Thực hiện Nghị định 168: Giảm tai nạn, tăng kỷ cương, góp phần xây dựng văn hóa giao thông -Bài 1: Thay đổi thói quen sau tay lái
Tại Nghệ An, sau một thời gian thực hiện Nghị định 168/2024/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông trong lĩnh vực giao thông đường bộ; trừ điểm, phục hồi điểm giấy phép lái xe... nhận thức và hành vi của người tham gia giao thông đã có chuyển biến tích cực.
.png)
Khánh Ly - Đặng Cường - Tiến Đồng / Kỹ thuật: Hồng Toại • 07/08/2025
Tại khu vực các phường Thành Vinh, Trường Vinh, Vinh Lộc, Vinh Phú (khu vực TP. Vinh cũ), việc áp dụng các biện pháp xử phạt nghiêm theo Nghị định 168, bao gồm tăng mức xử phạt hành chính và bổ sung cơ chế trừ điểm giấy phép lái xe, đang từng bước mang lại hiệu quả rõ rệt.
Thực tế tại các tuyến đường trung tâm như Lê Lợi, Nguyễn Thị Minh Khai, Nguyễn Văn Cừ, Đại lộ Lê Nin, cầu Kênh Bắc, nút giao Quán Bàu… cho thấy, mặc dù mật độ giao thông cao và tình trạng ùn tắc cục bộ vào giờ cao điểm vẫn xảy ra, nhưng các hành vi vi phạm phổ biến như vượt đèn đỏ, dừng xe sai vạch, chen lấn, lấn làn đã giảm đáng kể.
.jpg)
Ghi nhận thực tế ở các khung giờ buổi sáng đầu tuần và cũng là khung giờ cao điểm, tại các nút giao thông như Nguyễn Thị Minh Khai - Lê Hồng Phong - Hồng Bàng - Kim Đồng, không còn cảnh tượng xe cộ dừng đỗ lộn xộn, vượt đèn đỏ như thường lệ.
Thay vào đó là hình ảnh các phương tiện dừng đúng vạch, tuân thủ tín hiệu giao thông một cách nghiêm túc và trật tự hơn. Đây là những tín hiệu tích cực, cho thấy người dân đang dần nâng cao ý thức khi tham gia giao thông, đặc biệt là nhóm đối tượng từng thường xuyên vi phạm như shipper và lái xe công nghệ.
Anh Bùi Văn Hoa, một shipper công nghệ hiện sinh sống tại phường Thành Vinh chia sẻ rằng, anh đã từng nhiều lần đi ngược chiều, leo lên vỉa hè, vượt đèn đỏ để giao hàng đúng giờ trong giờ cao điểm đông đúc. Khi mức phạt còn nhẹ, những vi phạm này gần như được "bỏ qua" trong suy nghĩ của anh và nhiều người làm nghề tương tự.
Tuy nhiên, từ khi Nghị định 168 có hiệu lực, mọi thứ đã thay đổi: “Chạy đơn giờ cao điểm mà bị phạt 4–6 triệu thì coi như mất trắng công cả nửa tháng, chưa kể còn bị trừ điểm bằng lái... Giờ tôi chỉ chạy đúng luật, chậm chút nhưng an toàn. Mình giữ luật thì người khác mới tôn trọng mình trên đường”.
Không chỉ các tài xế công nghệ, nhiều người dân sinh sống tại các phường Thành Vinh, Trường Vinh cũng nhận thấy rõ hiệu quả tích cực từ việc siết chặt xử phạt giao thông.
Chị Đậu Thị Ngọc, trú tại phường Thành Vinh, cho biết: “Ban đầu tôi hơi bất ngờ vì mức xử phạt tăng cao, nhưng rồi cũng phải thừa nhận là có hiệu quả. Trước kia tôi cũng đôi khi rẽ phải khi chưa đèn xanh, nghĩ là không sao. Nhưng giờ biết có thể bị phạt 4–6 triệu đồng đối với xe máy, tôi hoàn toàn thay đổi. Không chỉ vì sợ mất tiền mà quan trọng hơn là ý thức được rằng nếu mỗi người tuân thủ, thì cả xã hội sẽ an toàn hơn”.
Đối với nhóm tài xế đường dài, những người thường xuyên di chuyển trên các tuyến quốc lộ và có ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn giao thông liên tỉnh, Nghị định 168 cũng đang phát huy tác dụng như một đòn bẩy nâng cao kỷ luật nghề nghiệp.
