Xã Vân Du - Nơi sức mạnh đoàn kết viết nên hành trình đổi mới

Dấu ấn lịch sử

Xã Vân Du hôm nay mang diện mạo mới khi được thành lập trên cơ sở sáp nhập 3 xã Thịnh Thành, Tây Thành và Minh Thành. Với diện tích 84,3 km², 25.549 nhân khẩu, địa phương có vị trí thuận lợi, dễ dàng kết nối với trung tâm các huyện lân cận qua Quốc lộ 7C và Tỉnh lộ 538.

Vân Du mang trong mình truyền thống cách mạng kiên trung được hun đúc qua nhiều thế hệ và trở thành niềm tự hào của người dân nơi đây. Trong các cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, nhân dân Vân Du đã đóng góp to lớn cả về sức người, sức của, nhiều người con của vùng đất này đã xếp bút nghiên theo tiếng gọi non sông, lên đường ra trận. Vân Du không chỉ là hậu phương vững chắc mà còn là tiền tuyến máu lửa, nơi từng là căn cứ đóng quân, nơi nuôi giấu cán bộ và tiếp tế lương thực cho cách mạng. Sau các cuộc kháng chiến Vân Du có 750 liệt sĩ và thương bệnh binh, có 16 mẹ Việt Nam anh hùng.

Truyền thống ấy còn được khắc ghi qua những di tích lịch sử, văn hóa trên địa bàn. Nổi bật trong đó có nhà thờ Tô Bá Ngọc ở xóm 6. Đây là nơi thờ tự, tưởng niệm ông cùng hai thủ lĩnh phong trào Cần Vương là Nguyễn Xuân Ôn và Phan Đình Phùng. Di tích gắn với nhiều sự kiện quan trọng trong lịch sử chống Pháp cuối thế kỷ XIX.

Tô Bá Ngọc (tên thật Tô Sỹ Trác, sinh năm 1838) quê ở làng Đông Yên, tổng Vân Tụ, nay thuộc xã Vân Du. Ông nổi tiếng là người nhân ái, thương người, sẵn lòng giúp đỡ kẻ khó. Khi phong trào Cần Vương bùng nổ, hưởng ứng lời kêu gọi của Nguyễn Xuân Ôn, ông không chỉ góp tiền của, lương thực mà còn vận động nhiều người khác ủng hộ, được xem như “Đốc vận quân lương” của nghĩa quân.

Tháng 2 năm Đinh Hợi (1887), Phan Đình Phùng trên đường ra Bắc liên kết các phong trào chống Pháp đã dừng chân tại nhà ông. Bức trướng do Phan Đình Phùng đề tặng ông Tô Bá Ngọc hiện còn lưu giữ tại nhà thờ họ Tô, cùng nhiều cổ vật như cột hương đá, hương án, long ngai, bài vị, lư hương và một số tài liệu chữ Hán.

Ngày 13/6/2013, UBND tỉnh Nghệ An ban hành Quyết định số 2452/QĐ-UBND, xếp hạng nhà thờ Tô Bá Ngọc là Di tích lịch sử – văn hóa cấp tỉnh. Đây không chỉ là sự ghi nhận công lao, đóng góp của liệt sĩ Tô Bá Ngọc và con cháu dòng họ Tô đối với quê hương, đất nước, mà còn là niềm tự hào của nhân dân Vân Tụ trong nhịp sống hiện thời.

Trên địa bàn Vân Du hiện có nhiều di tích lịch sử, văn hóa có giá trị. Ngoài Nhà thờ Tô Bá Ngọc còn có di tích Nhà thờ họ Đậu Trọng (xóm 12) được xếp hạng cấp tỉnh. Đặc biệt, cây đa chợ Láng đã được công nhận là cây di sản. Ngoài ra, xã còn có 8 di tích đã được kiểm kê, trong đó đền Động Xoi đang được tôn tạo.

