Nhật Bản ứng dụng công nghệ trong phòng chống thiên tai như thế nào?
Nhật Bản là quốc gia thường xuyên hứng chịu các thảm họa thiên nhiên như động đất, sóng thần và bão lốc. Tuy nhiên, nhờ vào việc ứng dụng công nghệ hiện đại, đất nước này đã giảm thiểu đáng kể những thiệt hại do thiên tai gây ra.
Thiên tai ngày càng trở thành mối đe dọa lớn trên toàn cầu, từ động đất, sóng thần, núi lửa phun trào đến mưa lớn, lũ lụt, lở đất và bão tuyết. Nhật Bản, quốc gia đã nhiều lần hứng chịu những thảm họa thiên nhiên khắc nghiệt.
Chính vì vậy, đất nước này không ngừng nghiên cứu và áp dụng các công nghệ tiên tiến để giảm thiểu rủi ro, bảo vệ người dân và cơ sở hạ tầng.
Hệ thống cảnh báo sớm và sổ tay hướng dẫn sơ tán nhanh chóng và an toàn
Kể từ năm 2007, Nhật Bản đã tiên phong tích hợp hệ thống cảnh báo sớm động đất trên điện thoại thông minh. Khi phát hiện những rung chấn nhỏ xuất hiện vài giây hoặc vài chục giây trước trận động đất lớn, hệ thống sẽ ngay lập tức phát ra cảnh báo khẩn cấp, giúp người dân có thời gian chuẩn bị và tìm nơi trú ẩn an toàn.
Đây là hệ thống cảnh báo sớm đầu tiên trên thế giới, sử dụng dữ liệu từ hơn 690 trạm quan trắc của Cơ quan Khí tượng Nhật Bản và khoảng 1.000 điểm đo địa chấn thuộc Viện Nghiên cứu khoa học Trái đất và Phòng chống thảm họa Quốc gia.
Ngoài cảnh báo động đất, điện thoại thông minh tại Nhật Bản còn được tích hợp Dịch vụ bảng tin thảm họa và nhiều ứng dụng hỗ trợ khẩn cấp khác từ các nhà cung cấp mạng.
Người dùng có thể nhanh chóng thông báo tình trạng an toàn của mình đến gia đình và bạn bè. Đặc biệt, Nhật Bản còn phát triển ứng dụng cung cấp thông tin thảm họa dành riêng cho du khách nước ngoài, giúp họ nhận được các cập nhật khẩn cấp hoàn toàn miễn phí.
Không chỉ dừng lại ở công nghệ, chính quyền địa phương cũng chủ động trong công tác phòng chống thiên tai. Tại thủ đô Tokyo, chính quyền đã phát hành sổ tay hướng dẫn thảm họa "Tokyo Bosai", cung cấp kiến thức sinh tồn quan trọng khi xảy ra động đất hay thảm họa thiên nhiên khác.
Cuốn sổ này được phát miễn phí đến từng hộ gia đình và có sẵn trên trang web chính thức của Chính quyền Tokyo với nhiều phiên bản ngôn ngữ như Anh, Trung và Hàn.
Khi trận động đất Gyeongju xảy ra tại Hàn Quốc năm 2016, phiên bản tiếng Hàn của cuốn sổ này nhanh chóng trở thành chủ đề nóng trên mạng xã hội, chứng tỏ sức ảnh hưởng lớn của các biện pháp phòng chống thiên tai mà Nhật Bản đang áp dụng.
Sử dụng máy bay không người lái và robot trong hoạt động cứu hộ
Máy bay không người lái (drone) ngày càng đóng vai trò quan trọng trong công tác phòng chống và cứu hộ thảm họa.
Hiện nay, Nhật Bản đang tập trung phát triển các dòng drone chuyên dụng để hỗ trợ cứu nạn trong tình huống khẩn cấp.
Một trong những công nghệ tiên tiến nhất là hệ thống máy bay không người lái "Mắt thứ 3", được trang bị cảm biến hồng ngoại nhiệt giúp phát hiện người bị mắc kẹt thông qua tín hiệu nhiệt phát ra từ cơ thể.
Công nghệ này cho phép hiển thị vị trí nạn nhân dưới dạng hình bóng ba chiều (hologram), giúp lực lượng cứu hộ dễ dàng xác định vị trí và tình trạng của họ ngay cả trong điều kiện tầm nhìn hạn chế như ban đêm hoặc khi có khói bụi dày đặc.
Dữ liệu thu thập từ drone được truyền trực tiếp đến đội cứu hộ, giúp họ tiếp cận nạn nhân một cách nhanh chóng, tránh lãng phí thời gian quý giá trong các tình huống nguy cấp. Hệ thống này đã trải qua nhiều cuộc thử nghiệm thực tế và dự kiến sẽ sớm được triển khai chính thức trong các sở cứu hỏa và cảnh sát.
Bên cạnh máy bay không người lái, Nhật Bản cũng đang phát triển robot cứu hộ để hỗ trợ các nhiệm vụ nguy hiểm mà con người khó có thể thực hiện.
