Bến đò Cố Xin được xếp hạng Di tích lịch sử cấp tỉnh

Bến đò Cố Xin là huyết mạch giao thông quan trọng, đây cũng là nơi bị đánh phá ác liệt của đế quốc Mỹ nhằm chặn đường tiếp tế từ hậu phương miền Bắc vào chiến trường miền Nam. Nơi đây đã chứng kiến tinh thần sôi nổi tham gia phục vụ chiến đấu của cán bộ và nhân dân xã Hưng Lam (nay là xã Xuân Lam). Tiêu biểu có cố Xin - người lái đò đã dành cả cuộc đời và gia sản để phục vụ cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc và thống nhất đất nước.

Cố Xin, tên thật là Lưu Văn Khuồi, sinh năm 1910, tại làng Nghĩa Sơn, tổng Phù Long (nay là xã Long Xá, huyện Hưng Nguyên). Cố Xin là người lái đò thầm lặng đóng góp sức người, sức của vào 2 cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ.

Với tinh thần chiến đấu kiên cường, dũng cảm, cố Xin đã cùng nhân dân địa phương chở hàng nghìn lượt cán bộ, chiến sĩ và hàng hóa vượt qua sông Lam để chi viện cho miền Nam. Cố Xin đã hy sinh anh dũng trong khi làm nhiệm vụ do một trận bom ném xuống vào ngày 16/4/1968 (nhằm ngày 19 tháng 3 năm Mậu Thân).

Bến đò Cố Xin là nơi ghi dấu nhiều sự kiện lịch sử quan trọng của địa phương và của dân tộc trong 2 cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, cũng là nơi chứng kiến tinh thần đấu tranh anh dũng, bất khuất của quân và dân xã Hưng Xuân (nay là xã Xuân Lam), huyện Hưng Nguyên.

Năm 2020, địa điểm bến đò Cố Xin được UBND tỉnh bổ sung vào danh mục kiểm kê di tích, tại Quyết định số 1863, ngày 11/6/2020. Năm 2023, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 3486, ngày 26/10/2023 về việc khảo sát địa điểm, lập quy hoạch xây dựng Di tích Lịch sử bến đò Cố Xin, tại xã Xuân Lam, huyện Hưng Nguyên. Theo đó, UBND tỉnh đã cho phép UBND xã Xuân Lam lập quy hoạch chi tiết bến đò Cố Xin trên diện tích 1.200m², bao gồm 600m² phạm vi vùng đất và 600m² phạm vi vùng nước.

Tiếp đó, ngày 27/12/2024, UBND tỉnh Nghệ An đã ban hành Quyết định số 3621/QĐ-UBND về việc xếp hạng bến đò Cố Xin là Di tích Lịch sử cấp tỉnh.

Hiện nay, UBND huyện Hưng Nguyên đã ban hành Quyết định phê duyệt Quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 Di tích Lịch sử bến đò Cố Xin tại xã Xuân Lam với tổng diện tích được quy hoạch gần 1.200 ha và gồm các hàng mục: lối vào, bia dẫn tích, cây xanh, thảm cỏ, mặt nước…

Việc UBND tỉnh công nhận bến đò Cố Xin là Di tích Lịch sử cấp tỉnh tiếp tục khẳng định giá trị lịch sử, khoa học của di tích; đồng thời, nhằm tri ân công lao to lớn của cố Xin và nhân dân xã Xuân Lam trong cuộc kháng chiến giành độc lập, tự do cho dân tộc. Đây cũng là cơ sở pháp lý để tiếp tục bảo tồn và phát huy giá trị di tích về lâu dài.

Phát biểu tại lễ đón nhận, đồng chí Bùi Công Vinh – Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nghệ An đề nghị cấp ủy, chính quyền và nhân dân xã Xuân Lam thực hiện tốt nhiệm vụ bảo vệ và phát huy giá trị của các di tích trên địa bàn nói chung và Di tích bến đò Cố Xin nói riêng theo Luật Di sản văn hóa, để hệ thống di tích trên địa bàn trở thành địa chỉ gắn kết các thế hệ khi về với cội nguồn; trở thành nơi giáo dục truyền thống, xây đắp khối đại đoàn kết và bồi đắp thêm tình yêu quê hương, đất nước trong nhân dân. Cùng với đó, địa phương cần quan tâm thu hút các nguồn lực để đầu tư, thực hiện quy hoạch bảo tồn, tôn tạo các di tích trở thành điểm đến của nhân dân và du khách, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế du lịch trên địa bàn.

Mai Hoa