Đột phá từ chuyển hóa địa bàn trọng điểm, phức tạp về an ninh trật tự ở Nghệ An
Với sự vào cuộc quyết liệt của cấp ủy, chính quyền các cấp và lực lượng chức năng, từ năm 2019 đến nay, công tác chuyển hóa địa bàn trọng điểm trên địa bàn tỉnh Nghệ An có nhiều chuyển biến. Qua đó, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh nhà.
Cả hệ thống chính trị vào cuộc
Nghệ An được Chính phủ, Bộ Công an xác định là một trong những địa bàn trọng điểm về an ninh, trật tự của cả nước. Trước tháng 6/2019, toàn tỉnh có 182 xã, phường, thị trấn thuộc diện trọng điểm phức tạp về trật tự an toàn xã hội.
Ngày 27/9/2019, UBND tỉnh Nghệ An ban hành Đề án “Chuyển hóa địa bàn trọng điểm, phức tạp về trật tự, an toàn xã hội giai đoạn 2019 - 2030”; yêu cầu các ngành, các cấp triển khai đồng bộ, quyết liệt các giải pháp để đưa đề án vào cuộc sống có hiệu quả.
Bên cạnh đó, UBND tỉnh đã chỉ đạo Công an tỉnh đẩy nhanh thực hiện chủ trương bố trí công an chính quy về xã; ra mắt lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự tại cơ sở đồng loạt tại các huyện, thành thị.
Phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” tại các địa bàn thực hiện chuyển hóa được cấp ủy, chính quyền phối hợp với lực lượng chức năng triển khai quyết liệt với nhiều mô hình mới, cách làm hay.
Từ năm 2019 đến nay, toàn tỉnh xây dựng mới 25 loại mô hình, trong đó có 2 mô hình được Bộ Công an nhân rộng toàn quốc, gồm mô hình xây dựng Đề án “Xã biên giới sạch về ma túy” và mô hình “Dân vận khéo trong công tác xóa địa bàn trọng điểm phức tạp về ANTT” tại xã Diễn Bích, huyện Diễn Châu (từ ngày 1/12/2024 sáp nhập với xã Diễn Ngọc thành xã Ngọc Bích ).
Từ năm 2020 trở về trước, xã Diễn Bích (cũ), nay là xã Ngọc Bích được biết đến là điểm nóng về an ninh trật tự của huyện Diễn Châu (ma túy, đánh bạc, gây rối trật tự công cộng…).
Trước thực trạng trên, tháng 6/2020, Đảng ủy, UBND, Công an xã này đã xây dựng mô hình “Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật, đẩy mạnh thi đua dân vận khéo”. Mục đích là sớm đưa xã nhà ra khỏi xã trọng điểm, phức tạp an ninh trật tự. Đầu tiên phải kể đến công tác tuyên truyền được thực hiện bằng nhiều hình thức, nhằm nâng cao ý thức và phát huy cao vai trò mỗi người dân trong công tác phát hiện tố giác tội phạm.
Trong vòng 3 năm, nhân dân xã Diễn Bích (cũ), xã Ngọc Bích hiện nay đã cung cấp 63 nguồn tin có giá trị. Qua đó, giúp lực lượng chức năng điều tra, xử lý nhiều vụ trộm cắp tài sản; gây thương tích, gây rối trật tự công cộng; đánh bạc, mua bán, tàng trữ, sử dụng trái phép chất ma túy.
Nhờ đó, tệ nạn xã hội giảm mạnh qua từng năm. Công tác cai nghiện, đưa người vào cơ sở giáo dục, trường giáo dưỡng đạt kết quả cao. Chính quyền địa phương cùng lực lượng Công an xã cũng rất coi trọng việc tái hòa nhập cộng đồng cho người lầm lỡ; ngoài kêu gọi hỗ trợ 18 triệu đồng học nghề/1 đối tượng, còn phối hợp với các doanh nghiệp trên địa bàn để tạo việc làm cho các đối tượng này.
