Nghệ An chủ động, đổi mới để thích ứng với công tác dân số trong tình hình mới
Năm 2024 là một năm khó khăn của ngành Dân số bởi có nhiều sự thay đổi. Tuy nhiên, công tác dân số của Nghệ An đã có một năm thành công với nhiều hoạt động nổi bật, góp phần nâng cao nhận thức của người dân trong việc thực hiện chính sách dân số và phát triển.
Báo Nghệ An có cuộc trao đổi với BSCKI Hoàng Đình Tùng - Chi cục trưởng Chi cục Dân số tỉnh xung quanh công tác dân số trong tình hình mới.
P V: Thưa ông, năm 2024, nhiều hoạt động của ngành Dân số bị gián đoạn với nhiều lý do khác nhau. Trong bối cảnh đó, ngành đã có những giải pháp nào để triển khai hiệu quả các mục tiêu, kế hoạch đã đề ra?
BSCK1 Hoàng Đình Tùng: Năm 2024, mặc dù bị gián đoạn bởi nhiều lý do khác nhau về sự thay đổi người đứng đầu đơn vị, tên gọi, thủ tục và quy trình tổ chức triển khai các hoạt động theo Luật Đấu thầu mới; tuy nhiên, với nhiều giải pháp đồng bộ, ngành Dân số đã triển khai có hiệu quả các mục tiêu, kế hoạch đã đề ra. Cụ thể, ngay từ đầu năm, Chi cục Dân số đã chủ động tham mưu Sở Y tế, Sở Kế hoạch và Đầu tư trình UBND tỉnh ban hành quyết định giao chỉ tiêu kế hoạch năm 2024; tham mưu Sở Y tế ban hành hướng dẫn về triển khai thực hiện kế hoạch năm 2024. Đồng thời, hướng dẫn trung tâm y tế các huyện, thành, thị tổ chức thực hiện kế hoạch và giao chỉ tiêu kế hoạch đến các xã, phường, thị trấn.
Tại cơ quan Chi cục, các phòng được yêu cầu xây dựng dự toán chi tiết các hoạt động; bổ sung, sửa đổi bộ quy chế cơ quan; nêu cao tinh thần, trách nhiệm của từng cá nhân, từng phòng chuyên môn trong thực hiện nhiệm vụ.
Cùng với sự nỗ lực, quyết tâm, đoàn kết, đồng lòng, đồng thuận của toàn thể đội ngũ cán bộ dân số, đến thời điểm này, ngành Dân số cơ bản hoàn thành mục tiêu, nhiệm vụ đề ra và đạt được nhiều kết quả quan trọng.
Nổi bật là đã tham mưu Sở Y tế phối hợp với UBND các huyện, thành, thị tổ chức các hoạt động hưởng ứng các ngày lễ lớn trong năm.
Phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể cấp tỉnh tổ chức nhiều cuộc thi dành cho các đối tượng người cao tuổi, phụ nữ, học sinh như: “Người cao tuổi sống vui, sống khỏe”, “Phụ nữ với công tác dân số và phát triển”, “Rung chuông vàng tìm hiểu kiến thức về dân số/sức khỏe sinh sản vị thành niên/thanh niên". Tổ chức hàng trăm cuộc truyền thông, tư vấn cộng đồng về các nội dung như: Chăm sóc sức khỏe người cao tuổi; Chăm sóc sức khỏe sinh sản/KHHGĐ cho phụ nữ; Mất cân bằng giới tính khi sinh; Giảm sinh, giảm sinh con thứ 3 trở lên; Sàng lọc trước sinh, sơ sinh và nâng cao chất lượng dân số;…
Chúng tôi cũng đã tổ chức các lớp tập huấn nâng cao năng lực truyền thông cho đội ngũ viên chức dân số cấp huyện, xã; cộng tác viên y tế - dân số khối, xóm, thôn, bản.
Hoạt động thu thập, cập nhật thông tin biến động, xử lý và quản lý hệ thống dữ liệu dân cư được chú trọng, đảm bảo tính kịp thời, chuẩn xác...
BSCKI Hoàng Đình Tùng - Chi cục trưởng Chi cục Dân số
P.V: Một trong những vấn đề được quan tâm trong năm 2024, đó là việc Bộ Y tế được giao chủ trì xây dựng Dự án Luật Dân số. Đặt trong bối cảnh của tỉnh Nghệ An hiện nay, việc ban hành Luật Dân số có ý nghĩa như thế nào, thưa ông?
BSCK1 Hoàng Đình Tùng: Đến thời điểm này, Nghệ An vẫn là tỉnh có quy mô dân số lớn (đứng thứ 4 cả nước) và có mức sinh cao (nằm trong tốp 10 tỉnh có mức sinh cao nhất cả nước), tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên còn ở mức cao, tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh ở mức báo động, già hóa dân số diễn ra nhanh, chất lượng dân số chưa xứng với tiềm năng của tỉnh.
Bên cạnh đó, các vấn đề chăm sóc sức khỏe sinh sản trước khi kết hôn, vị thành niên, thanh niên; chăm sóc sức khỏe người cao tuổi, bà mẹ và trẻ em còn gặp nhiều khó khăn; trẻ em sinh ra suy dinh dưỡng, thấp còi, mắc các dị, tật bẩm sinh còn cao… Đây là những khó khăn, thách thức cần quan tâm giải quyết của công tác dân số Nghệ An hiện nay.
Khi Luật Dân số được thông qua và thay thế cho Pháp lệnh Dân số sẽ tạo cơ sở pháp lý thống nhất, đồng bộ, góp phần thể chế hóa các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng về công tác dân số trong tình hình mới.
Các chính sách cơ bản trong Dự án Luật Dân số cũng chính là những vấn đề trọng tâm của công tác dân số trong tình hình mới, như chính sách "Duy trì mức sinh thay thế", chính sách "Giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh và đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên".
Tuy nhiên, với những tỉnh có nhiều khó khăn, thách thức, đặc biệt, liên quan đến vấn đề quy mô và mức sinh, tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên cao, Luật Dân số ra đời đòi hỏi sự nỗ lực, cố gắng hơn nữa trong công tác tuyên truyền, vận động của những người làm công tác dân số.
Ví dụ, trong Dự thảo Luật Dân số đang được xây dựng, Bộ Y tế đã đưa ra đề xuất quy định quyền quyết định của cặp vợ chồng, cá nhân trong việc sinh con, thời gian sinh con, số con và khoảng cách giữa các lần sinh, nhằm duy trì vững chắc mức sinh thay thế trên phạm vi cả nước. Trong khi Nghệ An vẫn đang phải thực hiện song song 2 nhiệm vụ, giảm sinh đưa về mức sinh thay thế và nâng cao chất lượng dân số.
P.V: Năm 2025, ngành Dân số tập trung vào những giải pháp nào để hoàn thành mục tiêu đề ra?
BSCK1 Hoàng Đình Tùng: Để hoàn thành mục tiêu đề ra, năm 2025, ngành tiếp tục tập trung thực hiện đạt và vượt các chỉ tiêu được giao, nhất là chỉ tiêu giảm sinh, nhằm chủ động điều chỉnh tốc độ tăng dân số, giảm tỷ lệ chênh lệch giới tính khi sinh, từng bước nâng cao chất lượng dân số và chăm sóc sức khỏe người cao tuổi; tận dụng tối đa thời kỳ dân số vàng phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, đồng thời, thích ứng được với xu hướng già hóa dân số trong những năm tiếp theo.
Để làm tốt nhiệm vụ này, cần tiếp tục thực hiện có hiệu quả các dự án, đề án của Chương trình mục tiêu Dân số và Phát triển và các đề án, mô hình do UBND tỉnh phê duyệt. Quá trình triển khai, ưu tiên đầu tư cho công tác dân số vùng đặc thù có mức sinh cao, vùng biển, vùng giáo.
Chúng tôi cũng mong các địa phương, ban, ngành liên quan tăng cường sự lãnh đạo của Đảng và đầu tư nguồn lực của chính quyền cho công tác dân số, đưa công tác dân số thành một nội dung trọng tâm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp.
Đồng thời, thực hiện đúng chủ trương tiếp tục chuyển trọng tâm từ Dân số - Kế hoạch hóa gia đình sang Dân số và Phát triển để giải quyết toàn diện các vấn đề về quy mô, cơ cấu dân số, phân bổ dân cư và nâng cao chất lượng dân số.
BSCKI Hoàng Đình Tùng - Chi cục trưởng Chi cục Dân số
P.V: Cảm ơn ông!