5 nguyên tắc vàng để an toàn khi dùng Wi-Fi công cộng

Dù Wi-Fi công cộng thường bị coi là “cạm bẫy” an ninh mạng, thực tế không đến mức nghiêm trọng như nhiều người lo ngại. Việc bạn truy cập mạng tại một quán cà phê quen thuộc không đồng nghĩa với nguy cơ bị đánh cắp toàn bộ tài khoản ngân hàng. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là bạn hoàn toàn an toàn, vẫn có những rủi ro âm thầm mà bạn cần cảnh giác.

Một khảo sát từ nền tảng Statista (Đức) cho thấy, cứ 10 người từng sử dụng Wi-Fi công cộng thì có đến 4 người cho biết họ đã bị xâm phạm dữ liệu. Những vụ việc này thường xảy ra ở quán cà phê, phòng chờ sân bay hoặc các khu vực công cộng đông đúc, nơi người dùng dễ dàng chọn mạng có tín hiệu mạnh nhất mà không cân nhắc tính xác thực.

Tin tặc chỉ cần một thiết bị phát Wi-Fi di động để tạo ra mạng giả mạo có tên gần giống mạng thật. Khi ai đó kết nối, chúng có thể chặn hoàn toàn truy cập Internet, chèn các trang đăng nhập giả mạo nhằm đánh cắp thông tin tài khoản, mật khẩu hoặc mã xác thực.

Thực tế, đa số các vụ tấn công không xảy ra vì công nghệ Wi-Fi yếu kém, mà vì người dùng thiếu cảnh giác, hành động vội vàng hoặc dễ bị phân tâm. Trong môi trường kết nối công cộng, sự bất cẩn nhỏ cũng có thể mở toang cánh cửa cho các rủi ro lớn.

Vì vậy, để an toàn khi kết nối với mạng Wi-Fi công cộng, người dùng hãy chú ý đến các nguyên tắc quan trọng sau đây.

1. Luôn xác minh mạng trước khi kết nối

Khi có thể, hãy kết nối bằng mã QR được cung cấp chính thức bởi quán cà phê, khách sạn hay sân bay. Nếu không có, đừng ngại hỏi tên mạng chính xác. Kẻ tấn công thường lập mạng giả mạo có tên gần giống mạng thật để đánh lừa những người hấp tấp chọn mạng mạnh nhất. Hãy dành vài giây kiểm tra để tránh rơi vào bẫy.

Trước khi kết nối, bạn cũng nên tắt tính năng kết nối tự động và chia sẻ file qua mạng, đây là hai cánh cửa thường bị tin tặc lợi dụng để xâm nhập thiết bị.

2. Sử dụng mạng riêng ảo

Mạng riêng ảo (VPN) giúp mã hóa toàn bộ dữ liệu bạn gửi đi và nhận về, tạo một “đường hầm an toàn” giữa thiết bị và Internet. Ngay cả khi bạn vô tình kết nối vào mạng giả, dữ liệu bị đánh cắp cũng chỉ là những ký tự vô nghĩa. Đó là lý do vì sao ngày càng nhiều người đi du lịch, làm việc từ xa hoặc xử lý tài liệu nhạy cảm chọn dùng VPN.

Tuy nhiên, hãy cẩn trọng vì không phải VPN nào cũng đáng tin cậy. Một số dịch vụ miễn phí có thể ghi lại hoạt động, bán dữ liệu người dùng hoặc gây rò rỉ thông tin. Nếu có điều kiện, hãy chọn nhà cung cấp uy tín và kích hoạt tính năng chỉ cho phép kết nối HTTPS, điều này giúp bạn tránh xa các trang web không mã hóa kết nối.

3. Cẩn thận với cổng đăng nhập “lạ”

Một số mạng yêu cầu bạn nhập mã truy cập đơn giản (ví dụ: số phòng khách sạn, hóa đơn cà phê). Nhưng nếu bạn gặp trang đăng nhập đòi hỏi thông tin tài khoản mạng xã hội, email, hay thậm chí là số thẻ tín dụng chỉ để truy cập Wi-Fi thì hãy xem lại. Đó có thể là một cái bẫy được ngụy trang khéo léo.

4. Tránh xử lý dữ liệu nhạy cảm trên mạng Wi-Fi công cộng

Nếu không thực sự cần thiết, hãy đợi đến khi bạn có kết nối an toàn tại nhà hoặc dùng mạng di động riêng để thực hiện các giao dịch ngân hàng, mua sắm trực tuyến hoặc truy cập tài khoản quan trọng.

Trong trường hợp bắt buộc, hãy kiểm tra kỹ địa chỉ website và chắc chắn rằng trình duyệt hiển thị biểu tượng ổ khóa, một dấu hiệu cho thấy trang đó sử dụng mã hóa an toàn.

5. Luôn cập nhật phần mềm mới

Các hãng công nghệ thường phát hành bản vá bảo mật để khắc phục lỗ hổng mới phát hiện. Nhưng nếu bạn không cập nhật, các biện pháp bảo vệ này sẽ vô tác dụng. Hãy cập nhật thiết bị của bạn trước chuyến đi, thay vì chờ đến khi đang ngồi tại sảnh sân bay.

Tóm lại, Wi-Fi công cộng không nguy hiểm nếu bạn sử dụng nó một cách cẩn trọng. Nguy cơ thật sự đến từ thói quen bất cẩn như vội vàng kết nối, không xác minh mạng, bỏ qua các cảnh báo.

Tin tặc hiện nay không chỉ tấn công kỹ thuật mà còn khai thác tâm lý con người bằng những chiêu trò xã hội tinh vi. Lần tới khi bạn chuẩn bị nhấp vào mạng Wi-Fi miễn phí, hãy dừng lại một chút. Chỉ một khoảnh khắc cảnh giác cũng có thể bảo vệ cả thế giới số của bạn khỏi bị xâm nhập./.

Phan Văn Hòa