Thái độ với 1.000 đồng - thái độ với cuộc sống
1.000 đồng nhỏ thật, nhưng đủ để soi chiếu thái độ của mỗi người, bởi cuối cùng cách chúng ta đối xử với đồng tiền, cũng chính là cách chúng ta đối xử với nhiều điều trong cuộc đời này.
Đoạn video quay cảnh một người phụ nữ bán hàng “mắng khéo” đôi nam nữ vì “tội” đứng chờ 1.000 đồng tiền thừa đang thu hút sự chú ý của cộng đồng mạng. Người bán hàng nói xơi xơi: "Nếu ăn hết 99.000 đồng mà trả 100.000 đồng thì nên cho lại quán 1.000 đồng, như vậy mới xởi lởi. Con trai đi với bạn gái mà đòi 1.000 đồng thì... không thoáng”.
Video nhanh chóng lan truyền, thu hút hàng chục nghìn bình luận, chia sẻ. Không ít người bình luận gay gắt, cho rằng 1.000 đồng cũng là tiền, không ai có quyền đánh giá người khác chỉ vì họ đòi lại số tiền thừa thuộc về mình. Một chuyện tưởng chừng nhỏ nhặt, nhưng lại chạm đến điều rất lớn là thái độ của con người với đồng tiền, và rộng hơn, là cách chúng ta nhìn nhận giá trị của lao động, của công bằng và sự tôn trọng trong cuộc sống thường ngày.
1.000 đồng - nhỏ về giá trị nhưng lại không hề nhỏ về ý nghĩa, bởi đằng sau con số ấy là mồ hôi, là công sức, là thời gian mà ai đó đã bỏ ra để kiếm được. Mỗi đồng tiền đều có câu chuyện của nó. Với người dư dả, 1.000 đồng chẳng đáng bận tâm; nhưng với người đang chật vật mưu sinh, từng tờ tiền lẻ cũng là thành quả đáng trân trọng. Khi người bán dễ dàng buông lời chê bai, coi thường người mua chỉ vì “không thoáng”, chính họ đã quên mất một nguyên tắc cơ bản trong mọi giao dịch, sự tôn trọng phải là điều tiên quyết.
Thực tế, câu chuyện này không đơn thuần là chuyện tiền lẻ, mà là một tấm gương phản chiếu quan niệm sống. Chúng ta đang sống trong thời đại mà nhiều người sợ bị chê keo kiệt, chặt chẽ, thậm chí sẵn sàng chi tiêu phô trương quá khả năng tài chính của bản thân chỉ để chứng minh mình “sang”, “thoáng”. Nhưng sự sang trọng thật sự không nằm ở số tiền bỏ ra, mà ở cách người ta đối xử với đồng tiền. Có những người tiêu pha dè xẻn nhưng sống tử tế, biết trân trọng giá trị lao động, biết gửi gắm đồng tiền vào việc xứng đáng; và cũng có người vung vãi rất nhiều tiền nhưng lại rẻ rúng trong thái độ, trong cách họ đánh giá người khác. Thế thì ai sang hơn ai?
Tương tự, khi cái “thoáng” được hiểu lệch thành thước đo đạo đức, 1.000 đồng không phải vấn đề, vấn đề là có những người lấy tiền bạc làm chuẩn mực để phán xét nhân cách người khác. Con trai “không thoáng” là con trai hèn, người tiết kiệm bị xem là “so đo” - những nhãn mác vô hình ấy đã dần bóp méo cách chúng ta nhìn nhận nhau. Giữa xã hội ồn ào, thật khó để nói đâu là hào phóng thật sự, đâu là sĩ diện giả tạo.
Nếu nhìn sâu hơn, chuyện 1.000 đồng còn là một lát cắt của văn hóa ứng xử trong kinh doanh và đời sống. Trong một quán ăn, một cửa hàng, điều khiến khách hàng nhớ không phải là món ăn ngon đến đâu, mà là cảm giác được tôn trọng. Một lời cảm ơn, một nụ cười, hay đơn giản là việc thối lại đủ số tiền lẻ, đều là biểu hiện của sự văn minh. Ngược lại, khi người bán xem nhẹ điều đó, khi cho rằng, khách keo kiệt vì đòi tiền thừa, thì lòng tin, sự cảm mến cũng vơi đi. Không ai muốn quay lại nơi mà chỉ vì 1.000 đồng, mình bị đem ra làm trò giễu cợt.
Trong văn hóa Việt, tiết kiệm luôn được xem là đức tính quý báu. “Tích tiểu thành đại”, “Liệu cơm gắp mắm” - những lời dạy ấy từng nuôi dưỡng nhiều thế hệ trưởng thành trong gian khó, biết quý trọng từng đồng tiền kiếm được. Ngày nay, khi cuộc sống sung túc hơn, những giá trị ấy lại dần bị xem nhẹ. Nhiều người trẻ coi tiết kiệm là cũ kỹ, “nhà quê”, lạc hậu, là biểu hiện của sự hèn kém. Họ tiêu tiền nhanh, dùng số tiền lớn để mua sắm thể hiện bản thân, để chứng minh “đẳng cấp”, mà quên mất rằng, tiền không tạo nên giá trị con người, chỉ có nhân cách mới làm được điều đó.
Câu chuyện 1.000 đồng thể hiện thái độ với đồng tiền, cũng chính là thái độ với cuộc sống. Ai biết quý trọng tiền bạc, người đó cũng biết quý trọng công sức, thời gian và nỗ lực của chính mình và của người khác. Người như thế, dù giàu hay nghèo, đều đáng trọng.
Trên mạng xã hội cũng có những ý kiến trái chiều. “1.000 đồng thì có đáng gì đâu mà làm to chuyện!” Nhưng sự công bằng và tôn trọng chưa bao giờ đo bằng giá trị vật chất. Đôi khi, chính những điều nhỏ nhặt lại phơi bày rõ nhất nhân cách con người. Một xã hội văn minh không phải là nơi người ta tiêu nhiều tiền, mà là nơi mỗi đồng tiền được đối xử đúng mực, được trao và nhận bằng thái độ trân trọng.
Đoạn video hiện đã được xóa bỏ, người phụ nữ chủ cửa hàng trước áp lực của cộng đồng mạng cũng đã công khai xin lỗi, nhưng câu chuyện 1.000 đồng để lại một bài học không bao giờ cũ cho tất thảy mọi người. Rằng, hãy luôn tự nhắc mình, dạy con em mình biết yêu quý đồng tiền, không phải để tích cóp từng xu, mà để hiểu rằng, đằng sau mỗi đồng tiền là công sức, là giá trị thật. Khi một đứa trẻ biết cất giữ 1.000 đồng tiền thừa hôm nay, lớn lên, nó sẽ biết giữ gìn những điều quý giá khác - như lòng tự trọng, nhân cách và sự tử tế.