Một trong những thiết bị tiên tiến nhất là robot cứu hộ Quince, được thiết kế để thâm nhập vào các khu vực nguy hiểm như tòa nhà sụp đổ, hệ thống đường hầm hoặc cơ sở hạ tầng ngầm.
Với thiết kế linh hoạt và khả năng vận hành trong môi trường khắc nghiệt, Quince có thể thu thập dữ liệu, kiểm tra mức độ thiệt hại và xác định vị trí người bị mắc kẹt mà không cần đưa nhân viên cứu hộ vào những khu vực rủi ro cao.
Robot này đã được triển khai thành công trong nhiều thảm họa, bao gồm các trận động đất lớn, giúp giảm thiểu thương vong cho đội cứu hộ và nâng cao hiệu quả tìm kiếm nạn nhân.
Sự kết hợp giữa công nghệ drone hiện đại và robot cứu hộ không chỉ giúp đẩy nhanh quá trình cứu trợ mà còn nâng cao độ chính xác và an toàn cho cả nạn nhân lẫn lực lượng cứu hộ.
Trong tương lai, những công nghệ này hứa hẹn sẽ tiếp tục được cải tiến và trở thành một phần không thể thiếu trong công tác phòng chống thiên tai tại Nhật Bản.
Sử dụng công nghệ mới để dự đoán các trận mưa lớn cục bộ bất ngờ và thiệt hại do sóng thần
Những cơn mưa rào cục bộ bất ngờ tại Nhật Bản, thường diễn ra với cường độ mạnh và rất khó dự đoán trước. Tuy nhiên, một ứng dụng miễn phí đã được phát triển để giúp cảnh báo hiện tượng này kịp thời.
Ứng dụng này sử dụng hệ thống radar 3 chiều hiện đại, có khả năng đo đạc sự phát triển của các đám mây đối lưu theo nhiều lớp khác nhau, kết hợp với công nghệ radar truyền thống để phát hiện các dấu hiệu hình thành của những cơn bão cục bộ. Nhờ đó, người dùng có thể nhận được cảnh báo sớm về nguy cơ mưa lớn, giúp họ chủ động phòng tránh ngập lụt và lũ quét.
Bên cạnh đó, Nhật Bản cũng đang áp dụng công nghệ tiên tiến để đánh giá thiệt hại do sóng thần gây ra sau các trận động đất quy mô lớn.
Một hệ thống phân tích do Đại học Tohoku dẫn đầu đã được phát triển nhằm xác định nhanh chóng chiều cao, phạm vi ảnh hưởng và mức độ thiệt hại của các công trình bị sóng thần tấn công.
Hệ thống này không chỉ ước tính số lượng người trong khu vực bị ảnh hưởng mà còn tổng hợp dữ liệu thiệt hại và phân phối thông tin chi tiết chỉ trong vòng 30 phút sau khi sóng thần xảy ra.
Điều này giúp các lực lượng cứu hộ có được dữ liệu quan trọng ngay lập tức, từ đó triển khai hoạt động cứu trợ nhanh chóng và hiệu quả hơn.
Việc kết hợp công nghệ radar tiên tiến và hệ thống phân tích dữ liệu tự động không chỉ nâng cao khả năng dự báo thiên tai mà còn giúp Nhật Bản ứng phó kịp thời và giảm thiểu tối đa thiệt hại về người và tài sản trong các thảm họa tự nhiên.
Với bề dày kinh nghiệm trong việc đối phó với thiên tai, Nhật Bản đã phát triển hàng loạt công nghệ phòng chống thảm họa tiên tiến, không chỉ phục vụ trong nước mà còn được ứng dụng rộng rãi trên toàn cầu.
Nhiều quốc gia đã áp dụng các giải pháp này để tăng cường khả năng chống chịu trước thiên tai, chẳng hạn như:
Thái Lan sử dụng công nghệ kiểm soát lũ lụt do Nhật Bản phát triển để giảm thiểu tác động của mưa lớn và ngập lụt đô thị.
Thổ Nhĩ Kỳ áp dụng công nghệ kiểm soát địa chấn và hệ thống cách ly nền móng để tăng khả năng chống động đất cho các công trình quan trọng.
Chile, một quốc gia thường xuyên chịu ảnh hưởng của sóng thần, đã triển khai các giải pháp bảo vệ bờ biển được Nhật Bản nghiên cứu và phát triển.
Tóm lại, nhờ vào việc ứng dụng công nghệ hiện đại, Nhật Bản đã giảm thiểu đáng kể những thiệt hại do thiên tai. Các công nghệ như AI, robot, drone cùng với hệ thống cảnh báo và các công trình chống thiên tai giúp bảo vệ sinh mạng và giảm thiểu thiệt hại về kinh tế. Những giải pháp này có thể trở thành hình mẫu quý giá cho các quốc gia khác trên thế giới trong việc phòng chống thiên tai.