Làm thế nào để an toàn trước quảng cáo độc hại trên không gian mạng?

Trong một thế giới lý tưởng, các quảng cáo trực tuyến mà bạn nhìn thấy đều đáng tin cậy và không mang bất kỳ ý định gây hại nào. Tuy nhiên, thực tế không phải lúc nào cũng như vậy. Một số quảng cáo, thay vì quảng bá sản phẩm hoặc dịch vụ một cách hợp pháp, lại được thiết kế để phát tán phần mềm độc hại hoặc thực hiện các hành vi xâm phạm bảo mật, chẳng hạn như đánh cắp thông tin cá nhân của người dùng.

Những quảng cáo độc hại này thường được ngụy trang khéo léo, khiến người dùng khó phân biệt và dễ dàng trở thành nạn nhân của các cuộc tấn công mạng.

Quảng cáo độc hại là gì?

Quảng cáo độc hại hay Malvertising là một từ ghép giữa "malware" (phần mềm độc hại) và "advertising" (quảng cáo), không đơn giản chỉ là quảng cáo bán phần mềm độc hại cho tội phạm mạng như cái tên có thể gợi ý. Thay vào đó, nó là một chiến thuật tinh vi, trong đó các quảng cáo được thiết kế trông có vẻ hợp pháp nhưng thực tế lại ẩn chứa các mối đe dọa nguy hiểm.

Những quảng cáo này thường được sử dụng để lừa người dùng nhấp vào, sau đó lén lút tải phần mềm độc hại về thiết bị hoặc điều hướng họ đến các trang web độc hại nhằm thu thập thông tin cá nhân, cài đặt phần mềm gián điệp, hoặc thực hiện các hành vi tấn công mạng khác. Đây là một hình thức tấn công đặc biệt nguy hiểm vì nó lợi dụng niềm tin của người dùng đối với các nền tảng trực tuyến đáng tin cậy.

Mục tiêu chính của quảng cáo độc hại là lây nhiễm phần mềm độc hại vào thiết bị của bạn và đánh cắp thông tin cá nhân, gây ra những hậu quả nghiêm trọng về bảo mật. Để đạt được điều này, quảng cáo độc hại thường sử dụng hai phương pháp chính:

Quảng cáo độc hại trước khi nhấp chuột: Đây là dạng quảng cáo đặc biệt nguy hiểm vì chúng không cần bạn thực hiện bất kỳ hành động nào, như nhấp chuột hay nhập thông tin. Chỉ cần trình duyệt của bạn tải quảng cáo, phần mềm độc hại ẩn bên trong đã có thể tự động được kích hoạt, lây nhiễm vào thiết bị của bạn mà bạn không hề hay biết.

Quảng cáo độc hại sau khi nhấp chuột: Những quảng cáo này không tự kích hoạt khi trình duyệt tải chúng. Thay vào đó, chúng lôi kéo bạn nhấp vào, dẫn bạn đến một trang web độc hại. Tại đây, trang web có thể cố gắng lây nhiễm vi-rút vào thiết bị của bạn hoặc yêu cầu bạn cung cấp thông tin cá nhân trong một cuộc tấn công lừa đảo, nhằm đánh cắp dữ liệu quan trọng.

Lưu ý rằng quảng cáo độc hại khác với phần mềm quảng cáo (adware), vốn là các ứng dụng không mong muốn được thiết kế để hiển thị quảng cáo cho người dùng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, hai loại phần mềm này có thể hoạt động song song với nhau. Các tội phạm mạng có thể triển khai phần mềm quảng cáo trên máy tính của người dùng để hiển thị các quảng cáo độc hại, kết hợp giữa việc gây phiền toái và tiềm ẩn nguy cơ bảo mật.

Quảng cáo độc hại xuất hiện như thế nào?

Quảng cáo độc hại, với lịch sử lâu đời và hình dạng biến hóa khôn lường, đã trở thành một mối đe dọa không thể xem thường trong thế giới số. Từ những chiêu trò đơn giản gây phiền hà cho người dùng đến những chiến dịch tinh vi lừa đảo, phát tán mã độc, quảng cáo độc hại đã chứng minh khả năng thích nghi và gây hại đáng kinh ngạc của mình.

