Kỳ cuối: Nối lại giấc mơ quê bằng việc làm gần nhà
Với nhiều nỗ lực, trong những năm qua Nghệ An đã thu hút nhiều doanh nghiệp đầu tư vào địa phương, từ đó giải quyết việc làm cho hàng chục nghìn lao động trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên, trong nhiều năm qua các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh vẫn thiếu lao động, mỗi năm các khu công nghiệp trên địa bàn cần tới 40.000 lao động nhưng không tuyển đủ.
Tác giả: Thanh Nga – Mỹ Hà – Diệp Thanh
Ngày xuất bản: 23/6/2025 - Kỹ thuật: Diệp Thanh
Với nhiều nỗ lực, trong những năm qua Nghệ An đã thu hút nhiều doanh nghiệp đầu tư vào địa phương, từ đó giải quyết việc làm cho hàng chục nghìn lao động trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên, trong nhiều năm qua các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh vẫn thiếu lao động, mỗi năm các khu công nghiệp trên địa bàn cần tới 40.000 lao động nhưng không tuyển đủ.
Nghệ An hiện có khoảng 1,6 triệu người trong độ tuổi lao động, chiếm 43,24% dân số toàn tỉnh. Dù vậy, các khu công nghiệp trong tỉnh thường xuyên rơi vào tình trạng thiếu hụt lao động. Trong năm 2023, gần 1.000 doanh nghiệp tại Nghệ An đăng ký nhu cầu tuyển dụng khoảng 150.000 vị trí. Riêng năm 2024, chỉ trong 6 tháng đầu năm, đã có 45.049 lao động được doanh nghiệp chào đón, nhưng con số thực tế đáp ứng được còn quá xa kỳ vọng.
Theo thống kê, đến cuối năm 2024, toàn tỉnh có khoảng 700.000 lao động làm việc ngoài tỉnh và gần 80.000 người đang làm việc ở nước ngoài. Con số khổng lồ ấy đồng nghĩa với việc các khu công nghiệp trong tỉnh thường xuyên rơi vào tình trạng thiếu hụt lao động. Điển hình như tại Công ty TNHH Luxshare - ICT Nghệ An, dù đã áp dụng nhiều biện pháp tuyển dụng tích cực, nhưng mỗi ngày vẫn chỉ nhận được từ 60-90 hồ sơ, không đủ đáp ứng nhu cầu 1.500 công nhân mỗi tháng. Trong nửa cuối năm 2024, tỉnh Nghệ An vẫn cần tuyển thêm gần 30.000 lao động mới để đảm bảo hoạt động sản xuất, kinh doanh không bị gián đoạn.
Năm 2025, tình trạng thiếu lao động có thể ở mức cao nhất từ trước đến nay với nhu cầu tuyển dụng trên 40.000 lao động. Đặc biệt, các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) sẽ có nhu cầu tuyển dụng rất lớn, ước tính khoảng 98.701 lao động từ năm 2025 đến 2029. Đây là bài toán không dễ giải quyết nếu không có các giải pháp kịp thời từ phía chính quyền địa phương và các doanh nghiệp.
Trong tháng 2 - 4/2025 Khu Kinh tế Đông Nam đã tổ chức 2 ngày hội việc làm với hơn 40.000 vị trí việc làm được chào đón lao động Nghệ An. Ngày hội việc làm lần thứ 1 năm 2025 được tỉnh Nghệ An tổ chức tại KCN VSIP Nghệ An mở ra nhiều cơ hội việc làm cho người lao động đang có nhu cầu tìm kiếm việc làm trong nhiều lĩnh vực ở Nghệ An cũng như giúp doanh nghiệp tuyển dụng được nguồn lao động dồi dào, đáp ứng yêu cầu hoạt động sản xuất, kinh doanh. Có 24 doanh nghiệp tham gia tư vấn, tuyển dụng lao động tại ngày hội, với hơn 42.000 vị trí việc làm, trong đó, 36.000 lao động phổ thông và trên 4.000 lao động đã qua đào tạo. Sau ngày hội này theo thống kê của Khu Kinh tế Đông Nam có 12.000 vị trí việc làm được kết nối và nhiều lao động ở các tỉnh phía Nam, phía Bắc trở về quê hương xin đầu quân cho nhiều nhà máy tại Khu Công nghiệp VSIP, tuy nhiên, số lượng đó không được như kỳ vọng. Và cơn khát lao động vẫn đang diễn ra ở các doanh nghiệp ở KCN VSIP.