Cùng với hệ thống di tích vật thể, Vân Du còn lưu giữ được nhiều giá trị văn hóa phi vật thể như trống tế, cúng rằm, lễ tế họ, cúng gia tiên… Tất cả đã tạo nên một đời sống tinh thần phong phú, phản ánh chiều sâu lịch sử và bản sắc của vùng đất này.

Bên cạnh truyền thống cách mạng, Vân Du còn là vùng đất giàu bản sắc văn hóa, tín ngưỡng. Toàn xã hiện có 2 giáo xứ (Đồng Kén và Hậu Thành) cùng 5 giáo họ: Trung Thành, Hậu Thành, Nguyệt Lạng, Yên Thịnh và Hậu Trạch, với 866 hộ, 4.306 nhân khẩu, chiếm khoảng 17,2% dân số toàn xã. Sự gắn bó, đoàn kết lương - giáo từ lâu đã trở thành nét văn hóa đặc trưng, góp phần xây dựng khối đại đoàn kết vững bền trong cộng đồng.

Vững bước phát triển từ sức mạnh đoàn kết

Chặng hành trình 5 năm qua, xã Vân Du đối mặt với không ít khó khăn nhưng dưới sự lãnh đạo sát sao của Đảng bộ xã, sự đồng lòng của hệ thống chính trị và nhân dân, địa phương đã vượt qua thách thức, đạt được những kết quả toàn diện.

Nông nghiệp Vân Du ghi nhận nhiều bước tiến với các mô hình trồng trọt hiệu quả, mang lại thu nhập cao cho hàng trăm hộ dân. Chăn nuôi duy trì ổn định với đàn gia súc, gia cầm lớn, trong khi thủy sản khai thác từ các mặt nước cho sản lượng đáng kể. Lâm nghiệp cũng đóng vai trò quan trọng, với tỷ lệ che phủ rừng gần 47%, trong đó phần lớn diện tích đạt chứng chỉ FSC, vừa góp phần bảo vệ môi trường, vừa nâng cao giá trị sản phẩm nông nghiệp.

Công nghiệp - xây dựng bứt phá với giá trị sản xuất 549.944 triệu đồng, tăng 2,34 lần so với năm 2020. Hơn 1.000 lao động tham gia tiểu thủ công nghiệp như cơ khí, chế biến gỗ, thu nhập bình quân 65-70 triệu đồng/người/năm. Hạ tầng được đầu tư gần 500 tỷ đồng cho giao thông, trường học, đền thờ liệt sĩ, cùng 98,3 km đường bê tông từ sức dân. Dịch vụ thương mại sôi động qua các chợ Ong, Láng, Thịnh, giá trị đạt 264.943 triệu đồng, tăng 1,48 lần.

Công tác cải cách hành chính tại Vân Du được triển khai đồng bộ và hiệu quả, với hơn 99% hồ sơ được tiếp nhận và xử lý trực tuyến. Kết quả này không chỉ rút ngắn thời gian, giảm thủ tục hành chính mà còn nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, góp phần tạo dựng môi trường thuận lợi, minh bạch cho người dân và doanh nghiệp trong giai đoạn hiện nay.

Văn hóa - xã hội Vân Du ghi nhận nhiều bước tiến rõ nét. Giáo dục phát triển ổn định với 11 trường và gần 4.800 học sinh, đảm bảo 100% phổ cập tiểu học và mầm non. Cuộc sống cộng đồng cũng được cải thiện, với hơn 86% gia đình đạt danh hiệu văn hóa. Công tác y tế bao phủ rộng, tỷ lệ bảo hiểm đạt gần 95%, giúp giảm suy dinh dưỡng trẻ em xuống 10%.

Tỷ lệ hộ nghèo của địa phương giảm còn 1,6%, nhiều gia đình khó khăn được hỗ trợ xây mới hoặc sửa chữa nhà ở. Lao động được đào tạo bài bản, hơn 1.600 người xuất khẩu lao động, góp phần nâng cao thu nhập cho các gia đình.