Anh Nguyễn Quang Tiến, lái xe khách tuyến Vinh - Hà Nội, chia sẻ rằng: Trước đây, thỉnh thoảng tôi vẫn tranh thủ xem điện thoại, nghe cuộc gọi khi đang chạy xe. Lúc đó mức phạt chỉ 2-3 triệu đồng nếu “không may” bị phát hiện. Nhưng giờ phạt gấp đôi, trừ điểm bằng lái thì không ai dám liều nữa. Làm nghề này, chỉ một lỗi nhỏ cũng có thể ảnh hưởng đến cả chục hành khách phía sau, nên càng phải cẩn trọng”.
Anh Tiến cũng cho biết thêm rằng, không ít tài xế xe khách, xe tải hiện nay đang chủ động cập nhật lại kiến thức luật giao thông, tìm hiểu kỹ các quy định mới để tránh rơi vào tình huống bị xử phạt không đáng có.
Điều này cho thấy, việc áp dụng các mức xử phạt nghiêm khắc không chỉ mang tính răn đe tức thời, mà còn có tác động lâu dài đến nhận thức và hành vi của người tham gia giao thông.
Theo chân các tổ CSGT địa bàn Vinh, thuộc Phòng CSGT Công an tỉnh thực hiện chuyên đề kiểm tra nồng độ cồn theo Nghị định 168/2024/NĐ-CP trên một số tuyến đường.
Ghi nhận tại chốt, phần lớn tài xế đều hợp tác, thái độ thoải mái, không phản ứng tiêu cực như trước đây. Không khí ấy cho thấy một tín hiệu tích cực, ý thức chấp hành của người tham gia giao thông đã có chuyển biến rõ rệt.
.jpg)
Điều đáng chú ý, nhiều trường hợp trong xe vẫn có người đã sử dụng rượu, bia, nhưng không phải là người cầm lái mà người lái hộ hoặc người thân trong gia đình.
Chị Trần Thị Vinh, trú tại phường Vinh Hưng - người lái ô tô mang BKS 37K-762.xx vui vẻ dừng xe theo hiệu lệnh kiểm tra của CSGT. Chị cho biết: “Trước đây, chồng tôi bị xử phạt 7 triệu đồng, tước bằng gần một năm vì uống rượu rồi tự lái xe. Sau cú phạt đó, chúng tôi thống nhất với nhau, ai uống thì không lái. Bây giờ hễ đi ăn uống là tôi cầm lái, còn bí quá thì gọi taxi. Dần dần hình thành thói quen rồi, không còn cảm thấy bất tiện nữa”.
Tối 18/7, trên tuyến đường Trần Hưng Đạo (phường Thành Vinh), chỉ trong hơn 2 tiếng kiểm tra, tổ công tác ghi nhận 2 trường hợp vi phạm. Mỗi trường hợp đều có lý do biện minh như “gặp lại bạn lâu năm”, “nhà có giỗ”… như anh N.A.C có hộ khẩu tại xã Hưng Nguyên (khu vực thị trấn Hưng Nguyên cũ) là người bị lực lượng CSGT phát hiện có nồng độ cồn 0,072 mg/lít khí thở và bị xử phạt vi phạm hành chính với mức phạt 7 triệu đồng và bị giữ bằng lái xe gần 2 năm.
Sau khi bị xử phạt, anh C mới “biết sự” rằng: Tôi chỉ uống ba chén rượu vì bạn thân từ nước ngoài về mời cơm. Không ngờ bị phạt nặng đến vậy. Đúng là cái giá quá đắt cho sự chủ quan.
Không chỉ ở khu vực đô thị, ngay cả vùng sâu, vùng xa cũng ghi nhận sự chuyển biến đáng kể về nhận thức của người dân khi tham gia giao thông. Anh Vi Hoàng - cán bộ văn hóa xã Tương Dương, chia sẻ: “Trước đây xuống cơ sở là xác định phải uống rượu, bởi với bà con, rượu là cách thể hiện lòng hiếu khách. Nhưng từ khi có Nghị định 100 rồi đến Nghị định 168, bà con dần hiểu luật, không ép khách như trước nữa. Ai có xe tự lái thì được ưu tiên "uống nước lọc”.
