Giai đoạn 2026-2030 dự kiến có 10 tiêu chí quốc gia xây dựng nông thôn mới

Đề cao quy hoạch và chuẩn xanh - sạch - đẹp

Cụ thể, Dự thảo Bộ Tiêu chí Quốc gia về xây dựng NTM giai đoạn 2026-2030 xây dựng 10 tiêu chí trên các lĩnh vực, gồm:

+ Tiêu chí về quy hoạch.

+ Tiêu chí về hạ tầng kinh tế- xã hội.

+ Tiêu chí về kinh tế nông thôn.

+ Tiêu chí về nguồn nhân lực nông thôn.

+ Tiêu chí về văn hóa, giáo dục, y tế.

+ Tiêu chí về giảm nghèo và an sinh xã hội.

+ Tiêu chí về khoa học, công nghệ và chuyển đổi số.

+ Tiêu chí về môi trường và cảnh quan nông thôn.

+ Tiêu chí về hệ thống chính trị và hành chính công.

+ Tiêu chí về tiếp cận pháp luật và an ninh, quốc phòng.

Ông Nguyễn Văn Hằng - Phó Chi cục trưởng Chi cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn cho biết: So với trước đây, các quy định về tiêu chí ít hơn và có nâng cao chất lượng hơn; các tiêu chí gần giống nhau được gộp vào một nhóm. Trong đó, tiêu chí đầu tiên quan trọng nhất sau khi khi chuyển sang chính quyền 2 cấp là về quy hoạch. Để phát triển bền vững, phải thay đổi, điều chỉnh quy hoạch cho phù hợp với không gian phát triển mới nhóm xã sau sát nhập. Bên cạnh đó, rút kinh nghiệm quá trình xây dựng NTM, quy chế quản lý kiến trúc điểm dân cư nông thôn tại trung tâm xã được phê duyệt hoặc được tích hợp trong Quy hoạch chung xã mới theo hướng chú trọng bản sắc và xanh- sạch - đẹp.

Để lượng hóa, dễ đánh giá, tiêu chí hạ tầng kinh tế-xã hội cũng yêu cầu hệ thống hạ tầng giao thông trên địa bàn xã đạt chuẩn theo quy hoạch, đảm bảo kết nối và được bảo trì hàng năm; tỷ lệ km đường xã được trồng cây xanh dọc tuyến đường từ trên 70% trở lên theo nhóm xã; đảm bảo chất lượng được ngõ, xóm được cứng hóa và xanh - sạch - đẹp theo từng nhóm xã; các công trình thủy lợi do xã quản lý được bảo trì hàng năm, tỷ lệ diện tích đất nông nghiệp được tưới, tiêu chủ động các xã trên 80%; tổ chức quản lý khai thác công trình cấp nước tập trung (nếu có) hoạt động bền vững trên 70%...

Đối với nhóm tiêu chí kinh tế nông thôn và nguồn lực lao động: Tiêu chí yêu cầu bình quân thu nhập đầu người đến năm 2030 gấp 2,5 lần so với năm 2020; xã có mô hình liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm chủ lực tại địa phương, trong đó, HTX hoặc tổ hợp tác, doanh nghiệp giữ vai trò trung tâm liên kết, mô hình hoạt động hiệu quả.

Ưu tiên sản xuất an toàn và bền vững

Đặc biệt, lần đầu tiên, tiêu chí quy định để đạt chuẩn NTM, xã phải có tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ đạt trên 35%; đồng thời, tỷ lệ lao động nông thôn được đào tạo tập huấn nghề phi nông nghiệp, trung tâm học tập cộng đồng cấp xã được đánh giá, xếp loại đạt; xã phải đạt các tiêu chí phát triển về văn hóa, giáo dục và y tế; tỷ lệ hộ được sử dụng nước sạch theo quy chuẩn trên 80%.

Về hạ tầng viễn thông và chuyển đổi số, xã phải phổ cập dịch vụ mạng Internet băng rộng cáp quang và dịch vụ di động mạng 5G; có mô hình ứng dụng, chuyển giao khoa học, công nghệ trong sản xuất và đời sống được áp dụng hiệu quả; có triển khai hoạt động thương mại điện tử; có mô hình thôn thông minh; tỷ lệ người dân đủ điều kiện được tạo lập tài khoản định danh điện tử (VneID) mức độ 2 đạt theo quy định có Bộ Công an; xây dựng và triển khai có hiệu quả phong trào “Bình dân học vụ số”…

Đối với lĩnh vực môi trường và cảnh quan nông thôn, tiêu chí yêu cầu hệ thống thu gom, vận chuyển xử lý chất thải rắn trên địa bàn đảm bảo yêu cầu bảo vệ môi trường; tỷ lệ phân loại, thu gom đạt trên 90%; tỷ lệ chất thải rắn sinh hoạt chôn lấp dưới 50% tổng lượng chất thải phát sinh; tỷ lệ chất thải chăn nuôi, chất thải hữu cơ, phụ phẩm nông nghiệp được thu gom, xử lý, tái chế thành sản phẩm, nguyên liệu, nhiên liệu, phân bón đạt tỷ lệ trên 90% trở lên…

Cùng với ban hành Bộ Tiêu chí đánh giá NTM giai đoạn 2026-2030, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng trình Thủ tướng Chính phủ ban hành tiêu chí công nhận tỉnh, thành phố hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM giai đoạn 2026-2030 với 11 điều kiện (tăng 3 điều kiện so với giai đoạn trước); quy định khung thí điểm xây dựng xã nông thôn mới hiện đại giai đoạn 2026-2030 gồm 3 điều kiện.

Đại diện Chi cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn tỉnh cũng cho biết: Thực hiện hướng dẫn của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, UBND tỉnh Nghệ An đã chỉ đạo các sở, ngành góp ý và có Văn bản số 8347/UBND-NN ngày 15/8/2025 tổng hợp gần 30 nội dung cần góp ý bổ sung vào Dự thảo Bộ tiêu chí gửi Bộ Nông nghiệp và Môi trường.

“

Bộ Tiêu chí Quốc gia NTM giai đoạn 2026-2030 chia các xã thành 3 nhóm, trong đó, xã nhóm 1 là xã liền kề đô thị hiện hữu có định hướng phát triển thành đô thị hoặc xã có tỷ trọng ngành nông nghiệp chiếm dưới 10% cơ cấu kinh tế và được định hướng là đô thị mới; xã nhóm 2 là xã không thuộc xã nhóm 1 và xã nhóm 3; xã nhóm 3 là xã nghèo hoặc xã khu vực II, xã khu vực III thuộc địa bàn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

(Trích Dự thảo Bộ tiêu chí)

Nguyễn Hải