Để minh chứng rằng ngay cả những trang web lớn nhất cũng không phải miễn nhiễm với quảng cáo độc hại, một loạt các quảng cáo có tên SYS01 InfoStealer đã tấn công người dùng Facebook trong một chiến dịch quy mô lớn. Các quảng cáo này được thiết kế để đánh lừa người dùng bằng cách hứa hẹn cung cấp quyền truy cập miễn phí vào các dịch vụ và phần mềm phổ biến, như Netflix và Photoshop.

Tuy nhiên, khi người dùng nhấp vào các quảng cáo này, thay vì nhận được những gì hứa hẹn, họ bị lừa tải xuống phần mềm độc hại, có thể đánh cắp thông tin cá nhân, làm hỏng thiết bị hoặc dẫn đến các cuộc tấn công khác. Những vụ việc này cho thấy ngay cả các nền tảng trực tuyến lớn và đáng tin cậy cũng có thể trở thành mục tiêu của quảng cáo độc hại, khiến người dùng gặp rủi ro dù họ không hề nghi ngờ.

Mặc dù Google được xem là bậc thầy trong việc lọc quảng cáo độc hại, nhưng đôi khi những "lỗ hổng" nhỏ vẫn xuất hiện. Một số quảng cáo xuất hiện trong kết quả tìm kiếm có thể không thực sự liên quan hoặc thậm chí gây hiểu lầm.

Theo tờ CNBC, tội phạm mạng đã lợi dụng chính các quảng cáo được tài trợ của Google để lừa đảo người dùng. Chúng tạo ra những quảng cáo giả mạo các trang web uy tín hoặc đưa ra những lời hứa hấp dẫn quá mức, khiến người dùng dễ dàng sập bẫy.

Các tội phạm mạng ngày càng tinh vi khi tạo ra những kết quả tìm kiếm giả mạo y hệt các trang web uy tín. Chúng đầu tư để đẩy những liên kết độc hại này lên vị trí hàng đầu trong kết quả tìm kiếm. Điều này khiến người dùng khó lòng phân biệt đâu là thật, đâu là giả, và dễ dàng rơi vào bẫy lừa đảo.

Nhiều nền tảng mạng xã hội cho phép người dùng trả phí để tăng tương tác cho bài đăng của mình. Tội phạm mạng đã lợi dụng "kẽ hở" này để đẩy mạnh các quảng cáo độc hại. Chúng mua lượt thích, lượt chia sẻ để tăng độ tin cậy cho những nội dung độc hại, từ đó lừa đảo và chiếm đoạt tài khoản của người dùng.

Công ty bảo mật Trend Micro, có trụ sở tại Nhật Bản đã phát hiện một vụ lừa đảo tinh vi trên Facebook. Tội phạm mạng đã đánh cắp các tài khoản, sau đó sử dụng chúng để quảng bá các ứng dụng chỉnh sửa ảnh AI giả mạo. Khi người dùng tải về và cài đặt ứng dụng này, tội phạm sẽ có cơ hội tiếp cận và kiểm soát thiết bị của nạn nhân.

Làm thế nào để an toàn trước quảng cáo độc hại trên không gian mạng?

Mặc dù quảng cáo độc hại nghe có vẻ rất tinh vi và nguy hiểm, nhưng trên thực tế, chúng thường để lại một số dấu vết dễ nhận biết. Vì vậy, để an toàn trước các quảng cáo độc hại, bạn cần chú ý các dấu hiệu và thực hiện các giải pháp an toàn sau:

Những quảng cáo quá hấp dẫn

Mục tiêu chính của những kẻ tung quảng cáo độc hại là thu hút càng nhiều người dùng nhấp vào quảng cáo của chúng càng tốt. Vì chúng không có sản phẩm hay dịch vụ chất lượng để cung cấp, chúng thường đưa ra những lời hứa hẹn vô lý, những giao dịch quá hấp dẫn để dụ dỗ người dùng. Bằng cách này, chúng không cần phải chịu trách nhiệm về những thông tin sai lệch mà mình đã đưa ra.

