Cách ngăn chặn các công ty thu thập dữ liệu cá nhân của bạn?

Dữ liệu cá nhân của bạn là một tài sản cực kỳ giá trị đối với các nhà quảng cáo, tội phạm mạng và hàng loạt công ty thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau.

Họ thu thập thông tin này để nhắm mục tiêu quảng cáo, xây dựng hồ sơ người dùng hoặc thậm chí sử dụng vào các mục đích không minh bạch.

Vì vậy, việc kiểm soát dữ liệu cá nhân, biết chính xác ai đang thu thập, sử dụng nó ra sao là điều vô cùng quan trọng.

Một trong những cách hiệu quả nhất để bảo vệ quyền riêng tư là hạn chế quyền truy cập của ứng dụng và dịch vụ vào thiết bị của bạn.

Nhiều ứng dụng có thể âm thầm sao chép danh bạ, quét nội dung trong thư viện ảnh hoặc thậm chí theo dõi vị trí của bạn mà bạn không hề hay biết.

Giải pháp đơn giản nhưng quan trọng là chỉ tải xuống những ứng dụng thực sự cần thiết, đọc kỹ các điều khoản quyền riêng tư và từ chối những yêu cầu truy cập không liên quan.

Dưới đây là một số mẹo giúp bạn bảo vệ thiết bị và ngăn chặn việc thu thập dữ liệu trái phép, giúp bạn kiểm soát tốt hơn thông tin cá nhân của mình.

1. Đọc các chính sách bảo mật và báo cáo

Bạn có thể kiểm tra chính xác loại dữ liệu mà một ứng dụng thu thập từ điện thoại hoặc một trang web thu thập từ trình duyệt của bạn bằng cách đọc kỹ chính sách bảo mật của công ty.

Hầu hết các dịch vụ trực tuyến đều có một phần riêng về "Thu thập dữ liệu" hoặc "Quyền riêng tư", trong đó nêu rõ những thông tin họ thu thập, phương thức lưu trữ và mục đích sử dụng dữ liệu của bạn.

Để có cách tiếp cận nhanh hơn, bạn có thể kiểm tra phần báo cáo quyền riêng tư trên cửa hàng ứng dụng như Google Play (đối với Android) và App Store (đối với iOS).

Những báo cáo này thường cung cấp danh sách các loại dữ liệu mà ứng dụng có quyền truy cập, bao gồm vị trí, danh bạ, lịch sử duyệt web hoặc thậm chí cả nội dung tin nhắn.

Ngoài ra, hãy để ý đến hộp thư đến của bạn. Các công ty thường gửi email cho khách hàng khi có thay đổi về chính sách quyền riêng tư hoặc khi xảy ra sự cố bảo mật.

Việc theo dõi những thông báo này giúp bạn kịp thời cập nhật và đưa ra quyết định về việc tiếp tục sử dụng dịch vụ hay cần thực hiện các biện pháp bảo mật bổ sung.

2. Luôn luôn từ chối việc thu thập dữ liệu

Nhiều công ty đang tích hợp công cụ AI tạo sinh vào dịch vụ của họ và trong một số trường hợp, như nền tảng mạng xã hội chuyên dành cho kết nối nghề nghiệp và tuyển dụng LinkedIn, họ sử dụng chính dữ liệu khách hàng để đào tạo mô hình AI.

Nếu bạn không muốn LinkedIn thu thập các bài đăng của mình trong tương lai để phục vụ quá trình đào tạo AI, hãy chủ động kiểm soát điều đó bằng cách truy cập Cài đặt, chọn Quyền riêng tư dữ liệu và tắt tùy chọn Dữ liệu để cải thiện AI tạo sinh.

Bên cạnh việc điều chỉnh cài đặt cá nhân, bạn cũng có thể sử dụng tiếng nói của mình để phản đối các chính sách thu thập dữ liệu không phù hợp với quyền lợi của bạn.

Điều này cho thấy rằng việc bày tỏ quan điểm của bạn không vô ích. Các công ty có thể điều chỉnh chính sách nếu khách hàng phản hồi mạnh mẽ. Vì vậy, hãy theo dõi cẩn thận cách dữ liệu của bạn được sử dụng và đừng ngại lên tiếng nếu cảm thấy quyền riêng tư của mình đang bị xâm phạm.