Tại ngày hội việc làm ở KCN WHA cũng thu hút tới 12.000 vị trí việc làm với 15 doanh nghiệp tại KCN này tham gia. Tại đây nhiều lao động đã từng tham gia XKLĐ và làm việc tại các KCN phía Nam, phía Bắc cũng đến tìm hiểu các cơ hội và vị trí việc làm có thu nhập ổn định.
Theo bà Nguyễn Thị Bích Liên - lãnh đạo Tập đoàn WHA và Công ty cổ phần WHA Industrial Zone: Trong 3 năm tới nhu cầu tuyển dụng tại Khu công nghiệp WHA tăng trưởng mạnh ở nhiều lĩnh vực sản xuất. Năm 2025 cần 12.000 lao động; năm 2026 sẽ cần 15.000 lao động và năm 2027 cần thêm 15.000 lao động. Riêng trong năm 2025, với việc rất nhiều nhà máy lớn đi vào vận hành, các nhà máy đang cần 2.000 lao động văn phòng và lao động đã qua đào tạo kỹ thuật, đặc biệt là cần gần 10.000 lao động phổ thông. Cơ hội việc làm đang rộng mở với những ai sẵn sàng học hỏi, kỷ luật và cầu tiến.
Bà Liên cũng cho biết, WHA cam kết sẽ tiếp tục đồng hành cùng các trường học, trung tâm đào tạo và chính quyền địa phương để đảm bảo rằng, người lao động không chỉ có việc làm, mà còn có nghề, có tương lai tại KCN WHA. Thế nhưng sau 2 tháng tuyển dụng hiện các doanh nghiệp vẫn có thông báo chưa thể tuyển được 1/2 số lượng lao động cần thiết theo đơn đặt hàng.
Trước thực trạng thiếu hụt lao động, nhất là lao động kỹ thuật cao, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Nghệ An đã ban hành Chỉ thị số 33- CT/TU và Đề án số 40-ĐA/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy nhằm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác kết nối cung - cầu lao động, giải quyết việc làm, thu hút lao động cho các doanh nghiệp trong nước, doanh nghiệp FDI trên địa bàn tỉnh Nghệ An, giai đoạn 2025-2030. Thực thi sự chỉ đạo này các cấp chính quyền và KKT Đông Nam đã triển khai nhiều đề án chương trình kết nối việc làm nhằm đưa đến những cơ hội tốt nhất cho người lao động cũng như doanh nghiệp.
Theo đại diện Khu Kinh tế Đông Nam, để giữ chân người lao động, doanh nghiệp cần thường xuyên cập nhật mức lương, thưởng, phúc lợi tại các địa phương lân cận, từ đó điều chỉnh chính sách tiền lương mang tính cạnh tranh. Ngoài ra, doanh nghiệp cũng được khuyến khích liên kết với các cơ sở đào tạo nghề nhằm xây dựng chuỗi đào tạo theo đơn đặt hàng, gắn đào tạo với sử dụng. Việc hỗ trợ chi phí học nghề, tổ chức thực tập, nâng cao kỹ năng sẽ giúp tăng chất lượng nguồn nhân lực và giảm tình trạng chênh lệch cung – cầu lao động. Bên cạnh đó, đối với lao động phổ thông cần ưu tiên nhóm lao động có độ tuổi từ 20 - 25 tạo điều kiện cho họ được học nghề tại chỗ và được liên kết học nghề để nâng cao tay nghề, từ đó nâng cao thu nhập…
Để xác định lao động là tài sản quý nhiều doanh nghiệp đã có chế độ đãi ngộ tương đối thoả đáng, điển hình như Công ty TNHH Gaojia Optics Technology Việt Nam thuộc Khu công nghiệp WHA có vốn đầu từ 100% từ Trung Quốc, chuyên sản xuất về thấu kính quang học cho biết, đơn vị chiêu mộ lao động với mức lương hấp dẫn từ 7 - 20 triệu đồng tuỳ vị trí việc làm. Đồng thời, người lao động ở xa sẽ có ký túc xá, có chế độ thai sản và nhiều chế độ khác cho phụ nữ độ tuổi sinh đẻ. Ngoài ra, công ty luôn quan tâm đến đời sống của công nhân để họ toàn tâm, toàn ý với công ty. Tuy nhiên, với khối lao động phổ thông mức lương rất khó đạt trên 10 triệu đồng vì các đơn hàng của công ty chưa nhiều, lao động sẽ khó được tăng ca.
