Nhiều công việc ở Nghệ An thiếu lao động thời vụ dịp cuối năm
Dịp cuối năm là cao điểm của nhiều công việc thời vụ tại Nghệ An. Tuy nhiên, để tìm được lao động thời điểm này cũng không phải dễ dàng.
Việc tìm người
Cuối tháng 11 hàng năm là thời điểm bắt đầu vào mùa thu hoạch mía đường. Tại vựa mía Tân Kỳ, nhu cầu tìm người chặt mía tăng cao, tuy nhiên, để kiếm được lao động nhàn rỗi dịp này cũng không phải dễ.
Gia đình anh Hoàng Văn Chung ở xóm Vạn Long, xã Giai Xuân (Tân Kỳ) có 2 ha mía, là một trong những hộ dân có diện tích mía lớn nhất trên địa bàn xã. Ngay khi có lệnh thu hoạch, anh Chung đã tìm thuê người chặt mía nhưng tìm mãi mới được khoảng 10 người, với diện tích mía lớn, số thợ chặt như vậy sẽ khó đảm bảo tiến độ.
Anh Chung cho biết: Bây giờ tìm lao động rất khó, phần lớn lao động trẻ đều đã đi xuất khẩu lao động hoặc làm ăn xa, không còn ở địa phương. Công việc này khá vất vả, đòi hỏi sức khỏe nên những người lớn tuổi khó có thể làm được. Những hộ trồng mía khi có thông báo thu hoạch thì cũng phải lo cho diện tích mía của gia đình mình, không dư thời gian để nhận việc thời vụ. Do đó, chúng tôi phải tìm thêm lao động ở các xã lân cận. Tuy nhiên, đến nay vẫn không đủ người làm trên tổng diện tích.
Được biết, nghề chặt mía thuê là công việc rất “hot” vào cuối năm trên địa bàn huyện Tân Kỳ nói riêng và các vùng mía nguyên liệu nói chung. Công việc này chỉ diễn ra khoảng 2 - 3 tháng cuối năm. Dù công việc chỉ gồm các thao tác chặt và bó mía, tuy nhiên lại đòi hỏi sức khoẻ tốt, luôn phải mặc quần áo dài tay, đeo găng tránh trầy xước. Hiện, giá thuê chặt mía là 2.000 đồng/bó, những người làm năng suất tốt có thể chặt được 200 - 300 bó/ngày, cho thu nhập từ 400.000 - 600.000 đồng/ngày. Dù tiền công khá cao nhưng vẫn khó tìm người.
Ông Vũ Ngọc Sơn - Chủ tịch UBND xã Giai Xuân cho biết: Địa phương là xã có diện tích mía lớn nhất huyện Tân Kỳ với 830 ha, sản lượng hàng năm khoảng 60.000 tấn, do đó, vào mỗi mùa thu hoạch, nhu cầu thuê người chặt mía của bà con nhân dân rất cao. Các hộ có diện tích lớn đều phải sang các xã lân cận để thuê người chặt mía. Công việc này đòi hỏi có sức khỏe, chịu được vất vả nên không phải ai cũng làm được, nếu thuê người lớn tuổi thì không đảm bảo tiến độ để nhập cho nhà máy.
Thời điểm này, làng nghề sản xuất hương trầm trên địa bàn tỉnh cũng đang bước vào mùa cao điểm phục vụ Tết, tình trạng thiếu lao động làm hương, đặc biệt là những lao động có tay nghề cũng là điều khiến các chủ hộ sản xuất khó xoay sở.
Chị Trần Thị Loan, chủ cơ sở sản xuất hương trầm tại thị trấn Tân Lạc, huyện Quỳ Châu cho biết: Cơ sở của tôi mỗi năm sản xuất hơn 7 triệu que hương, do đó, vụ Tết lúc nào cũng cần từ 20 - 30 nhân công làm việc liên tục. Mặc dù vậy, giờ tìm được người làm nghề rất khó, vì lao động trẻ ở địa phương không nhiều. Có những thời điểm cần lượng hàng lớn thì các thành viên trong gia đình đều phải trực tiếp làm để kịp giao cho khách, do số lượng thợ không đủ.
