Bài cuối: Để thanh niên “vững tư tưởng, chuẩn nhận thức”
Những thách thức mới trên mặt trận tư tưởng trong kỷ nguyên số đòi hỏi cấp ủy và tổ chức Đoàn - Hội các cấp cần triển khai các giải pháp đồng bộ nhằm phát huy hiệu quả hơn vai trò, trách nhiệm của thanh niên trong công cuộc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng; đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trên nhiều phương diện, nhất là trên không gian mạng.
Tác giả: Khánh Ly - Thanh Quỳnh
Những thách thức mới trên mặt trận tư tưởng trong kỷ nguyên số đòi hỏi cấp ủy và tổ chức Đoàn - Hội các cấp cần triển khai các giải pháp đồng bộ nhằm phát huy hiệu quả hơn vai trò, trách nhiệm của thanh niên trong công cuộc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng; đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trên nhiều phương diện, nhất là trên không gian mạng.
Nghị quyết số 29-NQ/TW của Bộ Chính trị về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trên không gian mạng đã xác định: “Sự phát triển bùng nổ của công nghệ mang tính đột phá đã làm cho không gian mạng thay đổi sâu sắc cả về chất và lượng, được dự báo sẽ mang lại những lợi ích chưa từng có cho xã hội loài người nhưng cũng làm xuất hiện những nguy cơ tiềm ẩn và thách thức vô cùng lớn cho tất cả các quốc gia”.
Thực tế cho thấy, hiện nay, mạng xã hội đã và đang chiếm lĩnh không gian truyền thông, công nghệ số trở thành thế giới thu hút sự quan tâm của giới trẻ, tập trung ở độ tuổi từ 16 đến 30 tuổi (chiếm khoảng 30% dân số cả nước). Riêng ở Nghệ An, theo số liệu từ Niên giám thống kê, số tuổi người dùng mạng xã hội phổ biến nhất là từ 18 đến 34 tuổi, trong đó, thời gian dành cho việc “lướt” mạng xã hội, tìm kiếm thông tin, đọc tin tức chiếm khoảng 95%, Facebook và Zalo là 2 nền tảng được sử dụng nhiều nhất, với tỷ lệ 100%, tiếp theo là YouTube (92,7%) và TikTok (91,7%). Đây là lực lượng có nhiều tiềm năng về sức khỏe, trí tuệ và khả năng ứng dụng công nghệ, thích nghi với sự thay đổi nhanh chóng của môi trường trong nước và quốc tế.
Tuy nhiên, như đồng chí Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Tô Lâm đã chỉ rõ trong bài viết “Tương lai cho thế hệ vươn mình”: “Sự phổ biến của các phương tiện truyền thông, mạng xã hội và giải trí quốc tế khiến cho nhiều người trẻ ngày càng xa rời những giá trị văn hóa đặc trưng của dân tộc, như các loại hình nghệ thuật truyền thống, lễ hội dân gian, ẩm thực truyền thống, và cả những giá trị đạo đức, tinh thần đoàn kết cộng đồng vốn là nét đẹp riêng của người Việt. Tệ nạn xã hội, tỷ lệ phạm tội trong giới trẻ ngày càng diễn biến phức tạp và đang len lỏi vào đời sống của một bộ phận không nhỏ thanh, thiếu niên, làm suy yếu nòi giống của dân tộc”.
Bên cạnh đó, lợi dụng những đặc điểm của tâm lý tuổi trẻ là dễ tiếp cận cái mới, thích tự do, khẳng định mình, nhưng nhận thức các vấn đề chính trị - xã hội còn hạn chế, các thế lực thù địch đã sử dụng nhiều thủ đoạn tinh vi, tận dụng triệt để mạng xã hội hòng xâm nhập, thúc đẩy quá trình “tự diễn biến” ở giới trẻ. Chúng thiết lập các website, blog, Facebook, YouTube, mở các "diễn đàn", "câu lạc bộ", hình thành các hội, nhóm trên mạng… để phát tán các thông tin, tài liệu, hình ảnh, video clip có nội dung xấu, độc, sai sự thật nhằm đả kích, phủ nhận thành tựu của đất nước; bôi nhọ lãnh tụ, lãnh đạo Ðảng, Nhà nước, xuyên tạc chủ trương, chính sách của Ðảng, Nhà nước, phủ nhận con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Không ít thanh niên bị lôi kéo, kích động bởi những luồng thông tin xuyên tạc, xấu, độc của các thế lực thù địch, có biểu hiện phai nhạt niềm tin, lý tưởng, mất phương hướng phấn đấu, chạy theo lối sống thực dụng, thiếu trách nhiệm với gia đình và xã hội, sa vào tệ nạn…
Đây là những hiện tượng, biểu hiện tiêu cực đòi hỏi phải kịp thời nhận diện đúng đắn để có biện pháp ngăn chặn hữu hiệu. Bởi nó không chỉ đe dọa trực tiếp đến cuộc sống, tương lai của người trẻ mà còn đe dọa trực tiếp đến tương lai của đất nước.
