Xã hội

50 năm - một chặng đường rực rỡ của văn học nghệ thuật Nghệ An

Quang Minh 23/04/2025 16:55

50 năm kể từ ngày đất nước thống nhất (30/4/1975 - 30/4/2025), văn học nghệ thuật Nghệ An đã trải qua một hành trình bền bỉ, tâm huyết và đầy cảm hứng. Từ những ngày đầu còn nhiều khó khăn, đến nay, mảnh đất Nghệ An đã ghi những dấu ấn rực rỡ trên bản đồ văn học nghệ thuật cả nước và khu vực.

Một nền tảng được chăm chút từ tầm nhìn chiến lược

bna_toan-kanh(1).jpeg
Quang cảnh Hội thảo ‘Văn học, nghệ thuật Nghệ An 1975 – 2025: Thành tựu và những vấn đề đặt ra’, tổ chức tại TP Vinh vào sáng 22/4. Ảnh: Quốc Khánh

Tỉnh ủy Nghệ An đã luôn quan tâm, chỉ đạo sâu sát, tạo hành lang chính sách vững chắc cho sự phát triển văn học nghệ thuật. Nhiều đề án, kế hoạch như bảo tồn và phát triển ngôn ngữ, chữ viết, văn hóa nghệ thuật dân tộc thiểu số; đào tạo đội ngũ văn nghệ sĩ trẻ; xây dựng quy hoạch phát triển văn học nghệ thuật đến năm 2030 và những năm tiếp theo… đã trở thành động lực để phong trào sáng tác lan tỏa rộng khắp.

Sáng tạo nghệ thuật: Bản sắc và hội nhập

Trong nửa thế kỷ, hơn 200 đầu sách văn học được xuất bản, gần 300 tác phẩm mỹ thuật, hơn 220 tác phẩm nhiếp ảnh nghệ thuật được triển lãm cấp quốc gia, khu vực. Hàng trăm ca khúc, kịch bản, tác phẩm múa ra đời, nhiều vở diễn đạt huy chương vàng toàn quốc.

Các tên tuổi như nhạc sĩ Lê Hàm, nhà văn Nguyễn Thế Quang, NSNA Nguyễn Cảnh Hùng… đã đem về những giải thưởng danh giá, vinh danh Nghệ An trên bản đồ nghệ thuật khu vực và thế giới.

uploaded-thugiangbna-2022_12_03-_mot-tiet-muc-tai-le-tong-duyet-3996.jpg
Lễ vinh danh và kỷ niệm 250 năm năm sinh, 200 năm năm mất Nữ sĩ Hồ Xuân Hương. Ảnh tư liệu: Minh Quân

Đặc biệt, Giải thưởng Văn học nghệ thuật Hồ Xuân Hương lần thứ VI và Lễ kỷ niệm 250 năm năm sinh, 200 năm năm mất của nữ sĩ Hồ Xuân Hương đã thể hiện tầm vóc và chiều sâu văn hóa của xứ Nghệ - một vùng đất “địa linh nhân kiệt”.

Giữ gìn di sản - lan tỏa hồn dân tộc

Nghệ An là một trong số ít địa phương sở hữu nhiều di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO công nhận như Dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh, tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ.

CLB Dân ca ví, giặm huyện Hưng Nguyên trên một sân khấu. Ảnh- Trung tâm Văn hoá huyện Hưng Nguyên cung cấp
CLB Dân ca ví, giặm huyện Hưng Nguyên trên một sân khấu. Ảnh: Trung tâm Văn hoá huyện Hưng Nguyên cung cấp

Với 137 câu lạc bộ Ví Giặm, 109 câu lạc bộ dân ca dân nhạc, hàng trăm CLB văn nghệ hoạt động hiệu quả tại khắp các địa phương, văn hóa dân gian đã thực sự hồi sinh, phát triển, lan tỏa mạnh mẽ từ trường học đến cộng đồng.

Xây dựng đội ngũ - vun trồng những người “giữ lửa”

Đội ngũ văn nghệ sĩ tỉnh ngày càng lớn mạnh với hơn 385 hội viên thuộc 8 chuyên ngành, trong đó có nhiều người đạt trình độ cao về chuyên môn và lý luận chính trị. Sự hiện diện của 2 phó giáo sư, 8 tiến sĩ, 3 nghệ sĩ nhân dân và hàng loạt nghệ nhân ưu tú là minh chứng cho sự trưởng thành vượt bậc của lực lượng làm nghệ thuật tỉnh nhà.

z6359929078806_d2e58b7962aa3b1d9b681f71e2b5a7af-1.jpg
Các văn nghệ sĩ Nghệ An trong một buổi tham gia trại sáng tác đi thực tế. Ảnh: Tạp chí Sông Lam

Công tác đào tạo, bồi dưỡng luôn được chú trọng, từ các lớp tập huấn chuyên ngành đến xây dựng các câu lạc bộ văn nghệ học đường. 100% trường học đưa chương trình Ví, Giặm vào giảng dạy là một thành tựu đáng tự hào.

bna_5.jpg
Học sinh học hát ví giặm tại Lớp truyền dạy dân ca ví, giặm trong cộng đồng. Ảnh tư liệu: Công Kiên

Hội nhập văn hóa - kết nối toàn cầu

Văn học nghệ thuật Nghệ An không ngừng vươn xa. Từ những đêm diễn Ví Giặm tại châu Âu, lưu diễn ở Lào, Hàn Quốc, Úc… đến việc xây dựng tủ sách tiếng Việt tại Lào, các hoạt động giao lưu văn hóa, nghệ thuật quốc tế đã mở rộng biên giới tinh thần, giới thiệu hình ảnh con người xứ Nghệ với bạn bè năm châu.

Nền tảng văn hóa - cốt lõi cho phát triển bền vững

Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” gắn với xây dựng nông thôn mới đã đưa văn học nghệ thuật về với cộng đồng, trở thành hơi thở đời sống. Hàng ngàn đêm diễn, hội thi, trại sáng tác được tổ chức khắp nơi, khơi dậy sức sáng tạo tiềm tàng trong mỗi con người Nghệ An.

uploaded-minhquanbna-2023_04_01-_bna-thu-vien-ho-vo-1-4477.jpg
Những tủ sách, thư viện của dòng họ, của làng lan toả văn hoá đọc. Ảnh tư liệu: Minh Quân

50 năm là một chặng đường dài với biết bao nỗ lực, cống hiến và khát vọng. Nhưng chính những thành quả hôm nay đang trở thành điểm tựa vững chắc để văn học nghệ thuật Nghệ An tiếp tục vươn xa, xứng đáng là “cái nôi” của tinh thần, bản sắc dân tộc, là bệ phóng để Nghệ An hội nhập sâu rộng trong thời đại mới.

Quang Minh