Tháo gỡ khó khăn cho ngành Giáo dục trong bối cảnh mới - Kỳ 1: Tái diễn tình trạng thiếu giáo viên
Trước thềm năm học mới, tình trạng thiếu giáo viên diễn ra tại nhiều trường học trên địa bàn tỉnh khiến cho việc bố trí, sắp xếp kế hoạch dạy học của các nhà trường gặp nhiều khó khăn. Trong khi đó, việc điều chuyển giáo viên từ nơi thừa sang nơi thiếu hoặc dạy liên trường sẽ không thuận lợi như các năm trước vì quy mô các trường trong một xã đã thu hẹp lại…
Nội dung: Mỹ Hà - Tiến Hùng; Kỹ thuật: Nam Phong • 11/09/2025
Trước thềm năm học mới, tình trạng thiếu giáo viên diễn ra tại nhiều trường học trên địa bàn tỉnh khiến cho việc bố trí, sắp xếp kế hoạch dạy học của các nhà trường gặp nhiều khó khăn. Trong khi đó, việc điều chuyển giáo viên từ nơi thừa sang nơi thiếu hoặc dạy liên trường sẽ không thuận lợi như các năm trước vì quy mô các trường trong một xã đã thu hẹp lại…
Trường THCS Nghi Văn có nhu cầu hợp đồng giáo viên các môn Toán, Lý, Tin, Mỹ Thuật cho năm học 2025 - 2026. Nhờ mọi người chia sẻ với nhé… Đây là những tin nhắn được thầy Nguyễn Đình Hải - Hiệu trưởng Trường THCS Nghi Văn (xã Văn Kiều) gửi đến nhiều nhóm giáo viên, sinh viên và một số nhóm chuyên môn… để gửi gắm nhờ tuyển dụng giáo viên khi năm học mới đã đến rất gần.
Tuy nhiên, dù nhu cầu rất nhiều, chưa tuyển đủ giáo viên nhưng không ít trường hợp, hiệu trưởng nhà trường vẫn từ chối nhận hồ sơ vì thương giáo viên: Học kỳ 1 của năm học này, nhà trường vẫn đang còn nguồn ngân sách hỗ trợ giáo viên hợp đồng được phân từ đầu năm. Nhưng mức chi trả chỉ 4 triệu đồng/1 tháng đối với những giáo viên nhà ở cách trường 30 - 40 km sẽ không đủ tiền xăng xe, sinh hoạt. Mong muốn của trường là tuyển được giáo viên về hưu hoặc nhà ở gần trường, đỡ chi phí đi lại.
Trường THCS Nghi Văn nằm ở vùng khó, cuối cùng của huyện Nghi Lộc (cũ). Chuẩn bị cho năm học mới, từ đầu tháng 8, nhà trường đã có văn bản gửi Sở Giáo dục và Đào tạo, UBND xã Văn Kiều về việc đề nghị bổ sung thêm giáo viên.
Qua tổng hợp của nhà trường, năm nay trường có 1.029 học sinh, với 23 lớp. Để đảm bảo đủ giáo viên theo quy định là 1,9 giáo viên/lớp nhà trường cần 44 giáo viên. Trong khi đó, thực tế hiện nay, trường chỉ mới có 18 giáo viên, thiếu 26 giáo viên và chưa đủ giáo viên để làm công tác chủ nhiệm.
Nói thêm về điều này, Hiệu trưởng nhà trường cho biết: Đã hơn 10 năm nay, huyện Nghi Lộc (cũ) không có biên chế cho giáo viên THCS nên nhà trường không được bổ sung thêm đội ngũ. Để đảm bảo giáo viên đứng lớp, những năm trước huyện sẽ điều chuyển giáo viên hoặc cấp kinh phí để nhà trường hợp đồng giáo viên hoặc trả thêm giờ cho các giáo viên tăng tiết. Riêng năm nay, cho đến thời điểm này, chúng tôi vẫn chưa có tính toán phù hợp. Trước mắt, chúng tôi vẫn đang động viên các giáo viên hợp đồng cũ ở lại làm việc với trường. Ngoài ra, Hiệu trưởng, Jiệu phó cũng sẽ dạy tăng tiết để bổ sung vào các tiết còn thiếu. Khó khăn ở trường chúng tôi là xa trung tâm, đi lại sinh hoạt, tốn kém. Vì thế, những giáo viên ở xa sẽ không mặn mà. Trong khi đó, nguồn ở sở tại không nhiều bởi lương chi trả cho giáo viên hợp đồng rất thấp.
