Rà soát, siết chặt quản lý toàn bộ công trình khai thác, sử dụng nước ngầm ở khu vực Cửa Lò
Từ tháng 5/2025, Sở Nông nghiệp và Môi trường đề nghị UBND TP. Vinh rà soát, đánh giá toàn bộ các công trình khai thác, sử dụng nước ngầm trên địa bàn, trong đó, nhấn mạnh cần tập trung ở khu vực các phường thuộc thị xã Cửa Lò cũ.
Việc cần thiết!
Ngày 22/5/2025, Sở Nông nghiệp và Môi trường có Văn bản số 2972/SNNMT-KS đề nghị UBND TP. Vinh thực hiện rà soát, đánh giá toàn bộ các công trình khai thác, sử dụng nước ngầm trên địa bàn.
Theo đó, để nâng cao hiệu quả quản lý, khai thác, sử dụng tài nguyên nước theo quy định của pháp luật (Luật Tài nguyên nước số 28/2023/QH15; Nghị định số 53/2024/NĐ-CP ngày 16/5/2024 và Nghị định số 54/2024/NĐ-CP ngày 16/5/2024 của Chính phủ), Sở Nông nghiệp và Môi trường đề nghị UBND TP. Vinh chỉ đạo các cơ quan liên quan thực hiện một số nội dung:
“1. Tổ chức rà soát, đánh giá và thống kê toàn bộ các công trình khai thác, sử dụng tài nguyên nước dưới đất trên địa bàn thành phố, trong đó tập trung khu vực các phường, xã (thuộc thị xã Cửa Lò cũ). Lưu ý phân loại rõ các công trình đã được cấp phép, chưa được cấp phép đối với trường hợp thuộc đối tượng phải cấp phép theo quy định. Lập danh sách chi tiết bao gồm các thông tin về tên công trình, chủ công trình, vị trí, mục đích và lưu lượng khai thác ước tính báo cáo về Sở Nông nghiệp và Môi trường.
Đối với các tổ chức, cá nhân đang khai thác, sử dụng tài nguyên nước chưa có Giấy phép theo quy định thì đình chỉ hoạt động khai thác tài nguyên nước; đồng thời tham mưu, xử lý vi phạm hành chính của tổ chức, cá nhân nếu có theo quy định của pháp luật tại Nghị định 36/2020/NĐ-CP ngày 24/3/2020 và Nghị định số 04/2022/NĐ-CP ngày 06/01/2022. Bên cạnh đó, hướng dẫn tổ chức, cá nhân hoàn thiện hồ sơ xin cấp giấy phép khai thác tài nguyên nước theo quy định tại Luật Tài nguyên nước năm 2023, Nghị định số 54/2024/NĐ-CP ngày 16/5/2024 của Chính phủ và các quy định khác có liên quan.
2. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến các quy định của pháp luật về tài nguyên nước nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng về tầm quan trọng của việc bảo vệ tài nguyên nước dưới đất, các nghĩa vụ, trách nhiệm liên quan đối với việc khai thác, sử dụng tài nguyên nước trái phép.
3. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát định kỳ, đột xuất đối với các tổ chức, cá nhân có hoạt động khai thác, sử dụng tài nguyên nước dưới đất. Kịp thời phát hiện, ngăn chặn và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm quy định về khai thác, sử dụng tài nguyên nước”.
Lý giải việc Sở Nông nghiệp và Môi trường định hướng tập trung rà soát ở khu vực Cửa Lò, theo ông Nguyễn Công Lực – Trưởng phòng Khoáng sản cho biết: “Cửa Lò là khu vực tập trung các khách sạn nghỉ dưỡng, có nhiều hoạt động khai thác nước ngầm để sử dụng phục vụ cho hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên, thời gian qua đã có những phản ánh trong hoạt động khai thác nước ngầm trên địa bàn Cửa Lò chưa tuân thủ đúng quy định của pháp luật. Vì vậy, Sở Nông nghiệp và Môi trường nhận thấy cần phải tăng cường kiểm soát, chống thất thu cho ngân sách khi có hoạt động khai thác tài nguyên nước; đồng thời, ngăn chặn các hành vi vi phạm quy định của pháp luật”.
Cũng theo ông Nguyễn Công Lực, tại Văn bản số 2972 /SNNMT-KS, Sở Nông nghiệp và Môi trường đề nghị UBND TP. Vinh sau khi rà soát thì báo cáo kết quả thực hiện bằng văn bản trước ngày 15/6/2025 để Sở tổng hợp, báo cáo UBND tỉnh. Tuy nhiên, dù UBND TP. Vinh đã chỉ đạo UBND các phường trên địa bàn triển khai nội dung này, nhưng đến nay vẫn chưa báo cáo kết quả thực hiện.
Ông Nguyễn Công Lực trao đổi: “Sau khi Luật Tài nguyên nước 2023 và các Nghị định liên quan có hiệu lực thi hành, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã có nhiều văn bản hướng dẫn UBND cấp huyện tổ chức thực hiện. Mặt khác, Sở cũng đã tổ chức một số lượt kiểm tra, phát hiện vi phạm để qua đó đề nghị UBND cấp huyện xử phạt vi phạm hành chính theo thẩm quyền.
