Nghệ An triển khai mô hình 'Đổi vũ khí lấy bình chữa cháy' để phòng ngừa mất an ninh trật tự từ hành vi tàng trữ, sử dụng vũ khí, pháo nổ trái phép
Trước nguy cơ mất an ninh trật tự từ việc tàng trữ, sử dụng trái phép vũ khí, pháo nổ, công an các địa phương trên địa bàn tỉnh Nghệ An đã triển khai nhiều mô hình vận động, trong đó có mô hình “Đổi vũ khí lấy bình chữa cháy” góp phần nâng cao ý thức pháp luật, xây dựng khu dân cư an toàn, văn minh.
Mô hình sáng tạo, thiết thực
Tiền Phong là xã vùng cao nằm ở khu vực Tây Bắc tỉnh Nghệ An, có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, nhận thức pháp luật của bà con còn nhiều hạn chế. Đặc điểm địa hình miền núi cùng tập quán canh tác và săn bắn lâu đời đã dẫn tới việc nhiều người dân thường tự chế, mang theo vũ khí mỗi khi lên nương, rẫy... Thực trạng này không chỉ tiềm ẩn nguy cơ vi phạm pháp luật, mà còn ảnh hưởng đến an ninh trật tự địa phương. Đáng lo ngại hơn, trong bối cảnh mạng xã hội phát triển mạnh, việc tiếp cận và mua bán các loại vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ (VK, VLN, CCHT) và pháo trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết, đặc biệt là trong nhóm thanh, thiếu niên.
Nhằm nâng cao ý thức chấp hành pháp luật và đảm bảo an toàn xã hội, Công an xã Tiền Phong đã triển khai mô hình “Điểm đổi VK, VLN, CCHT và pháo lấy bình chữa cháy”. Ngay trong ngày 1/8, ngày đầu tiên diễn ra Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc kết hợp với lễ phát động toàn dân giao nộp VK, VLN, CCHT và pháo, lực lượng Công an xã đã tiếp nhận 25 khẩu súng tự chế, 5 vũ khí thô sơ do người dân tự giác giao nộp.
Theo ông Nguyễn Minh Thuần - Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy xã Tiền Phong: Việc tàng trữ, sử dụng trái phép VK, VLN, CCHT và pháo không chỉ gây nguy hiểm cho tính mạng, sức khỏe con người mà còn tác động nghiêm trọng đến trật tự, an toàn xã hội. Do đó, mô hình đổi VK, VLN, CCHT và pháo lấy bình chữa cháy là một cách làm thiết thực, vừa giúp người dân nâng cao ý thức pháp luật, vừa trang bị thêm phương tiện cần thiết cho công tác phòng cháy, chữa cháy, góp phần xây dựng khu dân cư an toàn, văn minh.
Tại xã Thuần Trung, cũng trong ngày 1/8, hoạt động tuyên truyền và tổ chức Ngày hội toàn dân giao nộp VK, VLN, CCHT và pháo đã được triển khai hiệu quả. Kết quả, Công an xã đã thu hồi 10 dao kiếm các loại, 3 khẩu súng tự chế, 2 gậy điện và 10 quả pháo tự cuốn.
Để tăng tính lan tỏa, Ban Chỉ đạo phòng chống tội phạm, tệ nạn xã hội và xây dựng phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc xã Thuần Trung đã áp dụng mô hình đổi VK, VLN, CCHT và pháo lấy bình chữa cháy, hướng tới mục tiêu mỗi hộ dân đều có thiết bị phòng cháy tại nhà. Song song đó, chính quyền địa phương đã tổ chức ký cam kết với 100% hộ dân không sản xuất, mua bán, vận chuyển, tàng trữ trái phép các loại VK, VLN, CCHT và pháo.
Anh N.V.T, một người dân xã Thuần Trung cho hay, trước đây, thông qua mạng xã hội, anh đã đặt mua một khẩu súng tự chế để săn chim. Tuy nhiên, sau khi được cán bộ Công an xã tuyên truyền về mức độ nguy hiểm và vi phạm pháp luật liên quan đến việc tàng trữ vũ khí, anh đã mang súng đến giao nộp. “Việc triển khai mô hình đổi vũ khí lấy bình chữa cháy là rất hợp lý. Không chỉ giúp người dân nhận thức rõ hơn về pháp luật, mà còn khuyến khích trong việc chủ động bảo vệ bản thân và cộng đồng”, anh T. nói.
Còn tại xã Tam Thái, cùng ngày, Công an xã đã phối hợp với chính quyền địa phương và Đồn Biên phòng Tam Hợp tổ chức lễ phát động Ngày hội toàn dân giao nộp VK, VLN, CCHT và pháo. Ngay sau lễ phát động, đông đảo người dân đã tích cực hưởng ứng. Nhiều cá nhân tự giác mang các loại VK, VLN, CCHT đến giao nộp. Chỉ trong ngày đầu tiên, xã Tam Thái đã tiếp nhận 10 khẩu súng kíp, 3 bộ kích điện, 3 con dao, 1 thanh kiếm và 1 khẩu súng bắn cá.
