Cảnh giác với chiêu trò 'dịch vụ' làm hộ chiếu trực tuyến
Chuyển đổi số mang lại nhiều tiện ích, đặc biệt, trong các dịch vụ công như làm hộ chiếu trực tuyến, giúp người dân tiết kiệm thời gian và công sức. Tuy nhiên, lợi dụng một bộ phận người dân không thông thạo về công nghệ thông tin, gặp khó trong thực hiện cách thức nộp hồ sơ trực tuyến, nhiều đối tượng lừa đảo đã tạo trang web giả nhận làm hộ, khiến nhiều người mất tiền và lộ thông tin cá nhân.
Đơn giản, tiện lợi
Anh Ngô Quốc Cường ở xã Minh Hợp (Quỳ Hợp), từng rất ngại khi phải làm hộ chiếu vì phải đi sớm, xếp hàng, chen chúc chờ đến lượt. Tuy nhiên, lần này nhờ làm thủ tục online, anh chỉ mất khoảng 20 phút để hoàn thiện toàn bộ hồ sơ trên điện thoại tại nhà.
Anh Cường cho biết: “Trước đó, tôi từng có hộ chiếu nhưng đã bị mất. Sau khi tra cứu hướng dẫn từ Phòng Quản lý xuất, nhập cảnh, tôi khai báo mất hộ chiếu, điền thông tin cá nhân và tải lên ảnh chân dung cùng hình chụp căn cước công dân. Tôi cũng không cần giấy xác nhận của công an địa phương như trước. Mọi thứ đều được hướng dẫn rất rõ ràng trên cổng dịch vụ công. Tôi cứ theo từng bước mà làm, không gặp trục trặc gì cả".
Sau khi nộp hồ sơ, anh Cường nhận được tin nhắn thông báo đóng lệ phí 180.000 đồng, thanh toán qua chuyển khoản. Anh chọn làm hộ chiếu gắn chip và sử dụng dịch vụ chuyển phát nhanh. Hơn 1 tuần sau, hộ chiếu mới được giao đến tận nhà. Toàn bộ quy trình, từ nộp hồ sơ đến khi nhận kết quả, đều diễn ra online, nhanh gọn và minh bạch.
Tương tự, chị Trần Hải Yến ở phường Lê Lợi (TP. Vinh) lần đầu làm hộ chiếu nhưng không gặp khó khăn. Khi truy cập Cổng Dịch vụ công, các bước hướng dẫn rõ ràng giúp chị thao tác dễ dàng, trơn tru. Chị Yến cho biết, sau khi điền thông tin, chụp và tải ảnh, xác nhận hồ sơ, chị nhận được mã theo dõi tiến độ. Hồ sơ được cập nhật đến đâu, hệ thống đều nhắn tin báo về điện thoại, giúp chị yên tâm theo dõi. Hơn 1 tuần sau khi nộp, hộ chiếu được chuyển phát tận nhà. Theo chị, hình thức này rất tiện lợi và ai cũng có thể tự làm được.
Trái ngược với những trải nghiệm suôn sẻ của nhiều người dân khi sử dụng Cổng Dịch vụ công chính thức của Bộ Công an, anh N.V.T. (trú tại huyện Nghi Lộc) suýt trở thành nạn nhân của một vụ lừa đảo khi làm hộ chiếu qua mạng.
Anh cho biết, đã thấy một trang web quảng cáo dịch vụ làm hộ chiếu nhanh, giao diện chuyên nghiệp, có logo và biểu tượng giống cơ quan Nhà nước. Tin tưởng, anh điền đầy đủ thông tin cá nhân, tải ảnh chân dung và ảnh căn cước công dân lên hệ thống. Sau đó, một người tự xưng là nhân viên hỗ trợ gọi điện, yêu cầu anh chuyển khoản 650.000 đồng để "xử lý nhanh" hồ sơ.
Thấy mức phí cao bất thường, anh gọi điện hỏi người quen làm trong ngành Công an và được cảnh báo đó là trang web giả mạo. Ngay lập tức, anh dừng lại, không chuyển tiền. “Tôi thật sự lo vì đã khai hết thông tin cá nhân. Sau đó, tôi phải báo với cơ quan công an và đổi lại mật khẩu các tài khoản quan trọng để phòng ngừa” anh T. nói.
Để tìm hiểu, phóng viên đã truy cập vào nhiều nhóm quảng cáo dịch vụ “hộ chiếu thần tốc”, “hộ chiếu siêu nhanh toàn quốc” trên Facebook, TikTok. Giá dịch vụ dao động từ 2,5 - 3,5 triệu đồng. Khi có nhu cầu, khách được tư vấn rất nhiệt tình và nhanh chóng được yêu cầu đặt cọc từ 50- 90% tổng chi phí. Tuy nhiên, khi phóng viên đề nghị đến văn phòng để nộp tiền, phía “dịch vụ” trả lời không có trụ sở, chỉ giao dịch tín chấp.
Cần nâng cao cảnh giác
Từ ngày 1/6/2022, Bộ Công an đã triển khai dịch vụ công trực tuyến cấp hộ chiếu phổ thông (không gắn chip) trên Cổng Dịch vụ công Quốc gia và Cổng Dịch vụ công Bộ Công an. Công dân chỉ cần có thiết bị kết nối Internet như máy tính, điện thoại thông minh… là có thể nộp hồ sơ xin cấp hộ chiếu mọi lúc, mọi nơi, không cần đến trực tiếp cơ quan xuất, nhập cảnh để làm tờ khai, chụp ảnh, chờ đợi như trước.