Huyện Quỳ Châu được xem là thủ phủ hương trầm tại Nghệ An với 6 làng nghề hương trầm được công nhận, bao gồm khối 1, khối 2, khối 3, khối Tân Hương 1, khối Tân Hương 2 tại thị trấn Tân Lạc và bản Hạnh Tiến, xã Châu Hạnh. Hiện các cơ sở sản xuất hương trầm đang trong đợt cao điểm sản xuất hàng Tết; bên cạnh việc thiếu nhân lực, thì giá cả nguyên liệu đầu vào tăng cao cũng là bài toán nan giải cho người làm nghề.
Không chỉ những công việc kể trên mà thực tế hiện nay, nhiều ngành nghề cũng cần lượng lớn lao động thời vụ, đặc biệt trong dịp cận Tết, đơn cử như chế biến hải sản, bánh kẹo, thực phẩm, giao hàng, gói hàng, chăm sóc hoa, cây cảnh, dịch vụ giúp việc, dọn nhà…
Tìm cách thích ứng
Theo Trung tâm Dịch vụ việc làm - Sở Lao động, Thương binh và Xã hội, có nhiều nguyên nhân khiến cho việc tuyển dụng lao động thời vụ hiện nay gặp khó khăn, trong đó chủ yếu là lao động trẻ tại các địa phương đa phần đã đi xuất khẩu lao động, làm ăn xa. Bên cạnh đó, tâm lý chung của người lao động đều muốn có công việc ổn định, lâu dài, được hưởng các chế độ, do đó, không mấy mặn mà với việc làm thời vụ trong thời gian ngắn (khoảng 1 - 3 tháng). Ngoài ra, một số công việc thời vụ đặc thù cần lao động có chuyên môn, tay nghề khéo, tuy nhiên, điều này rất khó đối với các lao động phổ thông do chưa qua đào tạo, cần phải có thời gian học việc…
Ông Vũ Ngọc Sơn - Chủ tịch UBND xã Giai Xuân, huyện Tân Kỳ cho biết: Trước thực trạng thiếu lao động thu hoạch mía, hiện nay, các hộ dân đang tăng cường liên hệ máy thu hoạch mía để đảm bảo tiến độ, dù chi phí cao hơn. Ngoài ra, các hộ dân cũng tạo thành từng nhóm để làm đổi công cho nhau, nhà nào chưa có thông báo thu hoạch thì giúp đỡ nhà thu hoạch trước. Các hộ dân có diện tích lớn cũng tăng cường tìm người ở các xã lân cận, đặc biệt là những xã ít diện tích mía.
Anh Nguyễn Văn Công, chủ vườn hoa, cây cảnh trên Quốc lộ 46, xã Nghi Ân, TP. Vinh cho biết: Dịp cận Tết là thời điểm nhu cầu về mặt hàng này tăng cao, gia đình cũng tìm thêm lao động để phụ giúp, nhưng tìm được lao động phổ thông đã khó, thợ có tay nghề về cắt tỉa, chăm sóc cây dịp này còn khó hơn. Để có người làm, chúng tôi phải trả thêm tiền công gấp đôi so với ngày thường. Mặc dù vậy, hiện nay mới tuyển được 3 người làm phụ thôi.
Qua trao đổi, ông Trần Hữu Thượng - Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm - Sở Lao động, Thương binh và Xã hội cho biết: Thị trường lao động cuối năm rất sôi động, đặc biệt là tuyển dụng lao động thời vụ. Những công việc như giao hàng, đóng gói, ngành nghề về thực phẩm và cơ sở kinh doanh dịch vụ... rất cần lao động.
Trước tình trạng khan hiếm, các đơn vị, cơ sở cần tăng cường áp dụng máy móc, khoa học kỹ thuật để thay thế sức người. Đối với những công việc bắt buộc phải có lao động thì cơ sở tăng cường đăng tin trên các trang mạng xã hội với mức thu nhập và các chế độ đãi ngộ hợp lý để thu hút lao động, đặc biệt tập trung vào các đối tượng đang trong thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp….
Về lâu dài, trước thực trạng thiếu hụt lao động, các địa phương cần áp dụng đồng bộ các giải pháp khuyến khích, thu hút lao động ở lại quê nhà làm việc như: tăng cường đào tạo nghề, giải quyết việc làm tại chỗ với nguồn thu nhập ổn định; nhân rộng các mô hình kinh tế có hiệu quả cho nông dân ít đất sản xuất. Đồng thời, phát huy vai trò của doanh nghiệp trong liên kết đào tạo, đẩy mạnh các chương trình hỗ trợ tín dụng, vay vốn giải quyết việc làm…