10 điều mỗi bậc phụ huynh có con sử dụng Internet cần biết
Thế giới số mở ra vô vàn cơ hội nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Để giúp con tận hưởng những điều tốt đẹp của Internet mà vẫn đảm bảo an toàn, các bậc phụ huynh cần biết 10 điều hữu ích sau đây.
Bạn có thể nhớ về những ngày cuộc sống không có Internet, nhưng với con bạn, Internet đã trở thành một phần tất yếu như không khí chúng hít thở mỗi ngày. Đối với chúng, thế giới trực tuyến không chỉ là nơi tìm kiếm thông tin mà còn là nguồn giải trí vô tận, kết nối chúng với mọi ngóc ngách trên hành tinh. Sự tự do truy cập này mang lại nhiều tiện ích đáng kể, nhưng đồng thời cũng đặt ra không ít mối lo cho các bậc phụ huynh.
Nếu bạn cảm thấy lo lắng về việc giám sát con cái trong một thế giới hiện đại đầy kết nối, bạn không hề đơn độc. Nghiên cứu cho thấy, 2/3 phụ huynh tại Mỹ tin rằng nuôi dạy con cái ngày nay khó khăn hơn so với 20 năm trước, và công nghệ chính là yếu tố hàng đầu khiến họ trăn trở.
Trước khi Internet trở thành một phần của cuộc sống, cha mẹ có thể dễ dàng theo dõi bạn bè của con mình, bởi mọi mối quan hệ thường hiện diện trong đời thực. Ngày nay, trẻ em có thể kết bạn thân trực tuyến, thậm chí là những người mà chúng chưa từng gặp ngoài đời.
Những người bạn ảo này vẫn có khả năng ảnh hưởng đến suy nghĩ và hành vi của con bạn. Điều đáng lo hơn là, không phải lúc nào những người bạn đó cũng đúng như cách họ thể hiện, đây là một mối lo hoàn toàn chính đáng đối với các bậc cha mẹ.
Vì vậy, các bậc phụ huynh cần trang bị cho con những thói quen thông minh khi tương tác trực tuyến, giúp chúng tự tin đưa ra lựa chọn đúng đắn ngay cả khi chỉ có một mình với thiết bị kết nối Internet.
1. Tôn trọng sức mạnh của Internet
Những hình ảnh, video hay lời nói mà trẻ đăng tải trên mạng xã hội hôm nay có thể trở thành gánh nặng cho chúng trong tương lai. Hãy dạy con hiểu tầm quan trọng của việc cân nhắc kỹ lưỡng trước khi đăng tải bất kỳ nội dung nào. Nhắc con rằng, nếu có điều gì chúng không muốn người khác nhìn thấy, tốt nhất là đừng đưa nó lên mạng ngay từ đầu.
Dù nhiều trang web tuyên bố bảo vệ thông tin cá nhân và cung cấp các cài đặt chia sẻ, nhưng không có gì đảm bảo dữ liệu của bạn hoàn toàn an toàn trước các vi phạm. Khi bạn đăng bài lên Facebook hoặc chia sẻ thông tin nhạy cảm với bên thứ ba, hãy chuẩn bị tâm lý rằng chúng có thể xuất hiện trên mạng, kể cả khi bạn không hề có ý định.
Trong thời đại Internet, danh tiếng và sự nghiệp của một người có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi những gì họ từng đăng tải, ngay cả khi điều đó xảy ra cách đây 20 năm. Thậm chí, những bài đăng đã xóa không hẳn là biến mất hoàn toàn, một dòng bình luận bị xóa có thể vẫn tồn tại ở đâu đó, được lưu trữ và sẵn sàng quay lại bất cứ lúc nào.
Việc hướng dẫn con cái sử dụng Internet nhằm bảo vệ an toàn tài chính và thể chất cho chúng, cũng như gia đình, bạn bè và cả nhà tuyển dụng của bạn. Ví dụ, nếu con bạn đăng ảnh tiết lộ vị trí hiện tại khi cả gia đình đang nghỉ mát, điều đó có thể vô tình thông báo với tội phạm rằng nhà bạn đang bỏ trống.
Tương tự, nếu chúng chia sẻ thông tin về tình trạng sức khỏe của mình hoặc của người thân, điều đó có thể ảnh hưởng đến khả năng được chấp nhận các yêu cầu bồi thường bảo hiểm trong tương lai.
Một khi dữ liệu cá nhân được công khai, bạn sẽ không thể kiểm soát hoàn toàn nó nữa. Hãy trò chuyện với con bạn về sức mạnh to lớn và sự trường tồn của Internet, đồng thời khuyến khích chúng suy nghĩ thật kỹ trước khi chia sẻ bất kỳ thông tin nào lên mạng.
2. Đừng mắc bẫy lừa đảo qua mạng
Trước khi nhấp vào bất kỳ liên kết nào hoặc cung cấp thông tin cá nhân, hãy đảm bảo rằng bạn hiểu rõ mình đang làm gì và hoàn toàn tin tưởng vào nguồn gốc của thông tin đó.
