Cơ hội lớn cho nghề dệt thổ cẩm của đồng bào Thái Nghệ An
Thanh Phúc•17/06/2025 09:27
Từng có lúc chênh vênh giữa mai một và hồi sinh, nghề dệt thổ cẩm của đồng bào Thái ở miền Tây Nghệ An nay được tiếp thêm sinh lực từ quyết định công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể cấp quốc gia.
Không chỉ là niềm tự hào văn hóa, đây còn là cơ hội mở ra sinh kế mới cho người dân bản địa, từ mái nhà sàn đến các hợp tác xã, từ khung cửi truyền thống đến sản phẩm hiện đại hòa nhịp cùng du lịch cộng đồng.
Dưới mái nhà sàn truyền thống ở xã Bắc Lý, 2 thế hệ phụ nữ Thái, 1 già, 1 trẻ cùng miệt mài bên khung cửi, giữ lửa nghề dệt thổ cẩm giữa nhịp sống hiện đại. Ảnh: T.PĐôi tay nhăn nheo, sẫm màu của cụ bà gần trăm tuổi cần mẫn theo từng sợi tơ, đường chỉ là minh chứng sống động cho sự bền bỉ, kiên trì giữ nghề truyền thống của phụ nữ Thái qua bao thăng trầm lịch sử. Ảnh: T.PBên nong kén vàng ươm, những người phụ nữ Thái chuẩn bị cho công đoạn ươm tơ, khởi đầu cho chuỗi quy trình dệt thổ cẩm thủ công đặc sắc. Ảnh: T.PXe tơ là một trong những công đoạn đòi hỏi sự khéo léo và nhẫn nại. Mỗi vòng quay là một vòng đời của sợi tơ tằm được chăm chút từ tự nhiên. Ảnh: T.PCủ nâu, lá cẩm, thân chạc chìu… là những nguyên liệu nhuộm màu truyền thống. Sắc màu của rừng núi miền Tây Nghệ An làm nên màu vải bền bỉ, không phai màu với thời gian. Ảnh: T.PMỗi hoa văn trên tấm thổ cẩm là một lát cắt văn hóa: hình tượng ngôi nhà, con nai, dòng suối… chứa đựng tín ngưỡng, triết lý sống và tâm hồn người Thái. Ảnh: T.PNgười già đang tận tụy truyền dạy nghề dệt cho lớp trẻ một mắt xích quan trọng trong chuỗi giữ gìn và phát huy di sản văn hóa giữa dòng chảy hội nhập. Ảnh: T.PĐể nghề truyền thống không chỉ sống trong ký ức mà tiếp tục hơi thở trong đời sống hôm nay, điều cốt lõi là có thế hệ kế cận, những người trẻ không chỉ giỏi nghề, mà còn dám đổi mới cách làm, tư duy thị trường và truyền thông. Điển hình như chị Sầm Thị Tình - con gái của Nghệ nhân Ưu tú Sầm Thị Bích ở bản Hoa Tiến, xã Châu Tiến (Quỳ Châu) đã mạnh dạn đưa thổ cẩm lên sàn thương mại điện tử, mở các cửa hàng ở Hà Nội, đưa sản phẩm đến với các hội chợ quốc tế. Ảnh: NVCC Với tư duy của người trẻ, nghề dệt thổ cẩm nay đã cho ra đời những sản phẩm đa dạng: túi, ví, thú nhồi bông, chăn ga, khăn trải bàn – mang tính ứng dụng cao, đáp ứng thị hiếu người tiêu dùng. Ảnh: T.PTại các homestay cộng đồng ở bản Hoa Tiến, xã Châu Tiến (Quỳ Châu), bản Bộng, xã Thành Sơn (Anh Sơn) hay bản Xiềng, xã Môn Sơn, bản Nưa, xã Yên Khê (Con Cuông), khung cửi được đặt trong không gian đón khách như một “bảo tàng sống” giúp du khách trải nghiệm, hiểu sâu thêm về văn hóa dệt thổ cẩm. Ảnh: CSCCNhiều hợp tác xã, tổ dệt ở các huyện miền núi như Quỳ Châu, Quế Phong, Con Cuông, Anh Sơn… được thành lập và hoạt động hiệu quả, đưa sản phẩm ra thị trường rộng lớn và tạo thêm việc làm, thu nhập cho nhiều lao động địa phương. Ảnh: T.P
Ngày 10/6, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng đã ký Quyết định số 1657/QĐ-BVHTTDL về việc đưa nghề dệt thổ cẩm của người Thái tại Nghệ An vào Danh mục Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia, thuộc loại hình nghề thủ công truyền thống.
Theo Quyết định, UBND các cấp nơi có di sản chịu trách nhiệm quản lý Nhà nước theo quy định của Luật Di sản văn hóa, đảm bảo phát huy và gìn giữ giá trị của nghề truyền thống này trong đời sống đương đại.
Việc công nhận nghề dệt thổ cẩm là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia không chỉ là sự ghi nhận xứng đáng đối với công lao bảo tồn văn hóa của đồng bào dân tộc Thái, mà còn là cơ hội để phát triển du lịch cộng đồng, tạo sinh kế và nâng cao vị thế văn hóa bản địa trong bối cảnh hội nhập.
.jpg)
.jpg)