Dù vậy, không phải ai cũng có thể nhờ vợ chở về, hay dễ dàng gọi taxi trong mọi hoàn cảnh. Chính vì thế, một giải pháp thiết thực đang ngày càng phổ biến, đó là dịch vụ lái xe hộ. Dịch vụ này giúp người đã sử dụng rượu, bia được đưa về tận nhà cùng phương tiện cá nhân, một cách an toàn, nhanh chóng và hợp pháp.
Anh Bùi Đạt - sống tại phường Vinh Lộc, chia sẻ: “Tôi làm kinh doanh, thường xuyên phải đi tiếp khách. Lúc trước, tôi hay lái xe về dù đã uống, nhiều khi thót tim vì sợ bị kiểm tra hoặc tai nạn. Từ khi biết đến dịch vụ lái xe hộ, tôi chuyển hẳn sang phương án này. Gọi tài xế rất nhanh, giá cả hợp lý, mà quan trọng là tôi hoàn toàn yên tâm”.
Tương tự, anh Đinh Quang Hợp - trú tại phường Vinh Phú cũng cho biết: “Sau một lần bị xử phạt vì nồng độ cồn, tôi không dám lái xe sau khi uống nữa. Một người bạn giới thiệu dịch vụ lái xe hộ, tôi thử và thấy rất tiện. Mỗi lần chỉ khoảng 100.000 đồng cho quãng đường dưới 10km, quá hợp lý so với việc bị phạt hàng triệu đồng hay gây nguy hiểm cho người khác”.
Hiện tại, theo tìm hiểu của chúng tôi, khu vực TP. Vinh trước đây (nay là 6 phường: Trường Vinh, Thành Vinh, Vinh Hưng, Vinh Phú, Vinh Lộc, Cửa Lò), hiện có khoảng hơn 30 hội, nhóm hoạt động trong lĩnh vực lái xe hộ. Trong đó, nhóm Driver 76 do anh Bùi Quang Vinh thành lập là một trong những tổ chức quy củ, chuyên nghiệp.
Anh Vinh cho biết: “Nhóm thành lập từ cuối tháng 3/2023, hiện có gần 20 thành viên, đa số là người đi làm công sở, nhận chạy thêm ngoài giờ. Tất cả đều có kinh nghiệm lái xe, hiểu đường phố, không sử dụng rượu bia và có hồ sơ lý lịch rõ ràng”.
Nhóm Driver 76 hoạt động chủ yếu vào buổi tối, nhận khách qua Zalo, Facebook hoặc giới thiệu từ các nhà hàng. Giá dịch vụ được niêm yết rõ: 100.000 đồng trong bán kính 10km, quá 10km tính thêm 13.000 đồng/km, các chuyến đi ngoại thành sẽ thỏa thuận riêng với khách.
Không chỉ người dân, các nhà hàng, quán ăn cũng đang chủ động vào cuộc để kết nối với dịch vụ lái xe hộ, đảm bảo an toàn cho thực khách. Anh Trần Anh Tuấn, chủ nhà hàng H.P (phường Vinh Hưng) cho biết: “Thời điểm mới siết kiểm tra nồng độ cồn, lượng khách giảm 30-40%. Quán phải nghĩ đủ cách để khách yên tâm: giữ xe qua đêm, cử người chở khách về… Giờ thì đơn giản hơn nhiều, chúng tôi liên kết với 5 nhóm tài xế, giới thiệu trực tiếp cho khách nếu có nhu cầu. Thậm chí vào những lúc cần thiết, nếu dịch vụ lái hộ quá tải thì nhân viên của quán cũng sẵn sàng chờ khách về”.
Việc hợp tác này không chỉ giúp nhà hàng giữ được lượng khách ổn định, mà còn tạo dựng hình ảnh văn minh, chuyên nghiệp. “Khách giờ có thể uống thoải mái hơn vì biết mình được lái xe hộ đưa về an toàn. Mà quan trọng nhất là không ai bị phạt, không ai gây tai nạn, vậy là tốt cho cả hai bên”, anh Tuấn chia sẻ…
Những chuyển biến trên cho thấy Nghị định 168 của Chính phủ đã tạo ra những tác động nhất định đến ý thức và hành vi của người tham gia giao thông. Cũng là minh chứng việc thực hiện Nghị định 168 xuất phát từ chính đòi hỏi cấp thiết của thực tiễn đời sống xã hội, phản bác những luận điệu sai trái, cố tình xuyên tạc chính sách rằng Nghị định 168 là chế tài “khắc nghiệt”, “tận thu”, là “bẫy” người tham gia giao thông…
( Còn nữa)