3. Làm nhiễu loạn dữ liệu của bạn một cách có chủ đích

Hãy cẩn trọng khi cung cấp thông tin cá nhân trực tuyến và nếu có thể, đừng cung cấp thông tin thật khi không cần thiết. Tất nhiên, khi giao dịch với cơ quan chính phủ hoặc ngân hàng, bạn cần đảm bảo tính chính xác, nhưng không có lý do gì để một trang web nấu ăn yêu cầu họ tên đầy đủ, ngày sinh, số điện thoại và địa chỉ của bạn chỉ để đổi lấy một công thức nấu ăn.

Nếu một ứng dụng hoặc trang web yêu cầu thông tin mà bạn không thấy hợp lý, đừng vội cung cấp dữ liệu thật của mình. Trong nhiều trường hợp, các biểu mẫu trực tuyến chỉ yêu cầu thông tin tùy chọn, nên bạn có thể bỏ qua các chi tiết cá nhân không cần thiết.

Ngoài ra, hãy kiểm soát quyền riêng tư của bạn bằng cách từ chối cookie theo dõi trên các trang web và hạn chế quyền truy cập của ứng dụng vào dữ liệu cá nhân. Điều này sẽ không ảnh hưởng đến trải nghiệm của bạn, nhưng sẽ giúp giảm thiểu rủi ro về bảo mật và quyền riêng tư.

4. Bật xác thực đa yếu tố

Bạn có thể nâng cao khả năng bảo vệ dữ liệu cá nhân bằng cách bật xác thực đa yếu tố (MFA) trên tất cả các ứng dụng và trang web quan trọng. Đây là một lớp bảo mật bổ sung giúp ngăn chặn kẻ xấu truy cập vào tài khoản của bạn, ngay cả khi chúng có được mật khẩu.

Có rất nhiều ứng dụng xác thực mà bạn có thể sử dụng với thiết bị di động của mình hoặc bạn có thể mang theo khóa bảo mật phần cứng trên móc khóa của mình.

Dù có hơi bất tiện khi nhập mã mỗi lần đăng nhập, hãy xem đó như một bức tường bảo vệ vững chắc trước những cuộc tấn công mạng, giúp bạn giữ an toàn cho thông tin cá nhân.

5. Sử dụng Trình quản lý mật khẩu

Bạn cũng nên cân nhắc sử dụng trình quản lý mật khẩu để bảo vệ và theo dõi thông tin đăng nhập của mình. Các công cụ như Apple Passwords hoặc Google Password Manager có thể giúp bạn lưu trữ, tự động điền và tạo mật khẩu mạnh mà không cần phải ghi nhớ tất cả.

Nếu bạn muốn kiểm soát nhiều hơn, các ứng dụng quản lý mật khẩu bên thứ ba như Enpass cho phép bạn chọn nơi lưu trữ dữ liệu trên đám mây riêng hoặc cục bộ trên thiết bị của bạn. Điều này giúp bạn tránh phụ thuộc hoàn toàn vào các hệ thống của công ty và giảm nguy cơ bị ảnh hưởng nếu xảy ra rò rỉ dữ liệu.

Một lớp bảo vệ đơn giản nhưng hiệu quả như vậy có thể giúp bạn giữ an toàn trước những rủi ro trực tuyến.

Mặc dù các vụ vi phạm dữ liệu và sự cố bảo mật tại các công ty không còn gây chấn động như trước, nhưng điều đó không có nghĩa là hậu quả từ việc rò rỉ dữ liệu cá nhân của bạn ít đáng lo ngại hơn.

Những kẻ lừa đảo có thể tận dụng thông tin cá nhân bị lộ để xây dựng các chiêu trò lừa đảo tinh vi, khiến bạn dễ dàng trở thành nạn nhân của các cuộc tấn công phi kỹ thuật.

Bên cạnh đó, tin tặc có thể khai thác dữ liệu bị rò rỉ để xâm nhập vào các tài khoản kém bảo mật, đánh cắp danh tính hoặc tài chính của bạn.

Ngoài ra, các tập đoàn có thể sử dụng hình ảnh, video và dữ liệu trực tuyến của bạn để đào tạo AI mà không có sự đồng ý rõ ràng từ bạn.

Do đó, hãy cẩn trọng với dữ liệu cá nhân của mình vẫn là điều quan trọng hơn bao giờ hết.

Phan Văn Hòa