Những điều các bậc phụ huynh nên làm để bảo vệ con em mình trước những rủi ro trực tuyến?

Ông Sean O'Grady, Trưởng phòng Chính sách tin cậy và an toàn tại công ty công nghệ Pocket Worlds (Mỹ), đồng thời là một cựu nhân viên trong lĩnh vực an toàn trực tuyến của TikTok cho rằng, trẻ em không nên thay thế thế giới thực của mình bằng những trải nghiệm trực tuyến.

Theo Sean O'Grady, ông ngày càng quan tâm đến cả tiềm năng kỳ diệu lẫn những nguy cơ tiềm tàng mà Internet, trò chơi trực tuyến và các ứng dụng mang lại. Internet giống như một đại dương rộng lớn, đầy cảm hứng và kỳ diệu, nhưng cũng tiềm ẩn vô số hiểm họa. Việc điều hướng Internet không hề đơn giản, nó đòi hỏi sự cẩn trọng và kiến thức để đảm bảo an toàn trong một môi trường kỹ thuật số phức tạp.

Ông Sean O'Grady nhận ra rằng sự an toàn trong thế giới số là một trách nhiệm lớn, đòi hỏi cả sự giáo dục và sự tham gia tích cực từ phía phụ huynh. Dưới đây là những lời khuyên của ông về một số cách mà các bậc phụ huynh có thể giúp trẻ em và thanh thiếu niên bảo vệ mình khi khám phá thế giới trực tuyến.

Nuôi dưỡng khả năng phục hồi ở trẻ em

Đó là quá trình giúp trẻ em phát triển những kỹ năng và phẩm chất cần thiết để đối mặt với những khó khăn, thất bại, áp lực trong cuộc sống một cách tích cực. Khi trẻ có khả năng phục hồi, chúng sẽ tự tin hơn, lạc quan hơn và có khả năng vượt qua những thử thách để đạt được thành công.

Nhiều người muốn con cái tránh xa hoàn toàn các trò chơi trực tuyến vì họ tin rằng điều đó sẽ an toàn nhất. Tuy nhiên, ông Sean O'Grady không nghĩ rằng điều này thực sự khả thi. Việc cấm đoán hoàn toàn thời gian sử dụng màn hình có thể khiến trẻ em và thanh thiếu niên bị tụt lại so với xã hội hiện đại.

Thay vì cấm đoán, chúng ta nên tập trung vào việc giúp trẻ phát triển khả năng phục hồi. Hãy trò chuyện cởi mở với con về những nguy cơ tiềm ẩn trên mạng, giống như cách chúng ta cảnh báo trẻ về những nguy hiểm trong cuộc sống thực.

Trang bị cho con kiến thức về kỹ năng số, đồng thời nhấn mạnh rằng không nên chấp nhận bất kỳ hành vi bắt nạt hay tiêu cực nào trên mạng. Cũng đừng quên nhắc nhở con rằng, nếu gặp phải điều gì khiến chúng không thoải mái, dù là trên mạng hay ngoài đời, chúng luôn có thể tìm đến cha mẹ để được lắng nghe và hỗ trợ.

Đừng để thế giới trực tuyến lấy đi những thứ thuộc về thế giới thực

Cha mẹ cần hiểu rõ cách các trò chơi và hoạt động trực tuyến ảnh hưởng đến cuộc sống thực của thanh thiếu niên, cả về tâm lý, thói quen sinh hoạt, và trách nhiệm hàng ngày.

Khi các trò chơi trực tuyến ngày càng trở nên phức tạp, với nội dung phong phú, đồ họa hấp dẫn, và tính năng tương tác xã hội, việc trẻ bị cuốn hút vào chúng là điều dễ hiểu.

Thanh thiếu niên có thể mất kiểm soát thời gian khi chơi game, đặc biệt là các trò chơi có yếu tố "thành tựu" hoặc "thử thách" không ngừng, khiến chúng khó rời khỏi màn hình. Điều này có thể dẫn đến việc bỏ lỡ thời gian dành cho học tập, gia đình, hoặc các hoạt động ngoại khóa quan trọng.

