Đại biểu Quốc hội đoàn Nghệ An thảo luận tại tổ về các dự án luật

Thảo luận tại Tổ 4 cùng đoàn ĐBQH thành phố Hải Phòng và tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, Đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An có 3 ý kiến.

Thủ tục ân giảm cần rõ ràng

Phát biểu về Dự thảo Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự, ông Trần Nhật Minh - ĐBQH chuyên trách đoàn Nghệ An cho rằng, quy định trường hợp vụ án về tội phạm đặc biệt nghiêm trọng có mức cao nhất của khung hình phạt mà Bộ luật Hình sự quy định 20 năm tù do VKSND khu vực thực hiện quyền công tố, kiểm sát, điều tra thì VKSND tỉnh gia hạn lần thứ nhất là không cần thiết.

Vì thẩm quyền gia hạn của VKSND khu vực đã được giới hạn tại quy định: VKSND khu vực có quyền gia hạn tạm giam đối với tội phạm ít nghiêm trọng, nghiêm trọng và rất nghiêm trọng. Nghĩa là mặc nhiên, với tội phạm đặc biệt nghiêm trọng thì không thuộc thẩm quyền của VKSND khu vực gia hạn.

Đại biểu đánh giá điểm mới của dự thảo luật lần này là tăng thẩm quyền xét xử sơ thẩm của TAND khu vực đối với những vụ án về tội phạm đặc biệt nghiêm trọng mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật Hình sự quy định đến 20 năm tù.

Do đó, ông Trần Nhật Minh đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu phân quyền cho VKSND khu vực được gia hạn tạm giam lần thứ nhất với trường hợp vụ án đặc biệt nghiêm trọng mà mức cao nhất của khung hình phạt mà Bộ Luật Hình sự quy định đến 20 năm tù; còn nếu gia hạn lần thứ hai thì thuộc VKSND cấp tỉnh. Việc này phù hợp với chủ trương phân cấp, phân quyền.

Về quy định thủ tục xem xét bản án tử hình trước khi thi hành, dự thảo luật bổ sung quy định nhằm khắc phục những vướng mắc trong thực tiễn việc quyết định thi hành án tử hình và tổ chức thi hành án tử hình còn gặp những khó khăn, trong đó, nguyên nhân do Bộ luật Tố tụng Hình sự chưa có quy định về thời hạn xem xét đơn ân giảm án tử hình.

Tuy nhiên, qua nghiên cứu quy định này, ông Trần Nhật Minh cho rằng, nội dung đề xuất vẫn chưa đủ rõ ràng, thiếu chặt chẽ và khó xác định mốc thời gian để tính thời hạn. Cụ thể, dự thảo quy định: “Trong thời hạn 1 năm kể từ ngày nhận được báo cáo của Chánh án TAND Tối cao và Viện trưởng VKSND Tối cao, Chủ tịch nước xem xét, quyết định ân giảm đối với người bị kết án. Hết thời hạn nêu trên mà không có quyết định ân giảm thì Chánh án TAND cấp tỉnh đã xét xử sơ thẩm tổ chức việc thi hành bản án tử hình theo quy định”.

Theo đại biểu, việc xác định “ngày nhận báo cáo của Chánh án TAND tối cao, Viện trưởng VKSND Tối cao” sẽ rất khó để xác định cụ thể vì thực tiễn xảy ra tình huống 2 báo cáo nêu trên không gửi cùng một thời gian đến Văn phòng Chủ tịch nước; đồng thời, để Chánh án TAND cấp sơ thẩm xác định được ngày Chủ tịch nước nhận được 2 báo cáo trên sẽ rất khó nếu quy định chung chung như dự thảo.

“Các quy định này liên quan đến quyền được sống của con người nên cần phải chặt chẽ, hết sức thận trọng, tránh vi phạm không có khả năng khắc phục”, đại biểu Trần Nhật Minh nói và đề xuất sửa đổi theo hướng quy định trách nhiệm của Văn phòng Chủ tịch nước trong việc thông báo cho Chánh án TAND cấp tỉnh đã xử sơ thẩm thời gian cụ thể ngày nhận được báo cáo của Chánh án TAND Tối cao và Viện trưởng VKSND Tối cao.

Hoặc sửa, đổi bổ sung quy định này căn cứ vào mốc thời gian bản án có hiệu lực, cụ thể: “Trường hợp người bị kết án có đơn xin ân giảm lên Chủ tịch nước trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày bản án có hiệu lực pháp luật, Chánh án TAND tối cao, Viện trưởng VKSND Tối cao phải báo cáo Chủ tịch nước xét đơn xin ân giảm và trong thời hạn 1 năm kể từ ngày bản án có hiệu lực pháp luật, Chủ tịch nước xem xét, quyết định ân giảm đối với người bị kết án...”.

