Quốc gia đầu tiên ở Đông Nam Á có lò phản ứng hạt nhân
Nước nào ở Đông Nam Á có lò phản ứng hạt nhân đầu tiên? Lò phản ứng hạt nhân có tác động đến môi trường và kinh tế như thế nào?
Việt Nam - Quốc gia đầu tiên ở Đông Nam Á có lò phản ứng hạt nhân
Lò phản ứng hạt nhân đầu tiên tại Đông Nam Á được xây dựng tại Đà Lạt, Việt Nam. Công trình này do Mỹ khởi công vào tháng 4/1961 và hoàn thành vào tháng 12/1962, với kiến trúc do Ngô Viết Thụ thiết kế. Lò phản ứng hạt nhân đạt trạng thái tới hạn lần đầu vào ngày 26/2/1963 và chính thức đi vào hoạt động từ ngày 3/3/1963.
Ban đầu, lò phản ứng hạt nhân được sử dụng chủ yếu cho mục đích nghiên cứu, đào tạo và sản xuất đồng vị phóng xạ. Tuy nhiên, đến năm 1968, lò ngừng vận hành.
Sau khi đất nước thống nhất, với sự hỗ trợ từ Liên Xô, lò phản ứng hạt nhân được khôi phục và nâng công suất. Lò hoạt động trở lại từ ngày 20/3/1984 với công suất 500 kW, gấp đôi so với trước.
Trong suốt hơn 40 năm hoạt động, lò phản ứng hạt nhân Đà Lạt vận hành ổn định, an toàn và không ghi nhận bất kỳ sự cố nào ảnh hưởng đến con người hay môi trường.
Lò phản ứng hạt nhân đã góp phần đáng kể vào nghiên cứu khoa học, sản xuất đồng vị phục vụ y tế và công nghiệp, cũng như đào tạo nhân lực trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử.
Hiện nay, bên cạnh Việt Nam, các quốc gia khác trong khu vực như Philippines và Indonesia cũng đang bày tỏ sự quan tâm đến việc phát triển năng lượng hạt nhân như một nguồn năng lượng sạch và bền vững.
Tác động của lò phản ứng hạt nhân đến du lịch Đà Lạt
Lò phản ứng hạt nhân tại Đà Lạt từ lâu đã hoạt động an toàn, góp phần vào sự phát triển khoa học – công nghệ mà không ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng hay môi trường.
Vào năm 2014, khi có đề xuất xây dựng một lò phản ứng mới trong dự án Trung tâm Nghiên cứu công nghệ nguyên tử Việt – Nga, một số lãnh đạo tỉnh Lâm Đồng đã bày tỏ quan ngại.
Những lo ngại này không phải về an toàn mà chủ yếu liên quan đến hình ảnh du lịch của Đà Lạt - một thành phố nổi tiếng với khí hậu trong lành và thiên nhiên yên bình. Việc xây dựng một trung tâm nghiên cứu hạt nhân lớn có thể làm dấy lên tâm lý e ngại từ du khách và ảnh hưởng đến quy hoạch phát triển đô thị.
Dù vậy, các chuyên gia cho rằng một trung tâm hạt nhân hiện đại không chỉ an toàn mà còn có thể thúc đẩy phát triển khoa học – công nghệ, mang lại lợi ích kinh tế và nâng cao vị thế của địa phương.
Để hài hòa giữa phát triển và bảo tồn, các đề án xây dựng lò phản ứng mới cần được đánh giá kỹ lưỡng, đảm bảo không tác động tiêu cực đến môi trường cũng như định hướng phát triển bền vững và hình ảnh đặc trưng của thành phố Đà Lạt.