Cho yên vui Xuân biên cương...
Cận Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, dọc đường biên giới Nghệ An, núi rừng điểm xuyết ngàn lau bung nở và hoa đào phớt nụ. Tại các bản làng, đồng bào các dân tộc đã rộn ràng chuẩn bị đón Tết cổ truyền. Vui Xuân mới nhưng cấp ủy, chính quyền và người dân luôn nâng cao ý thức bảo vệ an ninh trật tự, giữ bình yên biên cương.
Những "cây đại thụ" của bản làng
Trong làn mưa Xuân lất phất, chúng tôi ghé thăm mô hình trang trại VACR ở khu vực sản xuất C5 của hộ ông Hoa Phò Ngành (dân tộc Khơ Mú) - người uy tín của bản Xốp Lau, xã biên giới Mường Ải, huyện Kỳ Sơn.
Hồ hởi "khoe" với chúng tôi kho chứa lương thực đầy ắp những bông ngô dày hạt, những bì lúa vàng óng, những quả bầu, bí xếp căng tròn xếp thành những chồng cao..., ông Hoa Phò Ngành nói: "Năm nay được mùa, gia đình và bà con ăn Tết phấn khởi, vui tươi hơn!"
Từng có 27 năm làm cán bộ xã Mường Ải, trong đó có nhiều năm giữ các cương vị: Trưởng Công an xã, Chủ tịch UBND xã, Bí thư Đảng ủy xã, nay đã 65 tuổi nhưng sự trăn trở, tâm huyết vì sự ấm no của dân bản và bình yên của mảnh đất quê hương vẫn luôn nồng đượm trong suy nghĩ của "cây đại thụ" 36 năm tuổi Đảng này của bản Xốp Lau.
Sau khi nghỉ hưu, ông Hoa Phò Ngành đã mạnh dạn mở đường, đầu tư làm kinh tế trang trại VACR ở vùng giáp biên C5. 10 năm chăm chỉ lao động, lấy ngắn nuôi dài, ông đã biến vùng đất hoang hóa thành trang trại rộng hơn 3 ha.
Trong đó có 1,2 ha ruộng nước, 2 ao nuôi trắm cỏ, rô phi, cá mè; trồng cỏ voi, sắn cao sản, 100 gốc chuối, trồng rau màu (bầu, bí), cây ăn quả (mận tam hoa, cam, bưởi, ổi, chanh…); chăn nuôi lợn, gà bản địa và 14 con trâu, bò. Ông cũng tiên phong đầu tư sắm 2 máy cày mini, máy tuốt lúa, máy cắt cỏ phục vụ sản xuất.
Noi gương già làng Hoa Phò Ngành, nhiều người dân trong bản, trong xã đã làm theo, từ chỉ có hai hộ ông Hoa Phò Ngành và ông Ven Phò Suông làm trang trại, đến nay cả xã đã có 25 hộ, trong đó có 20 hộ ở bản Xốp Lau phát triển kinh tế ở khu vực giáp biên C5, hơn chục hộ học mua máy cày để sản xuất.
"Xã Mường Ải có đường biên giới dài 27km tiếp giáp với nước bạn Lào với 6 bản, chủ yếu là các dân tộc Khơ Mú, Mông, Thái; đời sống còn nhiều khó khăn, hộ nghèo chiếm 66,6%... Muốn yên dân, ấm bản thì phải động viên bà con nỗ lực vươn lên phát triển kinh tế, giảm nghèo bền vững" - ông Hoa Phò Ngành nghĩ thế, và khi một số hộ dân chủ động tìm đến học hỏi kinh nghiệm trồng trọt, chăn nuôi, ông đều tận tình hướng dẫn, từ việc đào ao thả cá đến làm lúa nước...
Có được vậy, già làng Hoa Phò Ngành còn luôn tích cực vận động, tuyên truyền bà con chấp hành chủ trương, đường lối, pháp luật của Đảng, Nhà nước; các quy định của địa phương. Từ việc hạn chế đốt nương làm rẫy, chấp hành nghiêm quy chế biên giới đến việc phối hợp với cấp ủy, chính quyền và lực lượng chức năng "đi từng nhà, ra từng rẫy" để tuyên truyền, vận động người dân tự giác giao nộp các loại vũ khí tự chế, đặc biệt là súng săn và vật liệu nổ...