Tương tự như vậy, ở Công ty TNHH Viet Glory đã có nhiều chế độ đãi ngộ và các chương trình hướng đến người lao động. Trong Tháng Công nhân năm 2025, công ty này đã phối hợp với Liên đoàn Lao động huyện Diễn Châu tổ chức các bữa cơm công đoàn, hỗ trợ xây dựng sân chơi bóng chuyền, trao tặng mái ấm công đoàn cho công nhân. Bên cạnh đó, chính quyền địa phương và công đoàn các cấp cũng đã nỗ lực kết nối giữa doanh nghiệp và người lao động nhằm mang đến lợi ích tốt nhất cho công nhân. Một công nhân thuộc Công ty TNHH Viet Glory cho biết: Nếu không có công đoàn công ty, không có sự quan tâm của ban giám đốc công ty thì chúng tôi không nhận được những sự chăm sóc và những chính sách tuyệt vời này. Đó là căn nhà tình nghĩa là những buổi khám, chữa bệnh miễn phí, là sự hỏi han chăm sóc và những phần quà thiết thực của công ty khi công nhân đau ốm, hoạn nạn…
Trong ngày hội việc làm lần thứ 2 được tổ chức tại KCN WHA, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bùi Đình Long cho rằng: Để làm tốt nhiệm vụ kết nối cung cầu lao động cần hoàn thiện cơ chế phối hợp ba bên trong việc định hướng nghề nghiệp, phân luồng học sinh - sinh viên, gắn đào tạo với nhu cầu thực tế của thị trường lao động; đặc biệt trong các lĩnh vực trọng điểm như: Điện, điện tử, cơ khí, công nghệ thông tin, kỹ thuật tự động hóa, ngoại ngữ và kỹ năng mềm. Hơn nữa các doanh nghiệp cần xây dựng chính sách đãi ngộ thỏa đáng, chú trọng môi trường làm việc văn minh, an toàn; Xác định người lao động là tài sản quý, để có chính sách đãi ngộ thỏa đáng.
Theo ông Bùi Đình Long, để đáp ứng nhu cầu việc làm của người dân cũng như kết nối cung cầu lao động, các cấp ngành địa phương cần hoàn thiện đồng bộ cơ chế, chính sách về đào tạo và thu hút nhân lực cho khu vực nông nghiệp, nông thôn.
Thực hiện đồng bộ các chính sách thu hút và phát triển nhân lực lĩnh vực nông nghiệp, như: Cải thiện môi trường làm việc, thu nhập và các điều kiện sinh sống; chế độ ưu đãi thu hút học sinh, sinh viên học các ngành, nghề nông nghiệp và phát triển nông thôn, trong đó đặc biệt ưu tiên người địa phương; hỗ trợ phát triển mạng lưới an sinh và bảo hiểm; tăng cường khả năng tiếp cận dịch vụ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động khu vực nông thôn nhằm bảo đảm đời sống của người dân và duy trì sản xuất.
Quy hoạch và phát triển hệ thống giao dịch việc làm phù hợp với thị trường lao động của từng vùng, từng địa bàn; Đầu tư phát triển các khu, cụm công nghiệp, dịch vụ ở khu vực nông thôn, có các chính sách thu hút đầu tư để khuyến khích các doanh nghiệp công nghiệp, dịch vụ đầu tư vào nông thôn, nhất là các ngành sử dụng nhiều lao động, để từng bước giảm tình trạng di cư lao động từ nông thôn ra thành phố. Phát triển mạnh kinh tế dịch vụ ở khu vực nông thôn từ loại hình, quy mô... để nâng cao giá trị cho sản phẩm nông nghiệp, tạo việc làm, thu hút lực lượng lao động không tham gia sản xuất nông nghiệp. Chú trọng ưu tiên phát triển những ngành có lợi thế, giải quyết nhiều việc làm, như dệt, may mặc, da - giày, thêu, đồ chơi, chế biến hàng thủy sản xuất khẩu...
Việc làm là một trong những nhu cầu cơ bản của con người để có thể bảo đảm cuộc sống và sự phát triển toàn diện. Chính sách chăm lo, tạo việc làm cho người lao động là vấn đề cấp bách của toàn xã hội nói chung và khu vực nông thôn nói riêng. Khi công tác đào tạo và tạo việc làm tại chỗ cho lao động nông thôn được quan tâm sẽ hạn chế được tình trạng người nông dân rời bỏ quê hương và sẽ không còn những “làn sóng di dân” như hiện nay.