Riêng với khu vực Cửa Lò, dù UBND TP. Vinh chưa có báo cáo nhưng qua các kênh riêng, Sở cũng đã từng bước nắm bắt được thực trạng để tới đây, khi chính quyền địa phương 2 cấp đi vào hoạt động, Sở sẽ tổ chức kiểm tra đối với một số tổ chức, đồng thời, sẽ đề nghị chính quyền phường Cửa Lò mới thành lập tổ chức rà soát…”.
Cần biện pháp kiểm soát
Tìm hiểu của PV Báo Nghệ An: Khi tiếp nhận được Văn bản số 2972/SNNMT-KS của Sở Nông nghiệp và Môi trường, vào ngày 26/5/2025, UBND TP. Vinh đã có Văn bản số 3526/UBND-TNMT chỉ đạo UBND các phường, xã trên địa bàn rà soát, báo cáo việc khai thác, sử dụng tài nguyên nước dưới đất. Tuy nhiên, trong giai đoạn vừa qua các phường, xã trên địa bàn thành phố Vinh đang tập trung cho công tác sáp nhập, tinh giản, sắp xếp bộ máy để kịp chuyển sang thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, thế nên công tác rà soát chưa theo kịp tiến độ được giao.
Ở khu vực Cửa Lò, các phường Nghi Hương, Nghi Thu, Thu Thủy… dù đã tổ chức thông báo và thực hiện công tác rà soát, tuy nhiên kết quả thu được chủ yếu do các tổ chức, cá nhân có hoạt động khai thác nước ngầm tự kê khai. Vì vậy, số liệu do các phường này tổng hợp chưa thực sự đáng tin cậy; thậm chí, đang còn có sự nhầm lẫn trong kê khai.
Cụ thể trên địa bàn phường Nghi Thu, hầu hết các khách sạn, nhà hàng đều khai thác, sử dụng nước ngầm trong hoạt động kinh doanh; nhưng chỉ có 7 – 8 khách sạn, nhà hàng kê khai sử dụng với khối lượng trên 10m3/ngày, đêm. Tuy nhiên, khi được tuyên truyền về quy định của pháp luật, chủ của các khách sạn này đã “quay xe”, đính chính là có nhầm lẫn, cho rằng số liệu đã kê khai là số liệu trong tháng, không phải sử dụng trong ngày.
Cán bộ địa chính – môi trường phường Nghi Thu, chị Hoàng Thị Phượng (cán bộ trực tiếp thực hiện nhiệm vụ rà soát) khi được hỏi đã nêu rõ thực trạng này. Đồng thời, chị nhìn nhận, khi cấp trên chưa có hướng dẫn phương pháp kiểm tra, rà soát thì cán bộ cơ sở rất khó kiểm soát được hoạt động khai thác, sử dụng nước ngầm.
“Qua rà soát, chúng tôi mới chỉ xác định được khách sạn, nhà hàng nào khai thác, sử dụng nước ngầm, và đã khoan bao nhiêu giếng khoan, chứ không thể xác định được khối lượng nước ngầm họ đã khai thác sử dụng trong ngày. Vì vậy, cấp trên cần có hướng dẫn cụ thể phương pháp kiểm soát hoạt động này…” – chị Hoàng Thị Phượng đề nghị.
Cũng tại phường Nghi Thu, Chủ tịch UBND phường Cao Anh Hùng đã có ý kiến băn khoăn với yêu cầu: “Đối với các tổ chức, cá nhân đang khai thác, sử dụng tài nguyên nước chưa có Giấy phép theo quy định thì đình chỉ hoạt động khai thác tài nguyên nước; đồng thời tham mưu, xử lý vi phạm hành chính của tổ chức, cá nhân…” tại Văn bản số 2972 /SNNMT-KS của Sở Nông nghiệp và Môi trường. Ông Cao Anh Hùng trao đổi: “Liên quan nội dung này, chúng tôi thấy cần làm rõ về chế tài xử lý vi phạm, cũng như thẩm quyền xử lý vi phạm…”.
Chuyển những băn khoăn nêu trên đến Trưởng phòng Khoáng sản (Sở Nông nghiệp và Môi trường) Nguyễn Công Lực, được trả lời, theo quy định của pháp luật hiện hành, đối với những đơn vị đã cấp phép thì mới được lắp đặt đồng hồ đo, để có số liệu định tính cụ thể. Vì vậy, đối với khu vực nhà nghỉ, khách sạn, bệnh viện… nói chung, trong quá trình rà soát, bên cạnh việc đề nghị tổ chức, cá nhân liên quan tự kê khai, thì cần căn cứ số lượng phòng nghỉ đã được đăng ký và định mức bình quân nhu cầu sử dụng nước/người/ngày, đêm đã được Nhà nước quy định để đối chiếu, làm rõ việc kê khai có trung thực hay không.
Còn về việc xử lý vi phạm hành chính, ông Nguyễn Công Lực trao đổi, khi phát hiện có tổ chức, cá nhân vi phạm, thì căn cứ vào quy định của pháp luật tại Nghị định 36/2020/NĐ-CP ngày 24/3/2020 và Nghị định số 04/2022/NĐ-CP ngày 06/01/2022 của Chính phủ quy định về xử phạt hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước và khoáng sản.
“Về thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước, theo quy định sẽ thuộc UBND và Công an các phường, xã mới thành lập. Khi chính quyền địa phương 2 cấp đi vào hoạt động, bên cạnh việc đẩy mạnh các hoạt động kiểm tra, Sở cũng sẽ có hướng dẫn về nội dung này…” – ông Nguyễn Công Lực nhấn mạnh.