Hãy đảm bảo rằng bạn và con bạn không vô tình rơi vào bẫy của tin tặc, chẳng hạn như khi nhấp vào liên kết độc hại trong hộp trò chuyện trong trò chơi hoặc mở tệp đính kèm trong email, qua đó trở thành nạn nhân của các cuộc tấn công lừa đảo.
Những kẻ lừa đảo thường gửi email giả mạo dưới dạng thư từ hợp pháp và lợi dụng sự thiếu cảnh giác của bạn để thu thập thông tin cá nhân như tên người dùng và mật khẩu, nhằm thực hiện các cuộc tấn công tiếp theo vào tài khoản của bạn.
3. Luôn cập nhật ứng dụng và trình duyệt
Dù chỉ mất vài phút trong ngày, việc cập nhật ứng dụng và trình duyệt trên thiết bị của con bạn là vô cùng quan trọng để duy trì an toàn trực tuyến. Những kẻ xấu thường nhắm đến các thiết bị chưa được cập nhật, vì chúng dễ bị tấn công.
Các ứng dụng cũ, không được cập nhật có thể bị bán cho các công ty khác và sử dụng vào mục đích xấu. Hãy xóa bỏ các ứng dụng không còn sử dụng và bật tính năng tự động cập nhật trên thiết bị của con bạn để đảm bảo sự bảo mật tối ưu.
4. Hãy nhớ: Không có gì là miễn phí
Dù là trò chơi miễn phí hay các lượt tải xuống miễn phí, các công ty luôn hy vọng bạn hoặc con bạn sẽ cung cấp thông tin cá nhân để đổi lấy những món đồ miễn phí. Sau đó, họ có thể bán lại thông tin đó hoặc dụ bạn mua các vật phẩm trong trò chơi.
Điều này cũng xảy ra với các trang web truyền thông xã hội và những nguồn tài nguyên miễn phí khác trên Internet. Hầu hết các trang web này đều có chiến lược kiếm tiền từ bạn, mặc dù cách thức có thể không phải lúc nào cũng rõ ràng.
Bạn sẽ ngạc nhiên về lượng dữ liệu mà các ứng dụng phổ biến thu thập, cả trong thế giới thực lẫn trực tuyến. Facebook và Instagram là những ứng dụng thu thập nhiều dữ liệu, nhưng không phải duy nhất. Các ứng dụng miễn phí mờ ám có thể theo dõi bạn ngay cả khi không sử dụng. Tuy nhiên, cả iOS và Android đều cung cấp các công cụ giúp bạn kiểm soát và bảo vệ dữ liệu cá nhân khỏi các ứng dụng này.
5. Sử dụng Internet một cách hợp lý
Cha mẹ có thể muốn giới hạn thời gian sử dụng Internet của con cái, nhưng việc trẻ em tương tác trực tuyến lại rất quan trọng cho sự phát triển của chúng. Thời gian trực tuyến hợp lý sẽ khác nhau ở mỗi trẻ, và bạn hoàn toàn có thể quản lý thời gian sử dụng Internet một cách linh hoạt, mà không cần quá nghiêm ngặt.
Chẳng hạn, Apple cung cấp tính năng kiểm soát của phụ huynh tích hợp sẵn trong thiết bị, giúp bạn theo dõi thời gian con bạn dành cho màn hình. Cả Google và Microsoft cũng đều có những công cụ miễn phí để bạn quản lý thời gian sử dụng màn hình của trẻ một cách hiệu quả.
6. Tìm hiểu kỹ các nguồn thông tin trên Internet
Một trong những ưu điểm lớn của Internet là khả năng chia sẻ ý tưởng và phương tiện truyền thông một cách tự do, tức là bất kỳ ai cũng có thể đăng tải bất cứ điều gì lên mạng. Tuy nhiên, điều này cũng đồng nghĩa với việc ai cũng có thể lan truyền thông tin sai lệch và ngụy trang chúng dưới vỏ bọc của sự thật.
Bên cạnh đó, Internet còn cung cấp khả năng kết nối và kho tàng thông tin vô cùng phong phú, chỉ bằng cách nhập vào công cụ tìm kiếm trên Google. Tuy nhiên, mặt trái của sự dễ dàng tiếp cận này là sự tràn lan của thông tin sai lệch và những cá nhân cố gắng truyền bá quan điểm cố chấp, tiêu cực.
Trẻ em cần hiểu rằng mạng xã hội có thể nhanh chóng lan truyền những suy nghĩ nửa vời và ý kiến bốc đồng, dễ dàng được chấp nhận như sự thật hoặc kết quả của nghiên cứu nghiêm túc.
Rất nhiều video trên YouTube và các chủ đề trên các nền tảng mạng xã hội khác đến từ những người có ảnh hưởng có thể khuyến khích bạn hoặc con bạn suy nghĩ theo một cách cụ thể.
Dạy con cách phát triển kỹ năng tư duy phản biện và thực hiện tìm hiểu kỹ thông tin, sử dụng các nguồn thông tin đáng tin cậy, có thể giúp chúng tránh được nhiều thông tin sai lệch ngay từ ban đầu. Khuyến khích trẻ tham khảo các trang web học trực tuyến đã được kiểm duyệt khi cần thiết.
