Người dân Khu tái định cư bãi rác Nghi Yên sắp được cấp sổ đỏ
Sau gần 20 năm chờ đợi, 38 hộ gia đình, cá nhân bị ảnh hưởng bởi Dự án xây dựng Khu liên hiệp xử lý rác thải rắn tại xã Nghi Yên (gọi tắt là Bãi rác Nghi Yên), chuẩn bị được cấp sổ đỏ.
Gần 20 năm chờ sổ đỏ
Dự án xây dựng bãi rác Nghi Yên đã được UBND tỉnh phê duyệt dự án đầu tư vào năm 2002. Để thực hiện dự án này, trong quá trình thực hiện bồi thường, hỗ trợ và tái định cư (giai đoạn 2005 - 2011), có 39 hộ gia đình, cá nhân xóm 4, xã Nghi Yên (nay là xóm 2), được tái định cư. Trong đó có 36 hộ thuộc diện phải di dời; 2 hộ thuộc diện tách hộ và 1 hộ xin tái định cư tại chỗ.
Đến năm 2006, chính quyền địa phương đã thực hiện giao đất ở cho các trường hợp phải di dời, trên khu đất tái định cư của dự án, nằm gần cầu vượt đường sắt Bắc - Nam, cũng thuộc địa bàn xã Nghi Yên. Các hộ dân đã xây dựng nhà ở và sử dụng ổn định từ đó đến nay.
Tuy nhiên, dù ra ở trên đất tái định cư, nhưng do thời điểm đó, số tiền bồi thường GPMB thấp (giá đất ở bồi thường và tái định cư của khu vực này thời điểm 2006 là 35.000 đồng/m2), nếu các hộ nộp tiền sử dụng đất ở khu tái định cư thì sẽ không đủ tiền để làm nhà. Vì vậy, các hộ đã đề nghị cơ quan chức năng cho phép ghi nợ tiền sử dụng đất. Chính điều này mà gần 20 năm qua, các hộ dân nơi đây vẫn chưa được cấp Giấy CNQSDĐ (sổ đỏ).
Đặc biệt, từ năm 2018 đến nay, 38 hộ gia đình tại khu tái định cư này đã nhiều lần đề nghị chính quyền địa phương cấp sổ đỏ.
Tuy nhiên, do vướng mắc về hồ sơ thủ tục và việc xác định thu tiền sử dụng đất theo giá đất năm 2006 cộng thêm tiền chậm nộp, hay là tính theo bảng giá đất thời điểm hiện tại, nên việc cấp sổ đỏ cho người dân vẫn không được giải quyết.
Để giải quyết các khó khăn, vướng mắc nêu trên, ngày 12/5/2023, UBND huyện Nghi Lộc đã thành lập Đoàn Thanh tra để kiểm tra, rà soát hồ sơ, thủ tục giao đất tái định cư đối với 38 hộ gia đình, cá nhân khi thực hiện GPMB Dự án bãi rác Nghi Yên. Đến ngày 15/5/2024, UBND huyện Nghi Lộc ban hành Quyết định số 131/KL-UBND kết luận kết quả kiểm tra, rà soát.
Trên cơ sở đó, UBND huyện Nghi Lộc đề xuất cho các hộ gia đình, cá nhân thực hiện nộp tiền sử dụng đất theo giá đất do UBND tỉnh quy định tại thời điểm bố trí tái định cư năm 2006 và nộp tiền chậm nộp tiền sử dụng đất từ năm 2006 đến nay. Mặc dù vậy, điều này không thuộc quyền quyết định của UBND huyện Nghi Lộc.
Chính vì thế, ngày 28/5/2024, UBND huyện Nghi Lộc đã có Công văn số 1376/UBND-TNMT xin ý kiến của UBND tỉnh về việc xử lý số tiền sử dụng đất của 38 hộ gia đình, cá nhân.
Sau khi có ý kiến của Sở Tài chính và các sở, ngành liên quan, ngày 2/7/2024, UBND tỉnh có Công văn số 5510/UBND-NN đề nghị Thanh tra tỉnh thành lập Tổ công tác liên ngành để kiểm tra, rà soát lại thủ tục bồi thường, hỗ trợ GPMB và tái định cư đối với 38/39 hộ gia đình, cá nhân để tham mưu, báo cáo UBND tỉnh hướng xử lý vụ việc theo quy định (trừ 1 trường hợp tái định cư tại chỗ và đã nhận được thông báo nộp tiền từ năm 2011 là 48 triệu đồng).