Nghị quyết số 35-NQ/TW ngày 22/10/2018 của Bộ Chính trị đã nêu rõ: Cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục đối với các tầng lớp nhân dân, nhất là thế hệ trẻ, nhằm nâng cao sức đề kháng, khả năng chủ động đấu tranh phản bác những quan điểm sai trái, thù địch trên Internet.
Để thực hiện tốt nhiệm vụ này trong kỷ nguyên số, đòi hỏi cấp ủy, chính quyền và tổ chức Đoàn, Hội các cấp cần đa dạng hóa hình thức tuyên truyền, tăng cường ứng dụng chuyển đổi số trong giáo dục lý luận chính trị nhằm mang lại những hiệu quả thiết thực.
Đồng chí Nguyễn Hồng Soa - Trưởng phòng Công tác chính trị học sinh, sinh viên (Trường Đại học Vinh) cho rằng: Chuyển đổi số trong công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh viên không đơn thuần chỉ là số hóa bài giảng hay ứng dụng các phần mềm vào hoạt động giáo dục mà còn là sự chuyển đổi toàn bộ cách thức, phương pháp, tương tác với sinh viên trong không gian số; phù hợp với bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 bùng nổ. Ví như hiện nay, Trường Đại học Vinh đang áp dụng hình thức giáo dục trực tiếp kết hợp trực tuyến, mở rộng quy mô các lớp học, các buổi tọa đàm, các chương trình, sự kiện lên tới hàng ngàn người thông qua các phần mềm chuyên dụng như Facebook, Microsoft Teams, Zoom, Google Meet… hoặc hệ thống quản lý học tập LMS. Các nền tảng số này tăng khả năng tương tác 2 chiều, giúp những người làm công tác tuyên truyền dễ dàng tiếp nhận những ý kiến phản biện, kiến nghị… từ đó, có thể tiếp thu, phản hồi kịp thời cho sinh viên.
Cùng đề cập đến các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thanh niên, thiếu niên trên không gian mạng, đồng chí Nguyễn Thị Phương Thúy - Bí thư Tỉnh đoàn khẳng định: Các cấp bộ Đoàn luôn xác định các nền tảng công nghệ số là cầu nối quan trọng để tổ chức Đoàn gần hơn với thế hệ trẻ. Đây cũng là công cụ tiện dụng để nắm bắt tư tưởng, tăng tính hiệu quả trong công tác giáo dục đạo đức cách mạng cho thanh niên, đồng thời là công cụ sắc bén trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.
Hiện tại, trên 80% các trang mạng xã hội của tổ chức Đoàn từ tỉnh tới cơ sở thực hiện kết nối và chia sẻ thông tin thống nhất, 90% cán bộ Đoàn, Hội, Đội, đoàn viên, hội viên và 80% thanh niên, thiếu niên được tuyên truyền và tích cực thực hiện quy tắc ứng xử trên mạng xã hội, 80% cán bộ Đoàn, đoàn viên học tập các chỉ thị, nghị quyết, chủ trương mới của Đảng, của Đoàn thông qua các nền tảng số của Đoàn.
Đồng chí Nguyễn Mạnh Phong - Phó Bí thư Tỉnh đoàn cho biết thêm, Ban Thường vụ Tỉnh đoàn Nghệ An đã thay đổi phương thức tuyên truyền, thay đổi môi trường tương tác từ “độc thoại” sang “đối thoại”, từ truyền thống sang trực tuyến. Đồng thời, tiếp tục củng cố, nâng chất lượng và số lượng đội ngũ tình nguyện viên, phản ứng nhanh trên không gian mạng, báo cáo viên cấp tỉnh; CLB Lý luận trẻ cấp tỉnh và Ban Chỉ đạo 35 cấp tỉnh. Đây là lực lượng có bản lĩnh chính trị vững vàng, lập trường tư tưởng kiên định, giỏi kỹ năng số. Họ vừa thực hiện các tuyến tin, bài phản bác luận điệu xuyên tạc của thế lực thù địch; vừa làm nhiệm vụ tuyên truyền, định hướng tư tưởng cho đoàn viên, thanh niên trước các vấn đề nhạy cảm, sự kiện nóng, giúp giới trẻ có “thông tin đúng, nhận thức đủ” về bản chất sự việc. Từ đó, tuân thủ quy tắc 5k: “Không tin ngay - Không vội nhấn nút thích - Không thêm thắt - Không kích động - Không vội chia sẻ”.
Tại Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ XII, cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã căn dặn “Tham gia xây dựng, bảo vệ Đảng và hệ thống chính trị là trách nhiệm và quyền lợi chính trị của đoàn viên, thanh niên và tổ chức Đoàn, là nhiệm vụ trọng yếu thường xuyên của các cấp bộ Đoàn. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh phải thường xuyên bổ sung nguồn sinh lực trẻ cho Đảng bằng đội ngũ đảng viên kết nạp từ những đoàn viên ưu tú và cán bộ trẻ có chất lượng…”.
