Mất điện sau bão số 5, Nghệ An phải chạy máy nổ để tiêu úng

Ngay trong sáng 25/8, tại cống ba ra Diễn Thủy (xã Diễn Châu), các công nhân đã phải vận hành cửa cống bằng máy phát điện công suất 19kW. Ông Nguyễn Đức Hạnh - Giám đốc Xí nghiệp Thủy lợi Diễn Châu cho biết: “Cống Diễn Thuỷ là một phần của hệ thống liên hoàn gồm cống Diễn Thành và tràn Diễn Kỷ, có nhiệm vụ tiêu úng cho hệ thống kênh tiêu Vách Nam, thoát lũ ra sông Bùng. Từ 14 giờ chiều 25/8, khu vực mất điện hoàn toàn, nên chúng tôi phải chuyển sang dùng máy nổ để vận hành 3 cửa cống. Mỗi cửa dài 8 mét, hiện đang xả lũ với lưu lượng khoảng 300 m³/s”.

Bên cạnh đó, các công nhân cũng phải tích cực trục vớt bèo tây dày đặc tại cửa cống, nhằm tránh ách tắc và đảm bảo dòng chảy thông thoáng.

Tại cống tiêu Diễn Thành, một trong những công trình thủy lợi trọng điểm ở khu vực phía Bắc tỉnh - tình hình cũng không khả quan hơn. Theo anh Võ Văn Thắng - Trạm trưởng cống tiêu Diễn Thành, do mất điện nên đơn vị phải huy động máy phát điện công suất 75kW để vận hành 3 cửa cống, mỗi cửa dài 19 mét, với tổng lưu lượng xả lên đến 623 m³/s.

“Cống tiêu Diễn Thành có vai trò đặc biệt quan trọng, đảm nhiệm tiêu úng cho hơn 20.000 ha lúa và vùng dân cư tại 2 huyện cũ Yên Thành, Diễn Châu. Trước đây, cống này thường xuyên xuống cấp và tiêu thoát không kịp khi có mưa lớn. Tuy nhiên, từ năm 2019, nhờ dự án hỗ trợ của JICA (Nhật Bản), hệ thống đã được xây dựng lại với cơ chế điều khiển điện tử hiện đại. Tiếc là đợt này mất điện nên phải quay lại phương án dự phòng với máy nổ để vận hành cửa cống”, anh Thắng chia sẻ.

Không chỉ tại cống Diễn Thành, các hệ thống cống tiêu khác cũng đang hoạt động hết công suất ứng phó với tình trạng ngập lụt. Tại cống ba ra Nghi Quang (xã Hải Lộc), ông Nguyễn Đình Tuấn - Trạm trưởng Trạm ba ra cho biết: “Đây là cống tiêu lũ lớn nhất trong hệ thống thủy lợi phía Nam Nghệ An, có nhiệm vụ tiêu úng cho các huyện cũ Nghi Lộc, Hưng Nguyên, TP. Vinh và một phần huyện Nam Đàn. Hiện tại, chúng tôi đang vận hành 13 cửa cống bằng máy phát điện 20kW để duy trì lưu lượng xả hơn 400 m³/s”.

Ông Tuấn cũng lưu ý, quá trình vận hành cống phải theo dõi chặt chẽ mực nước triều. “Nếu nước ngoài sông cao hơn trong đồng, chúng tôi phải đóng cửa ngay để tránh tình trạng nước mặn tràn vào, gây thiệt hại thêm cho sản xuất nông nghiệp”, ông nói.

Tại cống ba ra Bến Thủy - một điểm xả lũ quan trọng, các công nhân hiện cũng đang mở đồng loạt 10 cửa, với tổng lưu lượng xả khoảng 265 m³/s. Dù không khí làm việc khẩn trương, nhưng do mất điện và mưa lớn liên tục, các đơn vị vận hành phải làm việc trong điều kiện vô cùng khó khăn.

Theo đại diện Chi cục Thủy lợi Nghệ An, toàn tỉnh hiện có gần 20 hệ thống tiêu lớn nhỏ như cống ba ra Nghi Quang, Bến Thủy, Thượng Xá, Nghi Xá, Diễn Thành, Diễn Thủy... Tuy nhiên, hiện mới chỉ có cống Diễn Thành được nâng cấp và hiện đại hóa. Phần lớn các công trình còn lại đã xuống cấp, gây nhiều khó khăn cho việc vận hành, nhất là trong điều kiện mất điện và mưa bão kéo dài như hiện nay.

Chi cục đang chỉ đạo các đơn vị thuỷ lợi địa phương túc trực 24/24h, bám sát tình hình thực tế, xả nước theo phương châm "gạn triều, tiêu úng". Đồng thời phải theo dõi chặt mực nước và tình hình thủy văn, đảm bảo quá trình xả không để nước mặn xâm nhập đồng ruộng.

Để các công trình tiêu úng hoạt động hiệu quả, không chỉ tập trung vận hành linh hoạt trong mùa mưa lũ mà còn phải tính đến giải pháp lâu dài. Trong đó, Nghệ An nâng cấp các hệ thống tiêu thoát lũ đã xuống cấp, lạc hậu là yêu cầu cấp thiết nhằm đáp ứng yêu cầu tiêu úng ngày càng cao trong bối cảnh biến đổi khí hậu diễn biến phức tạp. Đồng thời, cần đảm bảo nguồn điện ổn định cho toàn bộ hệ thống thủy lợi trọng yếu, hạn chế phụ thuộc vào máy phát tạm thời như hiện nay, tránh bị động trong vận hành, giảm thiểu thiệt hại cho sản xuất nông nghiệp và đời sống người dân.

Văn Trường