Đồng chí Moong Văn Bình- Phó Bí thư Đảng ủy xã Mường Ải nhận xét: Hiện tại ở xã Mường Ải có 6 người uy tín - đều là những cây "đại thụ" của bản làng, là chỗ dựa tinh thần của người dân. Trong đó, nổi bật là ông Hoa Phò Ngành ở bản Xốp Lau.
Không chỉ tiên phong trong phát triển kinh tế, giảm nghèo bền vững và luôn sát cánh với cấp ủy, chính quyền địa phương và lực lượng chức năng trong công tác dân vận, hộ ông Hoa Phò Ngành còn là gia đình văn hóa điển hình với 5/7 người con và cháu nội là đảng viên. Trong đó có nhiều người thành đạt, có vị trí trong cộng đồng.
Bản thân ông Hoa Phò Ngành là một đảng viên gương mẫu ở Chi bộ bản Xốp Lau, bằng uy tín và kinh nghiệm của mình, ông đã giúp đỡ, hỗ trợ chi bộ nâng cao chất lượng sinh hoạt, làm tốt công tác bồi dưỡng phát triển đảng. Trong năm 2024, Chi bộ bản Xốp Lau kết nạp được 3 đảng viên mới từ nguồn Chi đoàn thanh niên.
Với nhiều hoạt động tích cực góp phần xây dựng bản làng no ấm và bình yên, già làng Hoa Phò Ngành vinh dự nhận nhiều Bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An vì thành tích xuất sắc trong thực hiện vai trò người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số và Bằng khen của Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc dành cho người uy tín có thành tích xuất sắc trong công tác dân tộc và chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nước.
"Cây đại thụ" ở xã biên giới Mường Ải này cũng là một trong những điển hình tiên tiến của tỉnh Nghệ An dự hội nghị biểu dương, tôn vinh người có uy tín tiêu biểu trong đồng bào dân tộc thiểu số toàn quốc năm 2023.
Tại xã biên giới xã Tam Hợp (Tương Dương), ông Vừ Tồng Lông, SN 1960, ở bản Huồi Sơn cũng được nhắc đến là “cây cao bóng cả” có nhiều đóng góp trong thực hiện Chỉ thị số 01/CT-TTG của Thủ tướng Chính phủ, về “phong trào toàn dân tham gia bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới Quốc gia trong tình hình mới” và các phong trào chung của địa phương.
Là già làng, ông Vừ Tồng Lông thường xuyên phối hợp chính quyền địa phương và lực lượng chức năng tuyên truyền, vận động người dân trên địa bàn chấp hành nghiêm các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; không di, dịch cư tự do, xâm canh xâm cư; không vi phạm pháp luật và tiếp tay cho kẻ xấu vi phạm pháp luật; tích cực tố giác tội phạm, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân.
Già làng Vừ Tồng Lông cũng phát huy tốt vai trò người uy tín, "dân vận khéo" trong thực hiện các chương trình, dự án ở địa phương như di dời, đảm bảo mặt bằng xây dựng trụ sở mới của Đồn Biên phòng Tam Hợp tại bản Huồi Sơn và mặt bằng phục vụ diễn tập khu vực phòng thủ... Đồng thời, chủ động bám nắm tình hình, kịp thời thông báo cho lực lượng chức năng xử lý các vụ việc xảy ra trên địa bàn. Từ năm 2019 đến nay, ông Vừ Tồng Lông đã cung cấp cho lực lượng chức năng trên 50 tin, trong đó 5 tin có giá trị liên quan đến vi phạm quy chế biên giới và vận chuyển lâm sản trái phép.
Ông Vừ Tồng Lông còn gương mẫu đi đầu và tích cực phối hợp với cấp ủy, chính quyền và Tổng đội TNXP 9 làm tốt công tác tuyên truyền, thay đổi nhận thức, khơi dậy ý chí vươn lên thoát nghèo của người dân thông qua việc trồng bo bo, nghệ đỏ, gừng, dứa, sắn, cỏ voi, lúa nước, các loại rau màu,... để phát triển kinh tế. Nếu như những ngày đầu, bản Huồi Sơn mới chỉ có 30 hộ thì nay đã có 75 hộ, với hơn 300 khẩu, 90% số hộ có phương tiện đi lại, nghe nhìn, đặc biệt từ năm 2011 đến nay, bản luôn giữ vững bản văn hóa.