Thời gian qua, cuộc vận động “Đoàn viên phấn đấu trở thành đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam” được các cấp bộ Đoàn trên địa bàn tỉnh Nghệ An triển khai một cách sâu rộng. Tiêu biểu tại huyện Nam Đàn, trong năm 2024, các tổ chức Đoàn trên địa bàn đã giới thiệu 127 đoàn viên ưu tú, trong đó, có 111 đoàn viên đã được kết nạp Đảng. Còn tại Trường Đại học Vinh bình quân mỗi năm, Đoàn trường giới thiệu hơn 250 – 300 đoàn viên ưu tú vào Đảng. Toàn trường hiện có hơn 1.000 đảng viên là học sinh, sinh viên. Nhờ có môi trường tốt, nhiều đảng viên là sinh viên của trường có sự trưởng thành về lý luận, nhận thức trở thành lực lượng nòng cốt trong công tác bồi dưỡng hạt nhân ưu tú vào Đảng. Điển hình như đảng viên trẻ Nguyễn Như Mai Chi - sinh viên lớp 16A2 ngành Sư phạm Ngữ văn, Phó Bí thư Chi bộ sinh viên Sư phạm xã hội thuộc Trường Sư phạm (Trường Đại học Vinh). Với suy nghĩ “tuổi trẻ đứng vào hàng ngũ của Đảng cũng là một cách để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng”, bên cạnh phát huy tính tiên phong, gương mẫu trong học tập và rèn luyện, Mai Chi tích cực tuyên truyền, vận động các bạn sinh viên phấn đấu trở thành đảng viên. Hiện lớp 16A2, ngành Sư phạm Ngữ văn của Mai Chi có 13 đảng viên là sinh viên; Chi bộ sinh viên Sư phạm xã hội có 150 đảng viên sinh viên.
Còn tại các tổ chức Đoàn thuộc khối quân đội như lực lượng thanh niên Biên phòng Nghệ An, công tác đào tạo nguồn, phát triển đảng viên mới được cụ thể hóa bằng việc thực hiện Chỉ thị số 05 của Bộ Chính trị; Chỉ thị số 87 của Quân ủy Trung ương về "Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh" gắn với cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”… Từ đó, chọn lọc, giới thiệu những hạt nhân ưu tú “chuẩn về nhận thức, vững về chính trị”, tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với nhân dân cho Đảng xem xét, kết nạp. Trong 5 năm qua, có 171 ĐVTN thuộc lực lượng Biên phòng được học lớp bồi dưỡng lý luận chính trị để kết nạp Đảng; trong đó, đã kết nạp được 155 đoàn viên ưu tú vào Đảng.
Theo thống kê của Ban Tổ chức Tỉnh đoàn, từ năm 2017 đến hết năm 2024, toàn tỉnh Nghệ An có hơn 18.700 đoàn viên được kết nạp Đảng. Riêng trong năm 2024, toàn tỉnh có 6.204 đảng viên được kết nạp thì đảng viên từ nguồn đoàn viên ưu tú là 3.718 người, đạt tỷ lệ trên 60%.
Tại bài viết “Tương lai cho thế hệ vươn mình", đồng chí Tô Lâm -Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam đã nhấn mạnh: “Tổ chức Đoàn cần phát huy tinh thần cống hiến, vai trò xung kích của thanh niên trong phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng an ninh, hội nhập quốc tế; phát triển khoa học công nghệ; khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; chuyển đổi số; bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch; tham gia phòng, chống, giảm tỷ lệ tội phạm trong thanh, thiếu niên”.
Khi tới thăm, chúc mừng Tỉnh đoàn Nghệ An nhân dịp kỷ niệm 94 năm ngày thành lập Đoàn TNCS Hồ Chí Minh (26/3/1931 - 2025), đồng chí Võ Thị Minh Sinh - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Nghệ An cũng đã đề nghị Ban Thường vụ Tỉnh đoàn tiếp tục nâng cao chất lượng tổ chức Đoàn; phát huy mạnh mẽ vai trò xung kích, tình nguyện, sáng tạo của tuổi trẻ trong công tác chuyên môn; đặc biệt, trong nhiệm vụ tham mưu, ứng dụng chuyển đổi số, tham gia thúc đẩy an sinh xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh và giải quyết các khâu khó, việc mới trong cơ quan, đơn vị.
Thấm nhuần những tư tưởng chỉ đạo này, bên cạnh làm tốt công tác giáo dục chính trị tư tưởng để “gốc vững, cây bền”, BTV Tỉnh đoàn - Hội LHTN - Hội Sinh viên tỉnh Nghệ An xác định: Tiếp tục triển khai các giải pháp xây dựng tổ chức Đoàn - Hội vững về tư tưởng, mạnh về hành động; chú trọng áp dụng công nghệ, xây dựng mô hình mới, cách làm hay nâng cao chất lượng sinh hoạt Đoàn, tạo tính hấp dẫn, thu hút đông đảo đoàn viên, thanh niên tự giác tham gia. Qua đó, làm cơ sở để đoàn kết, tập hợp, giáo dục thanh niên, dẫn dắt thế hệ trẻ phát huy vai trò, trách nhiệm, gánh vác sứ mệnh trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc; tham gia xây dựng Đảng và hệ thống chính trị vững mạnh; đấu tranh với các thế lực thù địch xâm phạm nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam.