Quay lén - hành vi đồi bại về văn hóa và đạo đức cần phải ngăn chặn

Rạng sáng 25/6, người mẫu Châu Bùi đã làm mạng xã hội xôn xao khi cho biết, mình vừa trở thành nạn nhân bị quay lén trong nhà vệ sinh của một tiệm chụp hình. Ngay khi phát hiện nghi vấn, cô yêu cầu chủ tiệm chụp hình kiểm tra camera an ninh, phát hiện một đối tượng nam khả nghi. Kiểm tra video từ máy quay lén, nữ nghệ sĩ rất sốc khi thấy những đoạn phim quay hình ảnh nhạy cảm của mình trong lúc thay đồ được ghi lại rõ nét. Châu Bùi đã làm việc với lực lượng chức năng để xử lý nghi phạm, lên tiếng cảnh báo cho cộng đồng.

Điều đáng nói, Châu Bùi không phải người đầu tiên trở thành nạn nhân của nạn quay lén. Trước đó, hình ảnh nhạy cảm của một số nữ nghệ sĩ đã bị lan truyền trên mạng xã hội do bị quay lén hoặc xâm nhập dữ liệu cá nhân. Năm 2020, đoạn video ca sĩ Amee mặc đồ ngủ, tập thể dục trong phòng riêng cùng bạn bè, vô tình lộ một số hình ảnh nhạy cảm bị đăng tải lên mạng xã hội, khiến ca sĩ này suy sụp tinh thần. Công ty quản lý của Amee đã nhờ cơ quan chức năng vào cuộc.

Trước đó, ca sĩ Văn Mai Hương lộ clip nhạy cảm từ camera an ninh bị xâm nhập trái phép. Năm 2014, Hương Tràm cũng bị phát tán hình ảnh nhạy cảm khi chuẩn bị phẫu thuật thẩm mỹ. Video không chỉ lộ rõ mặt ca sĩ của “Em gái mưa” mà còn cho thấy phần lớn vòng 1 của cô. Năm 2010, hình ảnh hớ hênh của Trang Nhung cũng trở thành chủ đề nóng trên mặt báo. Nữ diễn viên cho biết, bức ảnh bị chụp lén trong lúc cô chỉnh sửa trang phục cho buổi chụp hình áo cưới. Dây buộc váy bị tuột khiến cô để lộ một phần cơ thể. Hình ảnh đã bị lưu lại rồi phát tán. Tuy nhiên, thời điểm đó, vì bận rộn nên Trang Nhung không truy tìm thủ phạm.

Quay lén, làm rò rỉ hình ảnh cá nhân trên các trang mạng xã hội là hành vi xâm phạm nghiêm trọng quyền riêng tư và danh dự của người khác. Nó thường để lại những di chứng tâm lý nặng nề cho các nạn nhân, gây ra những hậu quả nghiêm trọng, từ tổn thương tinh thần đến các vấn đề xã hội và nghề nghiệp. Nạn nhân có thể phải đối mặt với sự quấy rối, bạo lực hoặc thậm chí là các hành vi tấn công từ cộng đồng mạng.

Cùng với nhiều vụ hình ảnh, thông tin cá nhân trong giới showbiz bị phát tán trước đây, câu chuyện của người mẫu Châu Bùi bị quay lén lại thêm một lời cảnh báo về tình trạng suy đồi về nhân cách của một số đối tượng có hành vi lệch lạc trong xã hội. Trong bối cảnh các thiết bị quay lén tinh vi đang được bày bán tràn lan ngoài thị trường hiện nay, hành vi đồi bại này càng dễ dàng thực hiện, gây nên những hậu quả tai hại trong xã hội. PGS. TS Đỗ Cảnh Thìn, Phó Viện trưởng Viện An ninh phi truyền thống, chuyên gia tội phạm học cho biết, các đối tượng thực hiện hành vi quay lén với nhiều mục đích khác nhau. Có khi xuất phát từ sự tò mò, biến thái, thỏa mãn sở thích lệch lạc (kiểu như vụ chủ nhà trọ ở Hà Đông - Hà Nội đặt camera quay lén trong phòng tắm của các nữ sinh viên thuê trọ). Nhưng cũng có đối tượng quay lén nhằm phục vụ mục đích vụ lợi, bằng cách đăng tải hình ảnh nhạy cảm lên mạng, bán thông tin hoặc dùng chính các video, hình ảnh đó để tống tiền nạn nhân, tạo áp lực để nạn nhân thực hiện theo yêu cầu của mình.