Việc thiếu giáo viên cũng khiến cho Trường Tiểu học và THCS Tam Sơn (xã Nhân Hòa) rơi vào cảnh oái oăm khi nhà trường buộc phải điều giáo viên tiểu học lên dạy ở bậc THCS với các môn tiếng Anh, Hóa học, Sinh học. Ngoài ra, nhà trường đang thiếu giáo viên Lịch sử, Địa lý và Ngữ văn.
Trước đó, Trường Tiểu học và THCS Tam Sơn là ngôi trường liên cấp và toàn trường chỉ có 9 lớp (gồm 5 lớp tiểu học và 4 lớp THCS). Do quy mô lớp ít, số lượng giáo viên lại thiếu ở nhiều bộ môn khác nhau nên việc sắp xếp bố trí giáo viên gặp nhiều khó khăn.
Bước vào năm học mới, trao đổi với phóng viên Báo và phát thanh, truyền hình Nghệ An, thầy Lê Kim Cương - Phó Hiệu trưởng phụ trách vẫn lo lắng khi nói rằng: Chúng tôi đã đề xuất lên sở và lên chính quyền xã. Tuy nhiên, tôi chưa có câu trả lời, không biết xã có phương án nào để hỗ trợ nhà trường.
Qua trao đổi, hiệu trưởng nhà trường cũng chia sẻ, dù phải điều giáo viên tiểu học lên dạy THCS nhưng may mắn các giáo viên này đều học đúng chuyên ngành. Bất cập hiện nay là do biên chế ở bậc tiểu học nên họ phải dạy 23 tiết/tuần. Trong khi đó, quy định ở bậc THCS chỉ 19 tiết/tuần và giáo viên muốn hoàn thành nhiệm vụ phải dạy vượt tiết khá nhiều. Ở các bộ môn khác, nhà trường phải sắp xếp giáo viên dạy kiêm nhiệm, trái với chuyên ngành đào tạo nên khó đáp ứng được chất lượng.
Thực tế ở Trường Tiểu học và THCS Tam Sơn cũng đang xảy ra tại nhiều trường khác trên địa bàn xã Nhân Hòa. Về vấn đề này, ông Nguyễn Minh Đức - Trưởng phòng Văn hóa - Xã hội cho biết: Trên địa bàn chúng tôi có 4 trường THCS, về cơ bản các trường đều đang thiếu giáo viên. Để đủ giáo viên đứng lớp, chúng tôi mong tỉnh sớm có hướng dẫn để có phương án tuyển dụng, bổ sung giáo viên cho các nhà trường. Ngoài ra, trong điều kiện trước mắt, việc thiếu giáo viên chỉ có giải pháp sắp xếp giáo viên dạy liên trường để “nơi thiếu ít hỗ trợ nơi thiếu nhiều”.