7. Nói chuyện với con bạn về việc sử dụng mạng xã hội
Khi nói chuyện với con về việc sử dụng mạng xã hội, bạn có thể bắt đầu bằng cách giúp con hiểu rằng mạng xã hội là một công cụ mạnh mẽ, nhưng cũng có thể mang lại những rủi ro nếu không sử dụng cẩn thận.
Hãy giải thích cho con rằng mạng xã hội giúp kết nối mọi người và chia sẻ những ý tưởng, nhưng cũng có thể dễ dàng lan truyền thông tin sai lệch, tin đồn và những ý kiến tiêu cực. Quan trọng là phải sử dụng mạng xã hội một cách có trách nhiệm.
Ảnh: Internet.
Đặc biệt, hãy dạy con cách suy nghĩ độc lập và kiểm tra thông tin trước khi tin tưởng vào bất kỳ điều gì trên mạng. Hãy khuyến khích con tự hỏi, "Liệu điều này có đúng không?" và tìm kiếm các nguồn thông tin đáng tin cậy để xác minh.
Điều quan trọng là cả bạn và con bạn có thể cùng nhau thảo luận về các quy tắc sử dụng mạng xã hội trong gia đình và tạo ra một không gian để con bạn cảm thấy thoải mái chia sẻ bất kỳ vấn đề nào mà chúng gặp phải khi trực tuyến.
8. Tôn trọng con cái của bạn
Công cụ kiểm soát của phụ huynh hiệu quả nhất chính là sự hiểu biết và tôn trọng lẫn nhau. Con bạn có thể am hiểu công nghệ hơn bạn, vì vậy hãy thể hiện sự tôn trọng đối với kiến thức của chúng.
Việc cài đặt phần mềm kiểm soát xâm phạm để giám sát con cái không chỉ không thể hiện sự tin tưởng, mà còn có thể dễ dàng bị chúng vượt qua. Một cách tiếp cận ít can thiệp hơn, dù có thể làm bạn lo lắng, lại có thể tạo ra sự kỳ diệu trong mối quan hệ giữa bạn và con.
Nếu bạn quyết định cài đặt phần mềm kiểm soát của phụ huynh, hãy sử dụng nó cùng với con bạn. Thảo luận về các quy tắc trong gia đình và cho phép con bạn chia sẻ những mong muốn, nhu cầu của mình khi sử dụng Internet.
Sau đó, hãy dựa vào những điểm thảo luận đó để lựa chọn phần mềm kiểm soát phù hợp. Một số dịch vụ cho phép người dùng có cách tiếp cận nhẹ nhàng hơn, giám sát mà không can thiệp quá mức, bằng cách gửi cảnh báo thay vì chặn khi con bạn cố gắng truy cập một trang web không phù hợp hoặc khi sắp hết thời gian sử dụng màn hình.
9. Khuyến khích sự sáng tạo trực tuyến của trẻ
Internet đã xóa bỏ nhiều rào cản trong việc học hỏi và đạt được thành tựu trong các lĩnh vực sáng tạo và công nghệ. Hãy nuôi dưỡng đam mê của con bạn bằng cách hỗ trợ chúng xây dựng một sự hiện diện chuyên nghiệp trên nền tảng trực tuyến. Điều này có thể bao gồm việc khuyến khích con tạo video trên TikTok hoặc YouTube, bắt đầu viết blog, podcast, hoặc thậm chí đóng góp nội dung cho các trang tin tức trực tuyến.
Tuy vậy, việc đứng trước một đám đông gồm những người lạ và có thể là thù địch là một trải nghiệm đáng sợ. Hãy trò chuyện với con bạn về những nguy cơ tiềm ẩn mà chúng sẽ phải đối mặt khi chia sẻ bản thân và tác phẩm của mình, để chúng hiểu được sự nguy hiểm của việc bị chỉ trích từ một cộng đồng ẩn danh. Để con bạn tự quyết định xem liệu chúng có muốn tiếp tục chia sẻ những sáng tạo của mình trực tuyến hay không.
10. Hãy dành thời gian cho ngoại tuyến
Hãy khuyên con nên bước ra ngoài và tạm rời xa thế giới trực tuyến. Rút phích cắm máy chơi trò chơi điện tử, để máy tính thực hiện các bản cập nhật cần thiết và ngắt kết nối khỏi Internet trong vài giờ hoặc thậm chí vài ngày.
Bạn cũng có thể cùng con thực hiện một chuyến đi cắm trại ở nơi không có Wi-Fi, điều này có thể mang lại cho bạn những khoảnh khắc quý giá để kết nối lại với con cái, tạo cơ hội để bạn hiểu hơn về sở thích và suy nghĩ của chúng mà không có sự tác động từ công nghệ.
Đây cũng là dịp để bạn giới thiệu cho con về một thế giới không có Internet, nơi mọi thứ diễn ra một cách chậm rãi và thực tế hơn. Ai biết được? Con bạn có thể sẽ tìm thấy niềm vui trong cuộc sống đơn giản, kiểu cũ, mà không phụ thuộc vào các thiết bị điện tử.