Tìm hướng tháo gỡ
Trên thực tế, không riêng gì UBND huyện Nghi Lộc có đề xuất cho các hộ gia đình, cá nhân thực hiện nộp tiền sử dụng đất theo giá đất do UBND tỉnh quy định tại thời điểm bố trí tái định cư năm 2006 và tiền chậm nộp. Sở Tư pháp và Cục Thuế Nghệ An cũng đã có ý kiến tương tự.
Sở Tài chính đưa ra 2 phương án, thứ nhất là thực hiện theo quy định hiện hành, tức là thực hiện theo đúng chính sách và giá đất tại thời điểm có quyết định giao đất (trước đó chưa hề có quyết định giao đất, biên bản giao đất và thông báo nộp tiền). Thứ hai là thực hiện theo như đề xuất của UBND huyện Nghi Lộc, với điều kiện UBND huyện Nghi Lộc phải khẳng định và chịu hoàn toàn trách nhiệm trước pháp luật.
Về phần Sở TN&MT thì cho rằng, để đảm bảo ổn định cuộc sống cho các hộ gia đình, cá nhân tại khu tái định cư, đồng thời đảm bảo việc thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất đai theo đúng quy định của pháp luật, đề nghị UBND tỉnh giao Thanh tra tỉnh chủ trì, thành lập Tổ công tác liên ngành để kiểm tra, rà soát lại thủ tục bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của dự án. Nếu đảm bảo tính pháp lý thì thực hiện phương án 2 do Sở Tài chính đề xuất.
Từ những ý kiến ban đầu này, sau khi vào cuộc rà soát, ngày 12/11/2024 Thanh tra tỉnh đã có Báo cáo số 781/TTR.VP báo cáo kết quả kiểm tra, rà soát đối với các hộ gia đình, cá nhân nói trên.
Theo đó, việc các gia đình, cá nhân chưa nộp tiền sử dụng đất, chưa được cấp sổ đỏ có nhiều nguyên nhân. Trong đó, nguyên nhân chính là do lỗi của các cơ quan nhà nước khi không thực hiện đầy đủ các quy trình thủ tục, như: Ban hành các quyết định thu hồi đất (nơi đi), và quyết định giao đất tái định cư, biên bản bàn giao đất thực địa (nơi đến), và việc lưu trữ các hồ sơ, tài liệu có liên quan đến việc giao đất, thông báo nộp tiền sử dụng đất cho các hộ gia đình, cá nhân.
Tổ công tác xác định trách nhiệm chính thuộc về Hội đồng bồi thường GPMB Dự án Bãi rác Nghi Yên; Ban quản lý Dự án xây dựng bãi rác Nghi Yên; UBND huyện Nghi Lộc, UBND xã Nghi Yên, các tổ chức, cá nhân liên quan đến việc thu hồi đất, bàn giao đất và công tác lưu trữ hồ sơ, tài liệu.
Để giải quyết quyền lợi chính đáng của người dân, và không làm thất thoát tiền và tài sản của Nhà nước, Tổ công tác của Thanh tra tỉnh đã đề nghị UBND tỉnh thống nhất chủ trương cho phép các hộ gia đình thực hiện nộp tiền sử dụng đất theo giá đất ở do UBND tỉnh quy định tại thời điểm giao đất thực địa và nộp tiền chậm nộp để thực hiện cấp sổ đỏ.
Tổ công tác cũng đề nghị UBND tỉnh giao UBND huyện Nghi Lộc chủ trì, phối hợp với các sở, ngành có liên quan lập hồ sơ, thủ tục để cấp sổ đỏ cho 38 hộ gia đình, cá nhân ra ở tại khu tái định cư tập trung nói trên và chịu hoàn toàn trách nhiệm về đối tượng được tái định cư và nguồn gốc, thời điểm sử dụng đất theo quy định của pháp luật.
Mới đây, vào ngày 18/11/2024, UBND tỉnh đã có Quyết định 10248/UBND-NN đồng ý với báo cáo kết quả kiểm tra, rà soát và những đề xuất của Thanh tra tỉnh. Đồng thời, giao Sở Tài chính, Sở TN&MT, Cục Thuế tỉnh hướng dẫn UBND huyện Nghi Lộc thực hiện các nội dung theo quy định...