Ngoài ra, việc quá chìm đắm vào thế giới ảo còn khiến trẻ dễ sao nhãng những trách nhiệm trong cuộc sống thực, chẳng hạn như làm bài tập, giúp đỡ việc nhà, hoặc duy trì các mối quan hệ ngoài đời thực.

Do đó, cha mẹ không chỉ cần theo dõi thời gian trẻ dành cho các hoạt động trực tuyến mà còn cần trao đổi với trẻ về việc cân bằng giữa giải trí và trách nhiệm. Điều này giúp trẻ nhận thức rõ hơn về tác động của trò chơi đối với cuộc sống hàng ngày và xây dựng thói quen sử dụng thời gian hợp lý hơn.

Thảo luận về tính ẩn danh trong thế giới trực tuyến

Trước đây, việc ẩn danh gần như không tồn tại, bởi vì bất kỳ ai tham gia trò chơi đều đang ngồi ngay cạnh nhau trên chiếc ghế dài, chia sẻ cùng một màn hình và cùng một không gian thực. Ngày nay, với sự phát triển của công nghệ và mạng Internet, tính ẩn danh trực tuyến đã vượt xa mọi tưởng tượng mà các game thủ thời kỳ đầu có thể hình dung.

Chính vì tính ẩn danh này, việc giáo dục trẻ em về những rủi ro liên quan trở nên cực kỳ quan trọng. Hãy giải thích rõ cho trẻ rằng sự ẩn danh trên mạng có thể dẫn đến những hành vi tiêu cực như quấy rối, bóc lột, hoặc lan truyền thông tin sai lệch.

Khi một người cảm thấy "vô hình" trong thế giới trực tuyến, họ có thể được thúc đẩy để nói hoặc làm những điều mà trong cuộc sống thực, họ sẽ không bao giờ dám. Điều này bao gồm cả việc bắt nạt, sử dụng ngôn ngữ thù địch, hoặc cố tình gây tổn thương đến người khác.

Cha mẹ cần giúp trẻ nhận thức được rằng không phải ai trên mạng cũng đáng tin, và sự ẩn danh có thể che giấu nhiều ý đồ không tốt. Đồng thời, hãy khuyến khích trẻ duy trì sự tôn trọng và trung thực khi giao tiếp trực tuyến, cũng như nhắc nhở chúng rằng chúng luôn có thể tìm đến cha mẹ nếu cảm thấy không thoải mái hoặc gặp phải tình huống bất thường trong môi trường trực tuyến.

Thảo luận về chi phí chơi game

Ngày nay, game thủ có thể sử dụng tiền thật để mua các phụ kiện, vật phẩm, hoặc nâng cấp trong các trò chơi trực tuyến. Tuy nhiên, những giao dịch tưởng chừng vô hại này không chỉ ảnh hưởng đến tài chính trong thế giới thực mà còn tiềm ẩn nguy cơ bị thao túng hoặc lừa đảo.

Hãy nhắc nhở trẻ em rằng mọi giao dịch mua sắm trong trò chơi phải được thực hiện thông qua các kênh chính thức của ứng dụng, tuyệt đối không giao dịch trực tiếp với người dùng khác.

Đồng thời, dạy trẻ về tầm quan trọng của việc bảo mật thông tin cá nhân bằng cách không bao giờ chia sẻ chi tiết thẻ tín dụng, mật khẩu, hoặc bất kỳ thông tin nào có thể bị lợi dụng, chẳng hạn như câu hỏi bảo mật liên quan đến tên thú cưng hay ngày sinh nhật.

Bằng cách hướng dẫn trẻ cẩn trọng với các giao dịch trong thế giới ảo, cha mẹ không chỉ bảo vệ tài sản mà còn giúp trẻ xây dựng kỹ năng tư duy an toàn trong môi trường kỹ thuật số.