Những thành quả ấy chính là minh chứng sinh động cho sức mạnh đoàn kết, đồng lòng của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Vân Du. Đây cũng là nền tảng vững chắc để địa phương tiếp tục bứt phá thực hiện tốt các mục tiêu đề ra trong nhiệm kỳ mới.

Bước vào nhiệm kỳ mới, Đảng bộ xã Vân Du, đã đề ra những mục tiêu chiến lược cho nhiệm kỳ 2025-2030, tập trung phát huy nội lực, tranh thủ ngoại lực để phát triển kinh tế - xã hội bền vững. Dựa trên nền tảng thành tựu nhiệm kỳ trước, Vân Du đặt mục tiêu xây dựng Đảng bộ trong sạch, hệ thống chính trị tinh gọn, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm, hướng tới đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao vào năm 2030.

Bên cạnh đó, địa phương tập trung chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng bền vững. Tạo bước đột phá trong phát triển nông nghiệp toàn diện, đưa vào canh tác lúa có chất lượng cao, áp dụng tiến bộ KHKT, ứng dụng công nghệ cao đối với cây lúa, câu hoa màu.

Trọng tâm hướng tới mục tiêu đạt tốc độ tăng trưởng tổng giá trị sản phẩm bình quân đạt 10-11%. Cơ cấu kinh tế được định hướng chuyển dịch rõ nét: nông lâm thủy sản giảm còn 38-40%, công nghiệp - xây dựng tăng lên 30-32%, dịch vụ đạt 30-31%. Thu nhập bình quân đầu người phấn đấu đạt 95-100 triệu đồng/năm.

Xã cũng hướng tới phát triển 2-3 sản phẩm đạt chuẩn OCOP từ 3 sao trở lên và thành lập 1-2 hợp tác xã mới. Thu ngân sách nhà nước dự kiến đạt 130-135 tỷ đồng, tỷ lệ đường cấp xã cứng hóa đạt 98-100%.

Về văn hóa - xã hội, Vân Du đặt mục tiêu kiểm soát tốc độ tăng dân số dưới 0,9-1,0%, tỷ lệ tham gia bảo hiểm y tế đạt 96-97%, bảo hiểm xã hội tự nguyện 35-36%. Giáo dục phấn đấu 100% trường đạt chuẩn quốc gia mức độ 1, ít nhất 2 trường đạt mức độ 2. Hạ tầng xã hội được cải thiện, với 85-90% đường cấp xã có điện chiếu sáng, 90-95% hộ dân có nhà ở đạt chuẩn và 100% dân số nông thôn dùng nước hợp vệ sinh, trong đó 90-95% đạt quy chuẩn nước sạch.

Môi trường là ưu tiên lớn, với tỷ lệ rác thải rắn được thu gom xử lý đạt 92-95%. Quốc phòng, an ninh được củng cố, đảm bảo cơ sở an toàn làm chủ, sẵn sàng chiến đấu và giữ vững ổn định chính trị - xã hội hàng năm. Công tác xây dựng Đảng đặt mục tiêu trên 95% tổ chức cơ sở đảng hoàn thành tốt nhiệm vụ, không có đơn vị không hoàn thành, kết nạp đảng viên mới đạt trên 3%/năm.

Để hiện thực hóa các mục tiêu, Vân Du tập trung vào ba khâu đột phá: Cải cách hành chính gắn chuyển đổi số, xây dựng đội ngũ cán bộ tận tâm, chuyên nghiệp. Đồng thời hoàn thiện hạ tầng giao thông kết nối liên vùng, thu hút đầu tư các dự án trọng điểm. Bên cạnh đó, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, ưu tiên nông nghiệp công nghệ cao, phát triển chuỗi cung ứng - tiêu thụ sản phẩm, đẩy mạnh xuất khẩu lao động chính ngạch.

Với tinh thần đoàn kết và khát vọng vươn lên, Vân Du đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu trở thành xã nông thôn mới kiểu mẫu, góp phần xây dựng quê hương ngày càng phát triển.

Thanh Quỳnh