Như vụ SYS01 InfoStealer đã cho thấy, những kẻ lừa đảo sẵn sàng tung ra những lời quảng cáo vô cùng hấp dẫn như quyền truy cập miễn phí Netflix và Photoshop để câu kéo người dùng. Đây rõ ràng là những lời hứa "có cánh" nhằm đánh vào lòng tham của người dùng và che giấu mục đích thực sự là đánh cắp thông tin cá nhân.

Những quảng cáo chứa các lỗi chính tả, ngữ pháp

Quảng cáo độc hại thường được tạo ra vội vàng, thiếu đầu tư nên dễ lộ ra những sơ hở về ngôn ngữ, ngữ pháp. Nếu bạn nhận thấy một quảng cáo có nhiều lỗi sai, cách diễn đạt không tự nhiên hãy cẩn trọng vì đó có thể là dấu hiệu của một quảng cáo độc hại.

Những quảng cáo với thiết kế đồ họa "Không chuyên nghiệp"

Khác với các công ty uy tín thường đầu tư rất nhiều vào thiết kế đồ họa chuyên nghiệp, những kẻ tạo ra quảng cáo độc hại thường không có đủ nguồn lực để làm điều đó. Vì vậy, các quảng cáo độc hại thường có chất lượng hình ảnh kém, bố cục rối mắt, hoặc sử dụng những hình ảnh có độ phân giải thấp. Điều này dễ dàng nhận thấy bằng mắt thường và là một dấu hiệu rõ ràng cho thấy quảng cáo đó không đáng tin cậy.

Kiểm tra lại thông tin quảng cáo trên các trang web chính thức

Đang phân vân về một giao dịch quá hấp dẫn? Hãy dành chút thời gian để kiểm chứng thông tin trước khi đưa ra quyết định. Cách đơn giản nhất là mở một tab mới và truy cập trực tiếp vào trang web chính thức hoặc các kênh truyền thông xã hội của công ty để đối chiếu thông tin.

Nếu một quảng cáo khẳng định đến từ một công ty uy tín, bạn nên kiểm tra lại thông tin đó trên trang web chính thức hoặc các kênh truyền thông xã hội của công ty. Mọi nội dung quảng cáo đều phải được đăng tải rõ ràng và minh bạch tại đây. Còn đối với những công ty bạn chưa biết đến, hãy cẩn trọng và tìm hiểu kỹ thông tin trước khi đưa ra quyết định.

Hãy cẩn thận khi nhấp chuột vào các quảng cáo

Chúng ta thường có xu hướng nhấp vào những liên kết đầu tiên để tiết kiệm thời gian, nhưng hãy cẩn trọng! Những kẻ lừa đảo luôn tìm cách lợi dụng tâm lý này để đánh lừa người dùng. Hãy nhớ đến những vụ việc quảng cáo độc hại trên Google, chúng ta cần tỉnh táo hơn khi nhấp chuột. Thay vì vội vàng nhấp vào các quảng cáo được đánh dấu, hãy dành chút thời gian để cuộn xuống và nhấp vào kết quả tìm kiếm của trang web uy tín.

Sử dụng trình duyệt web an toàn

Chúng ta đã biết cách phòng tránh những rủi ro khi nhấp vào quảng cáo, nhưng mối nguy hiểm còn tiềm ẩn ngay cả khi chúng ta chưa kịp hành động. Một số quảng cáo độc hại có thể tự động kích hoạt ngay khi trang web được tải. Để bảo vệ bản thân trước những mối đe dọa này, việc lựa chọn một trình duyệt web an toàn và đáng tin cậy là vô cùng quan trọng. Trình duyệt sẽ đóng vai trò như một lớp bảo vệ vững chắc, giúp bạn ngăn chặn các cuộc tấn công từ những quảng cáo độc hại.

Tóm lại, trong thế giới quảng cáo trực tuyến đầy rẫy cạm bẫy, những kẻ xấu luôn tìm cách lợi dụng sự tò mò của người dùng để lừa họ tải về những phần mềm độc hại, virus hoặc các tập tin nguy hiểm khác. Bằng cách trang bị cho mình những kiến thức cần thiết về cách nhận biết và tránh xa các quảng cáo độc hại, bạn đã có thể bảo vệ máy tính và dữ liệu cá nhân của mình một cách hiệu quả.

Phan Văn Hòa