Có lẽ đây cũng chính là lý do khiến những nghệ sĩ, người nổi tiếng bị đối tượng có ý đồ xấu đưa vào tầm ngắm. Bởi, nghệ sĩ, người nổi tiếng thường có lượng người theo dõi đông, có được hình ảnh nhạy cảm của họ trong tay thì cái giá cho những vụ tống tiền cũng cao hơn nhiều.

Người mẫu Châu Bùi đã may mắn phát hiện kịp thời vụ việc và trình báo khi những hình ảnh nhạy cảm của mình chưa bị phát tán. Nhưng sự việc này đã gây lo lắng không ít cho giới nghệ sĩ, người mẫu, nhất là phụ nữ… khi họ phải làm việc trong những điều kiện bó buộc về thời gian, không gian, mà không phải lúc nào cũng có thể đề phòng hoặc kiểm soát được các điều kiện an toàn cho mình. Đồng thời cho thấy sự xuống cấp về đạo đức của người đã thực hiện hành vi, nguy cơ đe dọa đến danh dự nhân phẩm của nhiều nạn nhân.

Thực trạng đó đòi hỏi cần có những biện pháp nghiêm khắc để bảo vệ quyền riêng tư của mỗi cá nhân và ngăn chặn những hành vi tương tự tái diễn trong tương lai, không để những hành vi vô văn hóa, vô đạo đức ảnh hưởng đến danh dự, nhân phẩm, thậm chí là làm hỏng cả sự nghiệp, tài sản của những người chân chính.

Theo pháp luật hiện hành, việc quay lén khi bị phát hiện ra (mà chưa tung lên mạng, chưa phát tán và mới là lần đầu) thì cũng chỉ bị phạt hành chính. Nếu quay lén rồi tống tiền hoặc phát tán, gây hậu quả nghiêm trọng mới bị truy cứu hình sự. Có lẽ đó là một trong những lý do khiến những clip quay lén vẫn nhan nhản trên mạng. Chưa kể, nhiều nạn nhân bị quay lén thường có xu hướng giải quyết nội bộ vì tâm lý ngại đến "cửa quan", sợ có thêm nhiều người biết đến clip quay lén của mình.

Ngay cả khi vụ việc của người mẫu Châu Bùi được công khai thì lượng thông tin mang tính định hướng, bảo vệ nạn nhân trên báo chí, truyền thông chính thống cũng tỏ ra lép vế so với thông tin trên mạng xã hội với nhiều kiểu tò mò, vô tư xin - xem và thậm chí bình luận khiếm nhã, xúc phạm nạn nhân. Đó chính là mảnh đất dung dưỡng cho những clip quay lén vẫn cứ xuất hiện nhiều kinh khủng như hiện nay. Đó là chưa kể những người kinh doanh online, vì lợi nhuận, họ đã tiếp tay đăng tải hoặc share về những clip quay lén này nhằm tăng lượng tương tác trên trang cá nhân của mình.

Một khi xã hội chưa bày tỏ được thái độ phẫn nộ đủ mạnh, chưa tạo nên những diễn đàn phản đối, lên án mạnh mẽ hành vi quay lén người khác thì thật khó để tin rằng, chúng ta có thể chấm dứt được hành vi đồi bại, vô văn hóa này.

Không chỉ với những đối tượng quay lén, mà chúng ta còn cần phải bày tỏ thái độ phẫn nộ khiến đám đông cảm thấy xấu hổ khi công khai xin - xem clip quay lén. Cũng để các nạn nhân của hành vi quay lén củng cố lòng tin vào pháp luật hơn và nhận thức rõ trách nhiệm của họ với cộng đồng, không tự thỏa hiệp, phải bắt những kẻ quay lén chịu trách nhiệm trước pháp luật. Để không ai có thể trở thành nạn nhân kế tiếp của những kẻ quay lén mà họ đã… tha cho.

Bởi nạn nhân kế tiếp, biết đâu một ngày nào đó lại chính là con cái, người thân của chính mình. Những thứ xấu xí, vô văn hóa hôm nay, nếu không được vạch trần, không bị trừng phạt mà im lặng che giấu, nó sẽ không tự nhiên biến mất, mà nó sẽ lặp lại ở lần sau với mức độ xấu xí hơn, nguy hiểm hơn./.