Tuyên truyền phù hợp với từng địa bàn, đối tượng
Theo thống kê từ Phòng Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội, Công an tỉnh, trong 6 tháng đầu năm 2025, lực lượng Công an các đơn vị, địa phương trên địa bàn đã vận động thu hồi một lượng lớn VK, VLN, CCHT và pháo. Cụ thể, đã có 401 khẩu súng, 753 viên đạn, 7 quả lựu đạn, đầu đạn, bom; 31 kíp nổ; 2,5 mét dây cháy chậm; 2 kg tiền chất thuốc nổ; 34 công cụ hỗ trợ; 134 vũ khí thô sơ; 318,2 kg pháo; 871 quả, ống, hộp pháo; cùng 60,05 kg thuốc pháo được người dân tự nguyện giao nộp. Cùng với đó, đã phát hiện, xử lý 34 vụ việc vi phạm pháp luật liên quan đến VK, VLN, CCHT, bắt giữ 122 đối tượng liên quan.
Đặc biệt, chỉ riêng trong ngày 1/8, ngày đầu phát động "Ngày hội toàn dân giao nộp VK, VLN, CCHT và pháo" năm 2025, công an các địa phương trên toàn tỉnh Nghệ An đã tiếp nhận 886 khẩu súng, 1.779 viên đạn, 927 vũ khí thô sơ, 6 quả lựu đạn và đầu đạn, 17 kg thuốc nổ, 9,7 kg tiền chất thuốc nổ, 33 công cụ hỗ trợ, 1.023 quả pháo tự chế cùng nhiều loại pháo nổ khác.
Kết quả trên cho thấy hiệu quả tích cực từ sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt của cả hệ thống chính trị, các lực lượng công an, ban, ngành, đoàn thể và chính quyền địa phương, hướng tới mục tiêu chung là bảo đảm an ninh trật tự, vì cuộc sống bình yên của nhân dân.
Xác định công tác tuyên truyền, vận động giao nộp VK, VLN, CCHT và pháo là một trong những giải pháp quan trọng trong phòng ngừa tội phạm và vi phạm pháp luật, Phòng Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội đã chủ động tham mưu lãnh đạo Công an tỉnh, từ đó tham mưu UBND tỉnh ban hành các văn bản chỉ đạo tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật. Trọng tâm là các quy định mới của Luật Quản lý, sử dụng VK, VLN, CCHT có hiệu lực từ ngày 01/01/2025, đồng thời bám sát đặc điểm tình hình tổ chức bộ máy chính quyền địa phương theo mô hình 2 cấp hiện nay.
Trên cơ sở chỉ đạo chung, lực lượng Công an các xã, phường ở Nghệ An đã phát huy vai trò nòng cốt, tham mưu chính quyền địa phương triển khai nhiều hoạt động tuyên truyền đa dạng, sáng tạo và phù hợp với từng khu dân cư. Nhiều hình thức truyền thông được áp dụng đồng bộ như phát thông báo, lời kêu gọi trên hệ thống truyền thanh cơ sở; tổ chức các buổi diễu hành, tuyên truyền lưu động trên các tuyến đường chính; in ấn và treo pano, áp phích; đồng thời ký cam kết với đại diện các thôn, xóm, bản, các tổ chức chính trị - xã hội, yêu cầu chấp hành nghiêm các quy định pháp luật về quản lý, sử dụng VK, VLN, CCHT và pháo.
Đáng chú ý, tại nhiều địa bàn cấp xã, các mô hình sáng tạo trong vận động giao nộp VK, VLN, CCHT và pháo đã phát huy hiệu quả rõ nét, tạo hiệu ứng lan tỏa trong cộng đồng. Những mô hình như “Đổi vũ khí lấy bình chữa cháy”, “Đổi pháo lấy gạo, mũ bảo hiểm”... không chỉ khuyến khích người dân giao nộp, mà còn góp phần nâng cao ý thức phòng - chống cháy nổ, đảm bảo an toàn tại mỗi hộ gia đình. Vai trò của các già làng, người có uy tín, chức sắc tôn giáo cũng được phát huy cao độ, góp phần đưa công tác tuyên truyền đến gần hơn với người dân vùng sâu, vùng xa.
Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền trên không gian mạng cũng được chú trọng thông qua việc đăng tải các video, bài viết, infographic trên mạng xã hội, fanpage của cơ quan công an và các đơn vị phối hợp, nhằm tiếp cận nhóm thanh thiếu niên, đối tượng dễ bị lôi kéo, sử dụng trái phép VK, VLN, CCHT và pháo.
Để tiếp tục triển khai hiệu quả công tác này, lực lượng Công an cần chủ động tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương, đặc biệt là đẩy mạnh tuyên truyền phù hợp với từng địa bàn, từng đối tượng. Người dân cần hiểu rõ mức độ nguy hiểm và hậu quả pháp lý từ việc tàng trữ, sử dụng trái phép các loại VK, VLN, CCHT và pháo.
Song song với đó, lực lượng chức năng cũng phải tập trung rà soát, lập danh sách các đối tượng có tiền án, tiền sự hoặc nghi vấn hoạt động phạm tội liên quan đến lĩnh vực này để theo dõi, đấu tranh, ngăn chặn kịp thời.
Đại tá Trần Ngọc Tuấn - Phó Giám đốc Công an tỉnh Nghệ An