Thông qua “Dân vận khéo”, nhiều mô hình đảm bảo ANTT đã được triển khai có hiệu quả. Điển hình như mô hình “Phòng cháy, chữa cháy tại cơ sở”; “Tuần tra nhân dân”; “Camera an ninh” với hệ thống mắt camera công cộng và hàng trăm mắt camera hộ gia đình...
Với nỗ lực của toàn hệ thống chính trị, từ năm 2022, xã Diễn Bích (cũ), xã Ngọc Bích hiện nay được đưa ra khỏi danh sách xã trọng điểm phức tạp về ANTT. Đó cũng là tiền đề để xã ven biển này tiếp tục giữ vững ANTT, thúc đẩy sự phát triển kinh tế, xã hội sau sáp nhập.
Tại các địa bàn khác, công tác xây dựng, củng cố lực lượng nòng cốt đảm bảo an ninh trật tự được quan tâm với 642 ban tự quản, tổ tự quản về an ninh, trật tự xóm, bản, khu phố cùng 4.411 thành viên. Bên cạnh đó, từ năm 2019 đến nay, tại 139 địa bàn đã và đang thực hiện chuyển hóa, lực lượng Công an đã điều tra, làm rõ 532/574 vụ xâm phạm trật tự xã hội, đạt tỷ lệ 92,6% (trong đó án rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng đạt 100%); bắt 276 vụ phạm tội về ma túy; 302 vụ phạm tội và vi phạm về kinh tế, môi trường; bắt 22 đối tượng truy nã, trốn thi hành án; triệt xóa, làm tan rã 21 ổ nhóm tội phạm; 120 điểm phức tạp về tệ nạn xã hội, góp phần ổn định địa bàn.
Cấp ủy, chính quyền địa phương và lực lượng chức năng cũng làm tốt công tác bảo đảm an sinh xã hội, hỗ trợ, giải quyết khó khăn về đời sống của nhân dân, nhất là đối với nhóm đối tượng có nguy cơ phạm tội cao... nhằm hạn chế nguyên nhân, điều kiện phát sinh tội phạm.
Chuyển biến tích cực
Với cách làm quyết liệt và linh hoạt, tình hình an ninh trật tự ở các xã, phường, thị trấn trọng điểm, phức tạp đã có nhiều chuyển biến tích cực; tội phạm và vi phạm pháp luật được kiềm chế.
Từ năm 2019 đến nay, toàn tỉnh đã đưa 139 địa bàn cấp xã vào diện thực hiện chuyển hóa, trong đó có 15 địa bàn trọng điểm, phức tạp về trật tự xã hội và ma túy; 13 địa bàn trọng điểm, phức tạp về ma túy; 111 địa bàn trọng điểm, phức tạp về trật tự xã hội.
Đến hết năm 2023, UBND tỉnh đã công nhận chuyển hóa đạt đối với 127 xã. Hầu hết các địa bàn đấu tranh hiệu quả với tội phạm ma túy; tình hình tệ nạn ma túy, số người nghiện ma túy có chiều hướng giảm so với trước khi chuyển hóa. Đặc biệt, sau khi triển khai Đề án xây dựng xã sạch về ma túy (tại 100% các địa bàn thuộc diện chuyển hóa có 1587/1587 người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý, chiếm tỷ lệ 16% tổng số người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý của toàn tỉnh).
Riêng năm 2024, toàn tỉnh có 12 xã được đưa vào diện thực hiện chuyển hóa, kết quả có 11 xã chuyển hóa thành công, được đưa ra khỏi diện trọng điểm phức tạp về an toàn xã hội (theo Quyết định 248QĐ/UBND ngày 24/1/2025 của UBND tỉnh).
Các địa bàn chuyển hóa thành công trước đó đều là địa bàn phức tạp về trật tự, an toàn xã hội tại các địa phương.
