Số phận của Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol sẽ bị định đoạt thế nào?
Vào ngày mai (27/12), Tòa án Hiến pháp Hàn Quốc sẽ tổ chức phiên điều trần đầu tiên trong vụ việc liên quan đến Tổng thống Yoon Suk Yeol, sau khi Quốc hội luận tội ông vì sắc lệnh thiết quân luật ngắn hạn vào ngày 3/12.
Điều gì sắp đến?
Sau khi bị luận tội vào ngày 14/12, các quyền hạn tổng thống của ông Yoon bị đình chỉ, nhưng ông vẫn tại nhiệm, có quyền miễn trừ khỏi hầu hết các cáo buộc ngoại trừ cáo buộc nổi loạn hoặc phản quốc. Thủ tướng do ông Yoon bổ nhiệm, Han Duck-soo, hiện đảm nhận vai trò quyền tổng thống.
Tòa án Hiến pháp Hàn Quốc trong vòng 180 ngày phải quyết định liệu có bãi nhiệm ông Yoon khỏi chức vụ hay bác bỏ việc luận tội và khôi phục quyền lực của ông. Nếu tòa án bãi nhiệm ông Yoon hoặc ông từ chức, một cuộc bầu cử tổng thống phải được tổ chức trong vòng 60 ngày.
Tòa án dự kiến tổ chức phiên điều trần chuẩn bị đầu tiên vào ngày 27/12.
Nghị sĩ Jung Chung-rae của Đảng Dân chủ đối lập, Chủ tịch Ủy ban Lập pháp và Tư pháp của Quốc hội, đang dẫn dắt vụ việc yêu cầu bãi nhiệm ông Yoon.
Luật sư đại diện cho ông Yoon chưa được công bố, nhưng với nền tảng của ông là một công tố viên đã làm dấy lên tin đồn rằng, ông sẽ nhờ cậy các đồng nghiệp cũ hoặc thậm chí tự bào chữa.
Theo truyền thông địa phương, Kim Hong-il, một cựu công tố viên và từng là người đứng đầu cơ quan quản lý phát sóng dưới thời ông Yoon, cùng với cựu phát ngôn viên Tòa án Hiến pháp Bae Bo-yoon, được dự đoán sẽ tham gia vào đội ngũ pháp lý của ông Yoon trong quá trình xem xét luận tội và điều tra hình sự.
Trở ngại nào đối với phán quyết của tòa án?
Theo hiến pháp Hàn Quốc, cần có 6 thẩm phán đồng ý để có thể bãi nhiệm một tổng thống bị luận tội. Tòa án Hiến pháp với 9 thành viên hiện đang có 3 vị trí trống, vì vậy, các thẩm phán hiện tại sẽ phải nhất trí hoàn toàn mới có thể bãi nhiệm ông Yoon.
Tòa án Hiến pháp cho biết, họ có thể xem xét và nghe các lập luận chỉ với 6 thẩm phán.
3 vị trí trống đang được giao cho Quốc hội bổ nhiệm. Đảng Dân chủ đối lập chính, hiện đang nắm thế đa số trong Quốc hội, đang cố gắng lấp đầy các vị trí trống này.
Quốc hội Hàn Quốc đã tổ chức phiên điều trần cho 2 ứng cử viên tiềm năng vào đầu tuần, nhưng Đảng Quyền lực Nhân dân cầm quyền đã phản đối, cho rằng quyền Tổng thống Han không có quyền bổ nhiệm thẩm phán Tòa án Hiến pháp.
Từng có tiền lệ về việc một quyền tổng thống bổ nhiệm một thẩm phán Tòa án Hiến pháp, như đã xảy ra khi cựu Tổng thống Park Geun-hye bị luận tội giai đoạn 2016-2017.
Chuyện gì sẽ diễn ra tại tòa án?
Trong vụ bãi nhiệm tổng thống thông qua luận tội duy nhất trước đây ở Hàn Quốc, tòa án đã mất 3 tháng mới bãi nhiệm bà Park vào năm 2017.
Lần này, nhiệm kỳ của 2 thẩm phán tòa án sẽ hết hạn vào tháng 4, và các chuyên gia pháp lý dự đoán tòa án có thể sẽ đưa ra phán quyết trước thời điểm này để giảm thiểu sự bất ổn.
Các học giả cho biết, trong quá khứ, các thẩm phán Tòa án Hiến pháp không bỏ phiếu dựa trên khuynh hướng chính trị mà dựa trên cách họ diễn giải hiến pháp trong từng trường hợp.
Nỗ lực của phe bảo thủ nhằm kêu gọi sự ủng hộ của công chúng dành cho ông Yoon không được kỳ vọng sẽ ảnh hưởng đến phán quyết của tòa án, giống như bà Park đã bị bãi nhiệm dù phe bảo thủ tiếp tục tổ chức các cuộc biểu tình để giữ bà tại vị, đối đầu với các cuộc biểu tình thắp nến để tước quyền của bà.
Trong trường hợp của bà Park, người cũng thuộc một đảng trung hữu như ông Yoon, tòa án đã bỏ phiếu nhất trí bãi nhiệm bà, bao gồm cả một số thẩm phán được coi là mang quan điểm bảo thủ và 2 thẩm phán do bà bổ nhiệm.
Ông Yoon cũng đang đối mặt với các cuộc điều tra hình sự liên quan đến quyết định thiết quân luật.
Nếu bị kết tội, ông có thể đề nghị Tòa án Hiến pháp đình chỉ phán quyết luận tội trong thời hạn 180 ngày. Tuy nhiên, tòa án đã từ chối yêu cầu tương tự trong trường hợp của bà Park. Năm 2004, Tổng thống khi ấy Roh Moo-hyun, thuộc một đảng trung tả, đã bị luận tội với cáo buộc không giữ được tính trung lập chính trị như yêu cầu đối với một quan chức cấp cao. Tòa án đã bác bỏ động thái này sau khoảng 2 tháng, và ông Roh đã hoàn thành nhiệm kỳ 5 năm của mình.