Cũng góp ý về dự án luật này, Thiếu tướng Trần Đức Thuận - Ủy viên là ĐBQH hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại của Quốc hội cho rằng, quy định hình phạt tù chung thân không xét giảm án là một bước tiến nhân văn, thể hiện tinh thần nhân đạo, đồng thời, vẫn đảm bảo tính răn đe cao. Hình phạt này giúp loại bỏ nguy cơ oan sai không thể khắc phục khi đã thi hành án tử hình, phù hợp với xu thế quốc tế đang dần loại bỏ án tử hình và phù hợp với các công ước quốc tế về quyền con người mà Việt Nam đã tham gia.

Tuy nhiên, theo ông hình phạt này cũng đặt ra một số vấn đề: Tính răn đe đối với các tội phạm, nhất là tội phạm đặc biệt nghiêm trọng như giết người hàng loạt, khủng bố có thể bị suy giảm; tăng gánh nặng cho hệ thống trại giam…

Do đó, đại biểu đề nghị cần có quy định chặt chẽ về điều kiện áp dụng hình phạt này, chỉ nên áp dụng thay thế án tử hình đối với một số loại tội phạm cụ thể, tránh lạm dụng và đảm bảo quản lý trại giam đặc biệt hơn đối với đối tượng này.

Đại biểu cũng đồng tình dự án luật bổ sung quy định không áp dụng hình phạt tử hình đối với người bị ung thư giai đoạn cuối hoặc nhiễm HIV/AIDS giai đoạn cuối. Tuy nhiên, theo Thiếu tướng Trần Đức Thuận cần quy định cụ thể tiêu chí giám định y khoa, có thể yêu cầu kết luận của Hội đồng Giám định pháp y Trung ương và thiết lập cơ chế giám sát độc lập để tránh lợi dụng chính sách nhân đạo nhằm trốn tránh hình phạt.

Vị đại biểu đoàn Nghệ An bày tỏ đồng tình nâng mức phạt tiền đối với một số loại tội phạm, đặc biệt với các tội phạm có yếu tố trục lợi về kinh tế như: tham nhũng, buôn lậu, trốn thuế, rửa tiền… Tuy nhiên, cần nghiên cứu cơ chế linh hoạt trong áp dụng.

Phân cấp cho vay phải đi kèm nguyên tắc kiểm soát

Góp ý vào dự thảo Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng, ông Hoàng Minh Hiếu - Ủy viên là ĐBQH hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội cơ bản đồng tình với quy định phân cấp thẩm quyền quyết định cho vay đặc biệt cho Ngân hàng Nhà nước.

Tuy nhiên, nguyên tắc phân cấp phải đi kèm nguyên tắc kiểm soát. Hiện tại, dự thảo chưa thể hiện rõ nguyên tắc kiểm soát đối với việc phân cấp này trong khi việc cho vay không tài sản bảo đảm và lãi suất bằng 0 là vấn đề rất quan trọng. Do đó, đại biểu đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo cần giải trình rõ hơn bảo đảm có cơ chế kiểm soát phù hợp yêu cầu.

Ông Hoàng Minh Hiếu đồng tình với việc luật hóa quyền thu giữ tài sản bảo đảm; song đề nghị bổ sung quy định về thời hạn thông báo thu giữ đối với cả động sản và bất động sản thay vì chỉ quy định ngân hàng phải thông báo cho các bên liên quan khi thu giữ tài sản là bất động sản như trong dự thảo.

Vị đại biểu đoàn Nghệ An cũng đề nghị cần hết sức cân nhắc bỏ quy định cấm thu giữ tài sản đang có tranh chấp; cần có cơ chế để người bị thu giữ tài sản được quyền khởi kiện ra tòa án trong trường hợp họ không đồng tình với việc thu giữ và có cơ sở cho việc không đồng tình này; quy định rõ tổ chức tín dụng phải cung cấp thông tin về quy trình nội bộ về việc thu giữ tài sản bảo đảm cho người vay ngay từ khi ký hợp đồng tín dụng.

Đặc biệt, về điều khoản chuyển tiếp, đại biểu Hoàng Minh Hiếu đề nghị cơ quan chủ trì cần làm rõ, các quy định xử lý nợ xấu trong dự thảo luật này có được áp dụng đối với các khoản nợ xấu phát sinh trước thời điểm luật có hiệu lực thi hành hay không?.

Thành Duy - Phan Hậu