Dành thời gian tìm hiểu, cài đặt và giám sát cách trẻ sử dụng

Bất kỳ biện pháp bảo vệ nội dung nào dành cho trẻ em, dù có tiên tiến và hiệu quả đến đâu, đều sẽ trở nên vô ích nếu cha mẹ không chủ động sử dụng chúng. Các công cụ này chỉ phát huy tác dụng khi chúng ta thực sự dành thời gian tìm hiểu, cài đặt và giám sát cách trẻ sử dụng.

Chẳng hạn, các tính năng kiểm soát của phụ huynh trên YouTube Kids. Nền tảng này cung cấp nhiều tùy chọn hữu ích, cho phép cha mẹ giới hạn nội dung mà trẻ có thể truy cập, đặt thời gian sử dụng, và thậm chí kiểm duyệt các kênh hoặc video mà trẻ được phép xem.

Tuy nhiên, để tận dụng tối đa các biện pháp này, cha mẹ cần đầu tư thời gian ban đầu để thiết lập. Điều này có thể bao gồm việc tạo hồ sơ riêng cho từng đứa trẻ, điều chỉnh các tùy chọn phù hợp với độ tuổi và thói quen, cũng như thường xuyên kiểm tra các thay đổi trong nội dung đề xuất.

Mặc dù quá trình này đòi hỏi sự nỗ lực và kiên nhẫn, nhưng lợi ích mang lại rất đáng giá. Nó không chỉ giúp bảo vệ trẻ em khỏi những nội dung không phù hợp mà còn xây dựng một môi trường kỹ thuật số lành mạnh, hỗ trợ sự phát triển của trẻ một cách an toàn. Quan trọng hơn, nó còn cho thấy vai trò tích cực của cha mẹ trong việc đồng hành cùng con trong thế giới số.

Sử dụng các nguồn lực để hỗ trợ bạn

Việc nuôi dạy trẻ em trong thời đại kỹ thuật số, nơi chúng tham gia trực tuyến thường xuyên, ngày càng trở nên phức tạp và đầy thách thức. Các bậc cha mẹ không chỉ phải đối mặt với việc quản lý thời gian sử dụng màn hình của con mà còn phải giải quyết những vấn đề như nội dung không phù hợp, nguy cơ bị lạm dụng trực tuyến, và sự tác động của mạng xã hội đến tâm lý trẻ em. Tuy nhiên, tin tốt là cha mẹ không cần phải đơn độc trong hành trình này.

Nhiều tổ chức và nhóm chuyên gia đang nỗ lực giảm thiểu rủi ro trực tuyến ở cấp độ hệ thống. Các nền tảng công nghệ lớn đang cải thiện chính sách an toàn, triển khai công cụ kiểm soát dành cho phụ huynh, và sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo để giám sát, phát hiện và hạn chế nội dung có hại.

Đồng thời, các tổ chức phi lợi nhuận và giáo dục cũng đang vào cuộc, cung cấp tài nguyên, hội thảo, và hướng dẫn để giúp các gia đình trang bị kiến thức về an toàn trực tuyến.

Ngoài ra, nhiều phong trào xã hội và chiến dịch nâng cao nhận thức cũng đã ra đời nhằm kêu gọi các công ty công nghệ phải chịu trách nhiệm hơn trong việc bảo vệ người dùng trẻ tuổi.

Từ việc tạo ra những không gian kỹ thuật số thân thiện với trẻ em đến việc thúc đẩy các sáng kiến giáo dục kỹ thuật số tại trường học, sự hỗ trợ từ các tổ chức này giúp giảm tải áp lực cho cha mẹ trong việc bảo vệ con cái khỏi các nguy cơ trên mạng.

Điều này cho thấy rằng, mặc dù việc nuôi dạy trẻ em trong thế giới trực tuyến có nhiều thách thức, nhưng với sự hợp tác giữa cha mẹ, các tổ chức, và các nền tảng công nghệ, chúng ta hoàn toàn có thể tạo ra một môi trường số an toàn và lành mạnh hơn cho thế hệ trẻ.

Phan Văn Hòa