Những nỗ lực bền bỉ của cấp ủy, chính quyền và đóng góp của đội ngũ 926 người có uy tín trên địa bàn tỉnh như ông Hoa Phò Ngành và ông Vừ Tồng Lông... đã và đang góp phần giúp những bản làng biên giới thêm niềm vui ở mỗi mùa Xuân.
Người dân là "tai mắt", bản làng là "phên dậu"
Khu vực biên giới đất liền tỉnh Nghệ An gồm có 27 xã thuộc 6 huyện, với đường biên giới dài 468,281km tiếp giáp với 3 tỉnh Hủa Phăn, Xiêng Khoảng, Bôlykhămxay (Lào).
Trong chuyến công tác tới các địa bàn biên giới những ngày áp Tết Ất Tỵ, chúng tôi đã gặp nhiều người dân có trái tim “nóng”, ý thức, trách nhiệm cao giữ bình yên biên giới, chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc. Những con người bình dị ấy luôn nhận thức sâu sắc biên giới có ổn định thì bản làng mới bình yên, người dân mới có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc. Đó là ông Quang Văn Thu, 62 tuổi - người uy tín bản Mường Phú, xã Thông Thụ (Quế Phong), hay chàng trai trẻ Lô Văn Hà - dân quân tự vệ xã Mường Ải (Kỳ Sơn) thường xuyên cùng các lực lượng Biên phòng, Công an xã... tuần tra đường biên, cột mốc, kiểm soát biên giới, bảo vệ an ninh trật tự cho nhân dân được vui Tết, đón Xuân.
Ghé thăm bản Mông Huồi Pốc, xã Nậm Cắn (Kỳ Sơn), từ đằng xa đã thấy Bí thư Chi bộ Lầu Chống Nhìa, (SN 1964) và Trưởng bản Lầu Bá Gì (SN 1987) đang đi xuống từ con dốc nhỏ, hai bên hoa dã quỳ nở vàng rực.
“Tôi đi họp bàn kế hoạch đón Tết ở nhà văn hóa cộng đồng về, năm nay, bản xây dựng nhiều hoạt động vui Xuân cho người dân, nhưng đồng thời cũng phải nhắc nhở bà con nâng cao tinh thần cảnh giác với các loại tội phạm, đảm bảo an ninh trật tự thôn, bản và khu vực giáp biên”, Bí thư Chi bộ Lầu Chống Nhìa nói và vui vẻ dẫn khách đi một vòng thăm bản.
Bản Huồi Pốc có 175 hộ, 889 khẩu thuộc 7 dòng họ nhưng đoàn kết lắm, cuộc sống chưa hết khó khăn nhưng đổi mới nhiều rồi. Trước đây, sản xuất, canh tác chỉ bám nương rẫy nay người dân đã có sự chuyển động trong nếp nghĩ, nếp làm, tích cực đào ao thả cá, trồng bo bo, trồng lúa nước, trồng rau, củ, quả, phát triển chăn nuôi… Đặc biệt, bà con không di dịch cư tự do, không nghe lời kẻ xấu thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật.
Trưởng bản Lầu Bá Gì cho biết thêm: Ngoài tổ an ninh cơ sở, bản Huồi Pốc còn có tổ tự quản đường biên cột mốc thường xuyên phối hợp với lực lượng chức năng tuần tra, kiểm soát khu vực giáp biên, nhất là những ngày trước, trong và sau Tết để đảm bảo bình yên biên giới. Bà con cũng phát huy vai trò "tai mắt" khi tham gia lao động sản xuất tại nương rẫy giáp biên, nếu phát hiện dấu hiệu bất thường đều báo với lực lượng chức năng và chính quyền địa phương xử lý kịp thời.