Tại Nghệ An, 100% hồ sơ cấp hộ chiếu hiện được tiếp nhận qua hình thức trực tuyến. Từ ngày 01/01/2025 đến nay, Phòng Quản lý xuất, nhập cảnh Công an tỉnh đã cấp hơn 40.000 hộ chiếu cho công dân.
Tuy nhiên, lợi dụng sự thiếu hiểu biết về công nghệ của một bộ phận người dân, đặc biệt là những người không quen thao tác trực tuyến, nhiều đối tượng lừa đảo đã giả danh “dịch vụ”, “cò” làm hộ chiếu, đăng bài quảng cáo trên mạng xã hội như Facebook, Zalo… với lời mời hấp dẫn: “Không cần đi xa”, “Không xếp hàng”, “Làm nhanh, giá rẻ”… nhằm thu tiền bất chính.
Các đối tượng này thường thao tác nộp hồ sơ trực tuyến thay cho công dân, nhưng cố tình ghi sai thông tin như số điện thoại, địa chỉ thường trú, để khi cơ quan xuất, nhập cảnh cần bổ sung hồ sơ sẽ liên hệ với chúng. Chúng sẽ giả làm công dân, "thêm thắt" khó khăn để tiếp tục trục lợi. Kết quả, người dân không chỉ mất tiền mà còn không nhận được hộ chiếu.
Đáng lo ngại hơn, một số đối tượng còn đánh cắp thông tin cá nhân như ảnh, số căn cước, số điện thoại, email, địa chỉ thường trú, mã OTP... rồi sử dụng để mở tài khoản ngân hàng, vay tiền qua ứng dụng hoặc chiếm đoạt tài khoản cá nhân như Facebook, Zalo, VNeID… Sau đó, chúng tiếp tục lừa đảo người thân, bạn bè của nạn nhân qua các nền tảng này.
Phòng Quản lý xuất, nhập cảnh Công an tỉnh Nghệ An cũng đã liên tục cảnh báo người dân về tình trạng các đối tượng giả danh “dịch vụ làm hộ chiếu nhanh” trên mạng xã hội như Facebook, Zalo… để lừa đảo, thu phí cao gấp nhiều lần so với quy định.
Người dân tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân như căn cước công dân, số điện thoại, email, tài khoản ngân hàng… cho các đối tượng trung gian, đặc biệt là những “dịch vụ” đăng tin quảng cáo làm hộ chiếu trực tuyến. Việc chia sẻ thông tin tùy tiện có thể dẫn đến nguy cơ bị đánh cắp dữ liệu và sử dụng vào các hành vi trái pháp luật.
Người dân nên nộp hồ sơ trực tuyến thông qua Cổng Dịch vụ công Quốc gia hoặc Cổng Dịch vụ công Bộ Công an, theo đúng quy trình được hướng dẫn công khai. Cách thức nộp hồ sơ hiện nay rất thuận tiện, dễ thao tác, đã được tuyên truyền rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng, website của Bộ Công an và Cục Quản lý xuất, nhập cảnh.
Người dân cũng có thể tham khảo hướng dẫn chi tiết trên Fanpage “Quản lý xuất, nhập cảnh - Công an tỉnh Nghệ An” hoặc đến trực tiếp trụ sở Phòng Quản lý xuất, nhập cảnh để được hỗ trợ, nơi luôn có cán bộ hướng dẫn cùng hệ thống loa phát thanh và màn hình hướng dẫn thao tác rõ ràng.
Thượng tá Nguyễn Hương Giang - Phó trưởng phòng Quản lý xuất, nhập cảnh (Công an tỉnh Nghệ An)
Trong quá trình kê khai, người dân cần lưu ý chụp ảnh đúng quy định (kích thước 4x6cm, đầu để trần, rõ mặt và hai tai, phông nền trắng). Việc sử dụng ảnh nền xanh, ảnh đã chỉnh sửa qua ứng dụng hoặc phần mềm như Photoshop sẽ khiến hồ sơ bị từ chối. Ngoài ra, các thông tin như nơi sinh, quê quán, lý do xin cấp lại hộ chiếu cần được kê khai chính xác, đặc biệt, đối với trường hợp làm hộ chiếu lần đầu hoặc xin cấp lại do mất, để tránh phải chỉnh sửa, bổ sung sau này. Sau khi hoàn tất khai báo, công dân nhập mã xác nhận và gửi hồ sơ. Hệ thống sẽ gửi thông báo tiếp nhận qua tin nhắn SMS hoặc email, kèm theo mức lệ phí cần nộp.
Thời gian xử lý hồ sơ là 5 ngày làm việc đối với hồ sơ nộp tại cấp Trung ương và 8 ngày làm việc đối với cấp tỉnh. Trong trường hợp không tự thao tác được, người dân có thể nhờ người thân am hiểu công nghệ hoặc đến cơ quan Công an nơi cư trú để được hướng dẫn cụ thể. Nếu phát hiện các dấu hiệu lừa đảo, cần kịp thời báo cho cơ quan Công an để được xử lý theo quy định.