Đền Hào Kiệt được xây dựng từ thời Lê để thờ Thái uý Lai Quốc công Phan Công Tích - một danh tướng đã có nhiều công lao hộ quốc an dân dưới triều Lê Trung hưng. Trải qua hàng trăm năm tồn tại, di tích đã nhiều lần được trùng tu, tôn tạo. Ảnh: Huy Thư Hiện trong khuôn viên đền rộng hàng nghìn mét vuông có nhiều công trình, như cổng tam quan, nghi môn, 3 tòa hạ, trung, thượng điện, hai tòa tả, hữu vu, lầu chuông, trống, hồ bán nguyệt... được xây dựng thiết kế mang vẻ đẹp đăng đối, hài hòa. Ảnh: Huy Thư Tham quan đền Hào Kiệt, du khách không khỏi ấn tượng với 2 lầu chuông, trống của đền được xây dựng đối diện nhau qua hồ bán nguyệt, mô phỏng hình ảnh Khuê Văn Các ở Quốc Tử Giám (Hà Nội). Ảnh: Huy Thư Ngay sau các cột trụ biểu của nghi môn là tượng 2 con voi đang quỳ được đắp nổi với kích thước lớn khá sinh động. Ảnh: Huy Thư Theo Ban Quản lý đền, nhờ sự hỗ trợ của ban, ngành các cấp, sự ủng hộ của người dân địa phương cùng con em xa quê, từ năm 2005, đền đã được trùng tu một cách quy mô và có diện mạo như hiện nay. Ảnh: Huy Thư Trong 3 tòa hạ trung, thượng điện, chỉ mỗi thượng điện là di tích gốc. Đây là ngôi nhà 2 gian nằm dọc, trên khung gỗ, các cấu kiện được chạm khắc công phu, với những đề tài truyền thống như long, ly, quy, phượng... Ảnh: Huy Thư Các mảng chạm khắc có đường nét tinh tế, mềm mại, uyển chuyển. Trên vì nóc sau của thượng điện, hình ảnh "phượng vũ" giang đôi cánh rộng, ngẩng cao đầu được chạm khắc sắc sảo, sống động. Ảnh: Huy Thư Ngoài thờ Thái Úy Lai Quốc công Phan Công Tích, đền còn phối thờ các vị thần được hợp tự, như Kế Quận công Phan Công Ngạn, thần Cao Sơn, Cao Các... Ảnh: Huy Thư Tại đền còn lưu giữ được nhiều hiện vật cổ (hương án, lư hương...), tài liệu có giá trị như bằng cấp, lệnh chỉ, gia phả, thần tích, văn tế, khế ước, địa bạ, đơn từ... đây là những tài liệu vô cùng quý giá phục vụ cho việc nghiên cứu lịch sử địa phương và ngành địa phương học, phong tục học... Ảnh: Huy Thư Một chiếc nghiên cổ dùng để mài mực Tàu viết chữ Nho được chạm khắc hình rồng và hoa văn sống động đang được gìn giữ tại đền. Ảnh: Huy Thư Trong quá trình tồn tại, đền đã được các triều đại phong kiến Việt Nam ban cấp nhiều sắc phong, nhưng đã bị mất mát, thất lạc. Hiện trong đền còn lưu giữ khá nhiều hộp sắc phong. Năm 2023, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã xếp hạng đền Hào Kiệt là Di tích Lịch sử cấp Quốc gia. Hàng năm, vào ngày 11 - 12/2 âm lịch, tại đền sẽ diễn ra Lễ hội Làng Hào Kiệt với nhiều sự kiện hấp dẫn, thu hút đông đảo người dân và du khách thập phương về dự. Ảnh: Huy Thư
An Nam