỉ ra rằng cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung đã leo thang khi Bắc Kinh đưa ra các hạn chế đối với hoạt động của Tesla tại thị trường nội địa. Việc cấm xe Tesla di chuyển ở một số khu vực, với lý do lo ngại về an ninh quốc gia liên quan đến khả năng thu thập dữ liệu, đã được xem như một động thái khiêu khích. Tuy nhiên, sau khi xác minh rằng Tesla tuân thủ quy định của Trung Quốc, các hạn chế này đã được nới lỏng, cho thấy sự phức tạp và nhạy cảm của các vấn đề an ninh quốc gia trong bối cảnh cạnh tranh thương mại giữa hai cường quốc.

Việc Mỹ đề xuất cấm công nghệ ô tô nước ngoài nhằm giải quyết những lo ngại ngày càng tăng về an ninh quốc gia. Cụ thể, họ lo ngại về khả năng xâm nhập trái phép vào hệ thống điều khiển xe, gây ra các mối đe dọa đến an toàn giao thông và quyền riêng tư của người dùng. Đồng thời, Mỹ cũng muốn bảo vệ ngành công nghiệp ô tô trong nước khỏi sự cạnh tranh không lành mạnh và đảm bảo vị thế dẫn đầu trên thị trường toàn cầu.

Nhà Trắng đã công bố sở hữu một lượng lớn bằng chứng cho thấy phần mềm độc hại có nguồn gốc từ Trung Quốc đã xâm nhập vào các hệ thống cơ sở hạ tầng quan trọng của Mỹ. Các chuyên gia an ninh mạng lo ngại rằng những phần mềm này có thể được sử dụng để đánh cắp dữ liệu nhạy cảm, gây gián đoạn hoạt động hoặc thậm chí tiến hành các cuộc tấn công mạng quy mô lớn. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, chưa có bằng chứng cụ thể nào cho thấy Trung Quốc đang lợi dụng công nghệ ô tô để tiến hành hoạt động do thám tại Mỹ.

Đánh giá về đề xuất cấm công nghệ ô tô Trung Quốc, ông Sam Fiorani, Phó Chủ tịch công ty nghiên cứu thị trường ô tô AutoForecast Solutions (Mỹ) cho rằng: "Công nghệ Trung Quốc hiện diện một cách sâu rộng trong vô số sản phẩm được nhập khẩu vào Mỹ. Từ những linh kiện điện tử nhỏ bé đến các thành phần cốt lõi của nhiều thiết bị, dấu ấn của Trung Quốc ngày càng rõ nét. Việc xác định một ranh giới rõ ràng để phân biệt đâu là sản phẩm hoàn toàn 'Sản xuất tại Mỹ' trong bối cảnh toàn cầu hóa như hiện nay là một thách thức vô cùng lớn".

Phan Văn Hòa