Tình trạng thiếu giáo viên đang diễn ra tại nhiều bậc học trên địa bàn tỉnh. Tại hội nghị Hiệu trưởng các trường tiểu học vừa được Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức vào giữa tháng 8, ông Nguyễn Hồng Hoa - Trưởng phòng Giáo dục tiểu học đã có báo cáo thống kê cụ thể của từng phường, xã trên toàn tỉnh và đánh giá hiện nay ở bậc tiểu học “tỷ lệ giáo viên/lớp có chênh lệch lớn, mất cân đối nghiêm trọng”…
Qua phân tích các số liệu cũng cho thấy, hiện nay, toàn tỉnh đang có 8 trường tiểu học chưa đủ tỷ lệ 1 giáo viên/lớp, như Trường PT DTBT Tiểu học Bảo Nam 2 (xã Hữu Kiệm) có 10 lớp nhưng chỉ có 7 giáo viên, đang thiếu hơn 9 người. Trường PT DTBT Tiểu học Mường Lống 1 (xã Mường Lống) có 15 lớp nhưng chỉ có 12 giáo viên, thiếu 13 người. Trường Tiểu học Đức Thành (xã Bình Minh), có 29 lớp nhưng chỉ có 24 giáo viên, thiếu 21 người, Trường Tiểu học Hồ Tông Thốc (xã Đông Thành) có 35 lớp nhưng chỉ có 34 giáo viên, thiếu hơn 20 giáo viên. Ngoài ra, đang có hơn 30 trường, tỷ lệ giáo viên chỉ từ hơn 1 giáo viên/1 lớp đến 1,38 giáo viên/lớp, trong khi đó, theo quy định phải đảm bảo 1,5 giáo viên/lớp.
Trao đổi với ông Cao Tiến Thành - Trưởng phòng Văn hóa - Xã hội phường Quỳnh Mai (địa phương thiếu giáo viên tiểu học nhiều nhất tỉnh), ông cho biết: Hiện nay, tỷ lệ giáo viên tiểu học ở phường chúng tôi là 1,19 giáo viên/lớp và thiếu 23 người so với định mức tỉnh giao. Ở 2 bậc còn lại là mầm non và tiểu học, cũng đang thiếu 21 người nên rất khó khăn cho các nhà trường trong tổ chức dạy học, nhất là dạy học 2 buổi/ngày. Việc điều chuyển giữa các trường cũng không thuận lợi vì tình trạng thiếu giáo viên diễn ra chung giữa các trường.
Ở bậc THCS, ngoài thiếu giáo viên, không đủ định biên theo quy định, còn diễn ra tình trạng thừa - thiếu giáo viên cục bộ, bất cập về cơ cấu bộ môn, tỷ lệ giáo viên đứng lớp đang có tình trạng nơi thừa, nơi thiếu. Cụ thể như ở huyện Kỳ Sơn (cũ), trong khi Trường PT DTBT THCS Na Ngoi tỷ lệ giáo viên là 3.0 giáo viên/lớp thì ở Trường THCS thị trấn Mường Xén là 0,92 giáo viên/lớp. Hay như ở huyện Quỳnh Lưu (cũ), trong khi Trường THCS An Hòa, tỷ lệ giáo viên là 1,94 giáo viên/lớp; Trường THCS Quỳnh Mỹ là 2,13 giáo viên/lớp thì ở Trường THCS Quỳnh Tân chỉ có 0,8 giáo viên/lớp. Ngay tại thành phố Vinh (cũ), Trường THCS Vinh Tân chỉ có 1,27 giáo viên/lớp thì ở Trường THCS Phúc Thọ là 2,31 giáo viên/lớp, Trường THCS Nghi Xuân là 1.83 giáo viên/lớp.
Mặc dù việc phân bố giáo viên THCS giữa các trường chưa đồng đều nhưng bất cập hiện nay là việc điều chuyển giáo viên giữa các trường sau khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp chưa được hướng dẫn cụ thể. Vì thế, các giải pháp từng được các địa phương thực hiện khá hiệu quả trước đây như bố trí giáo viên dạy liên trường, điều chuyển, cân đối biệt phái giáo viên giữa các xã… đều chưa thể thực hiện. Điều này cũng khiến cho bài toán thiếu hơn 4.000 giáo viên của Nghệ An đã khó khăn lại càng chồng chất khó khăn.
--------------
* Trang chủ
* Kỳ 2: “Vừa hành quân, vừa xếp hàng”
* Kỳ 3: Nỗ lực thích ứng linh hoạt
*Kỳ cuối: Nêu cao trách nhiệm, cống hiến hết mình