Iran và Mỹ sẽ tổ chức đàm phán tại Rome
Reuters cho biết, Iran và Mỹ sẽ tổ chức một vòng đàm phán hạt nhân mới tại Rome vào ngày 19/4 nhằm giải quyết bế tắc kéo dài hàng thập kỷ liên quan đến những mục tiêu về hạt nhân của Tehran, trong bối cảnh Tổng thống Donald Trump cảnh báo sẽ dùng biện pháp quân sự nếu ngoại giao thất bại.
Ngoại trưởng Iran Abbas Araqchi và đặc phái viên Trung Đông của Tổng thống Trump, ông Steve Witkoff, sẽ tiến hành đàm phán gián tiếp thông qua các bên trung gian đến từ Oman, một tuần sau vòng đàm phán đầu tiên ở Muscat - mà cả hai bên đều mô tả là “mang tính xây dựng”.
Tehran đã cố gắng giảm kỳ vọng về một thỏa thuận nhanh chóng, sau khi một số quan chức Iran dự đoán rằng các lệnh trừng phạt có thể sớm được dỡ bỏ. Lãnh tụ tối cao của Iran, Đại giáo chủ Ayatollah Ali Khamenei, trong tuần này tuyên bố rằng ông “không quá lạc quan cũng không bi quan”.
Về phần mình, ông Trump phát biểu với báo giới hôm 18/4: “Tôi chỉ đơn giản là muốn ngăn Iran sở hữu vũ khí hạt nhân. Họ không thể có vũ khí hạt nhân. Tôi muốn Iran trở nên vĩ đại, thịnh vượng và tuyệt vời”.
Ông Trump – người đã rút Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân năm 2015 giữa Iran và 6 cường quốc trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình vào năm 2018 và tái áp đặt các biện pháp trừng phạt nghiêm khắc với Tehran - đã khôi phục chiến dịch “gây áp lực tối đa” với Iran kể từ khi quay trở lại Nhà Trắng vào tháng 1/2025.
Washington muốn Iran chấm dứt việc sản xuất urani được làm giàu ở cấp độ cao, điều mà họ cho là nhằm mục đích chế tạo bom nguyên tử.
Tehran, trong khi đó, luôn khẳng định chương trình hạt nhân của mình là vì mục đích hòa bình, cho biết họ sẵn sàng đàm phán một số giới hạn để đổi lấy việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt – nhưng yêu cầu có những cam kết ràng buộc chắc chắn rằng Washington sẽ không rút khỏi thỏa thuận lần nữa như ông Trump từng làm vào năm 2018.
Kể từ năm 2019, Iran đã vi phạm và vượt xa các giới hạn về làm giàu urani trong thỏa thuận năm 2015, tích trữ lượng urani vượt xa mức mà phương Tây cho là cần thiết cho một chương trình năng lượng dân sự.
Một quan chức cấp cao của Iran, yêu cầu giấu tên khi mô tả lập trường đàm phán của Iran, đã liệt kê những “lằn ranh đỏ” mà Tehran không chấp nhận, bao gồm: không bao giờ đồng ý tháo dỡ máy ly tâm làm giàu urani, không chấm dứt hoạt động làm giàu hoàn toàn, và không giảm trữ lượng urani đã làm giàu xuống dưới mức đã thống nhất trong thoả thuận năm 2015. Iran cũng từ chối đàm phán về các năng lực quốc phòng chẳng hạn như tên lửa.
Mặc dù cả Tehran và Washington đều tuyên bố cam kết theo đuổi biện pháp ngoại giao, nhưng khoảng cách giữa hai bên vẫn rất lớn trong tranh chấp đã kéo dài hơn hai thập kỷ.
Witkoff và Araqchi đã có một cuộc trao đổi ngắn vào cuối vòng đàm phán đầu tiên hồi tuần trước, nhưng các quan chức hai nước chưa từng tổ chức đàm phán trực tiếp kể từ năm 2015, và phía Iran cho biết các cuộc đàm phán tại Rome cũng sẽ được tiến hành gián tiếp thông qua các nhà trung gian Oman.
Nga - một bên tham gia thỏa thuận hạt nhân Iran năm 2015 - đã đề nghị “sẵn sàng hỗ trợ, làm trung gian hoặc đóng bất kỳ vai trò nào” có lợi cho cả Iran và Mỹ.