6 dấu hiệu cho thấy máy tính của bạn bị nhiễm phần mềm độc hại

Phần mềm độc hại (Malware) không chỉ làm chậm tốc độ máy tính mà còn có thể đánh cắp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng và gây ra nhiều thiệt hại khác. Bài viết này sẽ giúp bạn trang bị những kiến thức cần thiết để phòng tránh và xử lý các mối đe dọa này.

1. Quảng cáo bật lên xuất hiện ở khắp mọi nơi

Mặc dù không còn quá phổ biến như trước, các chương trình phần mềm quảng cáo vẫn là một mối đe dọa đáng kể. Chúng thường ngụy trang dưới dạng những quảng cáo hấp dẫn cho các sản phẩm hợp pháp, nhưng thực chất lại là một phần của kế hoạch kiếm tiền bất chính. Mỗi khi bạn vô tình nhấp vào một quảng cáo này, kẻ tấn công sẽ thu được lợi nhuận. Nguy hiểm hơn, những quảng cáo này có thể chứa các liên kết độc hại, dẫn bạn đến những trang web lừa đảo hoặc tự động tải về các phần mềm độc hại khác.

Nhiều trang web uy tín sử dụng quảng cáo để duy trì hoạt động và cung cấp nội dung miễn phí cho người dùng. Đây là một mô hình kinh doanh phổ biến và hợp pháp. Tuy nhiên, không phải tất cả các quảng cáo bạn nhìn thấy đều đến từ những nguồn đáng tin cậy. Nếu bạn đã cài đặt phần mềm chặn quảng cáo mà vẫn thấy những cửa sổ bật lên liên tục, rất có thể máy tính của bạn đã bị nhiễm phần mềm quảng cáo. Loại phần mềm độc hại này có thể vượt qua các trình chặn quảng cáo thông thường và hiển thị quảng cáo một cách bất thường, thậm chí cả khi bạn đang offline.

2. Trình duyệt của bạn liên tục bị chuyển hướng

Không phải mọi lần chuyển hướng trang web đều báo hiệu một nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu bạn nhận thấy rằng mỗi khi cố gắng truy cập các trang web tìm kiếm quen thuộc như Google, bạn lại bị đưa đến một trang web lạ hoàn toàn, thì đó là một dấu hiệu đáng báo động. Nguy hiểm hơn, đôi khi, sự chuyển hướng diễn ra một cách tinh vi đến mức bạn khó nhận ra. Ví dụ, một loại mã độc có thể giả mạo hoàn toàn giao diện của trang web ngân hàng mà bạn đang sử dụng, khiến bạn nhập thông tin cá nhân vào một trang web giả mạo. Lúc này, chỉ có thanh địa chỉ mới tiết lộ sự bất thường.

Nhiều cuộc tấn công chuyển hướng thường lợi dụng chính những tiện ích mở rộng mà bạn cài đặt trên trình duyệt. Do đó, nếu bạn nghi ngờ máy tính của mình đang bị xâm nhập, hãy kiểm tra kỹ lưỡng danh sách các tiện ích mở rộng đã cài đặt. Tắt hoặc xóa ngay những tiện ích mà bạn không nhớ đã cài đặt hoặc không thường xuyên sử dụng. Việc này sẽ giúp bạn loại bỏ một trong những "cửa hậu" mà tin tặc có thể lợi dụng để tấn công hệ thống của bạn.

3. Một ứng dụng không xác định gửi cảnh báo đáng sợ

Việc tạo ra và phát tán các chương trình diệt virus giả (scareware) đã trở thành một ngành công nghiệp tội phạm mạng đầy béo bở. Những kẻ tấn công sử dụng đủ mọi thủ đoạn tinh vi như lừa đảo qua email hoặc các trang web giả mạo để lén lút đưa scareware vào hệ thống của bạn.

Một khi đã xâm nhập, scareware sẽ không ngừng quét và phát ra những cảnh báo giả mạo về các mối đe dọa bảo mật, khiến bạn hoang mang và buộc phải mua phiên bản "đầy đủ" của phần mềm diệt virus giả để loại bỏ những mối đe dọa này. Thực chất, bạn đang trả tiền để mua một phần mềm độc hại khác.

Quét phần mềm độc hại bằng phần mềm diệt virus giả hoàn toàn miễn phí và diễn ra cực kỳ nhanh chóng, nhưng đó chỉ là cái bẫy để lừa bạn. Thực tế, những phần mềm này chẳng hề quét hay loại bỏ bất kỳ loại virus nào cả. Chúng chỉ đơn giản là tạo ra những báo cáo giả mạo về các mối đe dọa để khiến bạn hoảng sợ và chấp nhận trả tiền để "sửa chữa" những vấn đề không hề tồn tại. Đây là một chiêu trò lừa đảo tinh vi nhằm chiếm đoạt tiền bạc của người dùng.

4. Bài đăng bí ẩn xuất hiện trên nền tảng mạng xã hội của bạn

Phần mềm độc hại ngày càng tinh vi, chúng nhắm vào các mạng xã hội phổ biến như Facebook để lây lan. Thủ đoạn thường gặp là tạo ra những bài đăng hoặc tin nhắn trực tiếp giả mạo, thu hút sự tò mò của người dùng. Nội dung của những bài đăng này thường rất hấp dẫn, ví dụ như "Bạn không thể tin được điều này! Xem ngay đi!", kèm theo đó là một liên kết dẫn đến một trang web độc hại. Nếu bạn không cẩn thận nhấp vào liên kết đó, máy tính hoặc điện thoại của bạn sẽ ngay lập tức bị nhiễm mã độc.

5. Bạn nhận được yêu cầu tiền chuộc

Một số loại phần mềm độc hại nguy hiểm còn được gọi là mã độc tống tiền (ransomware) chúng mã hóa dữ liệu hoặc thậm chí toàn bộ máy tính của bạn. Sau khi xâm nhập, ransomware sẽ mã hóa tất cả các tập tin quan trọng như hình ảnh, tài liệu, và yêu cầu bạn trả một khoản tiền chuộc để lấy lại chúng. Thậm chí còn có những loại ransomware tinh vi hơn, chúng mã hóa toàn bộ hệ điều hành, khiến máy tính của bạn trở nên vô dụng hoàn toàn.

Ngoài ra, có những loại phần mềm độc hại khác sử dụng chiêu trò hù dọa bằng cách hiển thị các thông báo giả mạo từ cơ quan pháp luật, cáo buộc bạn vi phạm pháp luật và yêu cầu nộp phạt. Tuy nhiên, ngay cả khi bạn quyết định trả tiền chuộc, cũng không có gì đảm bảo rằng bạn sẽ lấy lại được dữ liệu của mình.

6. Các công cụ hệ thống máy tính bị vô hiệu hóa

Nếu bạn nghi ngờ máy tính của mình đã bị nhiễm phần mềm độc hại, một trong những điều đầu tiên bạn nên làm là kiểm tra Trình quản lý tác vụ hoặc Registry Editor. Tuy nhiên, nếu khi cố gắng truy cập vào các công cụ hệ thống này, bạn nhận được thông báo rằng "Quản trị viên đã vô hiệu hóa", thì hãy cẩn thận. Đây có thể là một dấu hiệu cho thấy phần mềm độc hại đã xâm nhập vào hệ thống của bạn và đang cố gắng ngăn chặn bạn tìm kiếm và loại bỏ nó. Việc vô hiệu hóa các công cụ hệ thống là một thủ đoạn tinh vi mà nhiều loại phần mềm độc hại sử dụng để ẩn mình và tiếp tục gây hại.

Phan Văn Hòa