Xã Nậm Cắn có 23,099 km đường biên giới tiếp giáp với huyện Noọng Hét (Lào), địa hình rừng núi hiểm trở, có Quốc lộ 7A đi qua, có Cửa khẩu Quốc tế Nậm Cắn sang Lào, là địa bàn có vị trí chiến lược trọng yếu về quốc phòng, an ninh.
Theo chia sẻ từ ông Lê Hồng Lập - Bí thư Đảng ủy xã Nậm Cắn: Nhận thức sâu sắc địa bàn xã là cửa ngõ biên giới và xác định việc, bảo đảm an ninh trật tự không chỉ là nhiệm vụ của lực lượng chức năng, mà còn là trách nhiệm của toàn dân, nên cấp ủy, chính quyền xã Nậm Cắn luôn chú trọng phối hợp, hỗ trợ lực lượng chức năng trong công tác tuần tra, bảo vệ đường biên, cột mốc và phòng, chống tội phạm trong dịp cao điểm trước, trong và sau Tết Nguyên đán.
Ngoài ra, vào dịp năm mới, lượng người qua lại Cửa khẩu Quốc tế Nậm Cắn và chợ biên giới Nậm Cắn nơi trao đổi hàng hóa, gặp gỡ giao lưu của nhân dân hai bên biên giới Việt- Lào tăng cao, chính quyền xã cũng chủ động phối hợp với các lực lượng liên quan triển khai các giải pháp đảm bảo an ninh, góp phần để nhân dân vui Xuân, đón Tết an toàn, lành mạnh.
Đồng thời xã Nậm Cắn thiết lập cơ chế thông tin liên lạc vững chắc với người dân và các thôn, bản dưới nhiều hình thức vừa trực tiếp vừa sử dụng các nhóm Zalo, Facebook... để nắm bắt kịp thời tình hình tại 6 bản - nơi có 984 hộ, 5.061 nhân khẩu thuộc 4 hệ dân tộc Mông, Thái, Khơ Mú, Kinh cùng sinh sống trên địa bàn. Qua đó, phát hiện từ sớm, từ xa là các mầm mống, nguy cơ tiềm ẩn phức tạp, bất ổn để cảnh báo, ứng phó, xử lý kịp thời, không để hình thành điểm nóng.
Hướng tới mục tiêu "yên dân, yên địa bàn, yên biên giới, Đảng ủy, chính quyền xã Nậm Cắn cũng chỉ đạo toàn hệ thống chính trị thực hiện hiệu quả các chương trình, đề án hỗ trợ phát triển sản xuất, nhân rộng các mô hình phát triển kinh tế, như mô hình nuôi bò địa phương, dê núi, trồng đào lấy quả và lấy cành, khoai sọ, ngô tím địa phương; mô hình lạc đỏ, phát huy các làng nghề truyền thống dệt thổ cẩm… giúp dân giảm nghèo bền vững.
Bên cạnh đó, xã chỉ đạo thực hiện hiệu quả công tác đối ngoại với các địa phương của nước bạn Lào, như tổ chức ký kết nghĩa 2 bản của xã Nậm Cắn với 2 bản của cụm bản Noọng Hét Tây, huyện Noọng Hét (Lào); ký kết nghĩa giữa Hội Phụ nữ xã Nậm Cắn với Hội Phụ nữ cụm bản Noọng Hét Tây. Định kỳ các đơn vị kết nghĩa đều tổ chức giao ban trao đổi thông tin, phối hợp đấu tranh ngăn chặn có hiệu quả các hoạt động vượt biên, xâm phạm chủ quyền lãnh thổ, xâm phạm tài nguyên, phá hoại môi trường hai bên biên giới; tổ chức các hoạt động giao lưu, thăm hỏi tặng quà vào dịp Tết cổ truyền của hai nước để thắt chặt tình đoàn kết, hữu nghị.
Tại nhiều địa bàn khác trên tuyến biên giới Nghệ An, vai trò "người dân là tai mắt, bản làng là phên dậu" cũng được cấp ủy, chính quyền địa phương phối hợp với các lực lượng chức năng phát huy cao thông qua mô hình tổ tự quản đường biên, cột mốc. Hiện tại, toàn tỉnh có 88 tập thể, 916 hộ gia đình, 2.102 cá nhân tự quản 468,281km đường biên giới; 116 mốc quốc giới.