Điển hình như xã Lượng Minh vốn là "điểm nóng" về ma túy và phức tạp về an ninh trật tự của huyện Tương Dương. Để đưa xã nhà ra khỏi diện điểm nóng, từ năm 2020, Đảng ủy xã đã ban hành nghị quyết chuyên đề xây dựng “các bản không ma túy”; khởi đầu ở các bản Cà Moong, Xốp Cháo, Minh Tiến.
Sau khi Công an Nghệ An ban hành Đề án xây dựng “Xã biên giới sạch về ma túy”; Ban Thường vụ Huyện ủy Tương Dương ban hành Nghị quyết số 05-NQ-HU về triển khai xây dựng “Xã, thị trấn sạch về ma túy", Đảng ủy, UBND xã Lượng Minh tiếp tục chỉ đạo toàn hệ thống chính trị phối hợp với lực lượng Công an xã triển khai, nhân rộng "Bản, làng sạch về ma túy" tại 10/10 bản.
Theo ông Vi Hồng Dương - Bí thư Đảng ủy xã Lượng Minh: Cùng với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, phải kể đến vai trò “nòng cốt” của lực lượng công an xã chính quy đã phối hợp với ngành chức năng phá thành công nhiều chuyên án ma túy lớn, góp phần đưa xã Lượng Minh ra khỏi địa bàn phức tạp về ma túy.
Không để bị động, bất ngờ, phát sinh điểm nóng
Theo đánh giá của UBND tỉnh, qua hơn 5 năm thực hiện Đề án “Chuyển hóa địa bàn trọng điểm, phức tạp về trật tự, an toàn xã hội” (2019-2024), vẫn còn một số địa bàn còn tồn tại điểm phức tạp, điểm bán lẻ ma túy chưa được triệt xóa.
Một số địa bàn có người nghiện ma túy, người sử dụng trái phép chất ma túy còn nhiều. Tình hình tội phạm và các hành vi vi phạm liên quan “tín dụng đen” tại một số địa bàn còn tiềm ẩn. Một số địa bàn chuyển hóa chưa thành công phải chuyển sang tiếp tục chuyển hóa năm sau.
Ví như trong năm 2024, xã Cam Lâm (Con Cuông) thực hiện chuyển hóa chưa thành công được yêu cầu tiếp tục chuyển hóa trong năm 2025 cùng với 2 xã trọng điểm, phức tạp về trật tự an toàn xã hội khác gồm: xã Tiền Phong (Quế Phong) và xã Thanh Lâm (Thanh Chương).
Để thực hiện mục tiêu hoàn thành nhiệm vụ chuyển hóa đối với 55 địa bàn xã còn lại trong giai đoạn 2025 – 2030, UBND tỉnh yêu cầu các cấp, ngành, địa phương: Kiện toàn, nâng cao hiệu quả hoạt động của Ban chỉ đạo phòng chống tội phạm, tệ nạn xã hội và xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc từ tỉnh đến cơ sở, nhằm huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị và toàn dân trong công tác phòng, chống tội phạm.
Tiếp tục tăng cường nắm tình hình, kịp thời phát hiện, tham mưu giải quyết các tình hình nổi lên về an ninh trật tự tại cơ sở, nhất là tại các địa bàn trọng điểm, phức tạp, địa bàn đặc thù, không để bị động, bất ngờ, phát sinh điểm nóng về an ninh trật tự.
UBND tỉnh cũng yêu cầu chính quyền các cấp và ngành chức năng gắn việc thực hiện chủ trương chuyển hóa địa bàn trọng điểm phức tạp về trật tự an toàn xã hội với các phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”, “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” tại địa phương.
Trong đó, tập trung củng cố, nâng cao chất lượng hiệu quả hoạt động của các lực lượng nòng cốt đảm bảo an ninh trật tự tại cơ sở, nhất là lực lượng Công an xã…