Bạo lực trên màn ảnh: Hiểm họa khôn lường cho tương lai trẻ em

Một nghiên cứu mới do Khoa Tâm lý giáo dục của Đại học Montreal (Canada) thực hiện đã khám phá một mối liên hệ đáng lo ngại giữa việc trẻ em và thanh thiếu niên tiếp xúc với nội dung bạo lực trên các phương tiện truyền thông, chẳng hạn như phim ảnh, trò chơi điện tử và chương trình truyền hình, và xu hướng thể hiện hành vi bạo lực ở giai đoạn vị thành niên.

Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng việc tiếp xúc thường xuyên với nội dung bạo lực trên màn ảnh không chỉ tác động đến tâm lý của trẻ mà còn ảnh hưởng đến cách chúng phản ứng với các tình huống trong đời sống thực.

Đặc biệt, nghiên cứu nhấn mạnh rằng thanh thiếu niên có nguy cơ cao phát triển hành vi bạo lực, chẳng hạn như gây hấn hoặc ít đồng cảm hơn với nạn nhân của bạo lực, nếu không được giám sát hoặc định hướng đúng đắn khi tiếp xúc với những nội dung này.

Phát hiện này là lời cảnh báo rõ ràng về vai trò của phụ huynh, nhà trường và các tổ chức xã hội trong việc giám sát nội dung mà trẻ em tiêu thụ và thúc đẩy giáo dục về cách phân biệt giữa thực tế và hư cấu trong phương tiện truyền thông.

Gần 2.000 trẻ em trong độ tuổi từ 3, 5 đến 4, 5, xuất thân từ các gia đình trung lưu, đã được đưa vào nghiên cứu. Các nhà khoa học lựa chọn nhóm nhân khẩu học này vì họ nhận thấy rằng trẻ em từ các gia đình trung lưu thường có xu hướng ít tham gia vào các hành vi hung hăng hơn, theo báo cáo từ cổng thông tin khoa học trực tuyến EurekaAlert.

Kết quả nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Quốc tế về Nghiên cứu Môi trường và Sức khỏe cộng đồng, cung cấp cái nhìn sâu sắc về mối liên hệ giữa môi trường sống và hành vi của trẻ trong giai đoạn đầu đời.

Theo đó, các bậc phụ huynh được yêu cầu cung cấp thông tin về tần suất con em họ tiếp xúc với nội dung có yếu tố bạo lực, bao gồm các bộ phim siêu anh hùng, phim hành động hoặc kinh dị. Những nội dung này đôi khi còn khuyến khích hành vi bạo lực bằng cách gắn nó với phần thưởng hoặc sự tán dương.

Bạo lực trên màn ảnh được định nghĩa là bất kỳ hành vi nào mang tính chất “hung hăng về thể chất, hung hăng bằng lời nói, hoặc hung hăng trong mối quan hệ”. Không có gì ngạc nhiên khi kết quả cho thấy các bé trai có xu hướng thường xuyên xem những video mang tính chất này hơn so với các bé gái.

Nhà nghiên cứu Linda Pagani nhấn mạnh rằng, các yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến việc trẻ em phát triển hành vi thù địch hoặc trở nên quen thuộc với xung đột đã được xem xét cẩn thận trong nghiên cứu. Những yếu tố thay thế này bao gồm các vấn đề từ môi trường gia đình, chẳng hạn như xung đột trong nhà hoặc thiếu sự hỗ trợ từ cha mẹ.

Để đảm bảo tính chính xác và khách quan, các nhà nghiên cứu đã áp dụng những biện pháp nghiêm ngặt nhằm kiểm soát các biến số này. Điều này giúp loại trừ những tác động bên ngoài không mong muốn và tập trung vào việc đánh giá chính xác mối liên hệ giữa việc tiếp xúc với nội dung bạo lực và hành vi của trẻ.

Nghiên cứu này tập trung đánh giá khả năng trẻ em phát triển hành vi bạo lực hoặc hung hăng trong vòng 11 năm, khi chúng trưởng thành và bước vào giai đoạn tuổi thiếu niên.

Đối với các bé trai, việc tiếp xúc với nội dung bạo lực ngay từ những năm học mẫu giáo có thể là một dấu hiệu cảnh báo cho những hành vi bạo lực trong tương lai, như đánh đập, trộm cắp, đe dọa, lăng mạ và tham gia vào các cuộc ẩu đả nhóm. Đặc biệt, điều đáng lo ngại là việc sử dụng vũ khí cũng được ghi nhận như một yếu tố nguy cơ.

Nguyên nhân chủ yếu là do các bé trai có xu hướng tiếp nhận nhiều nội dung bạo lực hơn các bé gái, đồng thời thường xuyên được khuyến khích tham gia vào các trò chơi thô bạo hoặc mang tính hung hăng, điều này góp phần làm gia tăng nguy cơ hành vi bạo lực trong đời sống thực của chúng.

Nhà nghiên cứu Pagani cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của các sáng kiến về sức khỏe cộng đồng, nhằm cung cấp thông tin rõ ràng và hữu ích hơn cho cha mẹ về khả năng trẻ em có thể bắt chước và thực hiện các hành vi tiêu cực trong dài hạn.

Việc nâng cao nhận thức và hiểu biết về tác động của phương tiện truyền thông đối với trẻ nhỏ chắc chắn sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa những hành vi này.

Điều này càng thêm rõ ràng khi không có dấu hiệu nào cho thấy tác động tương tự ở các bé gái, điều này phản ánh sự khác biệt trong cách tiếp nhận và phản ứng với nội dung bạo lực giữa hai giới.

Phan Văn Hòa