Quốc hội thảo luận về Dự án Luật Đầu tư công (sửa đổi)

Sáng 28/5, tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XIV, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển, Quốc hội thảo luận tại hội trường về Dự án Luật Đầu tư công (sửa đổi).

Toàn cảnh phiên họp. Ảnh: Quochoi.vn

Đề nghị giữ quy định hiện hành về tiêu chí phân loại dự án quan trọng quốc gia

Tại phiên thảo luận, các đại biểu Quốc hội cơ bản đồng tình với nhiều nội dung trong Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự án Luật Đầu tư công (sửa đổi). Để tháo gỡ những vấn đề khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn, đồng thời bảo đảm tính thống nhất giữa Luật Đầu tư công với Luật Ngân sách Nhà nước, Luật Quản lý nợ công, Luật Bảo vệ môi trường, Luật Đất đai, nhiều ý kiến đại biểu thống nhất với đề xuất của Chính phủ là cần mở rộng phạm vi sửa đổi Luật Đầu tư công và lấy tên là Luật Đầu tư công (sửa đổi).

Theo đó, dự thảo Luật tiếp thu, chỉnh lý theo hướng tăng cường cải cách thủ tục hành chính, đẩy mạnh phân cấp và tạo sự chủ động cho các bộ, cơ quan Trung ương và địa phương; sửa đổi quy định về thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư chương trình, dự án đầu tư công; sửa đổi quy định về thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn đối với các dự án sử dụng vốn ngân sách Trung ương, vốn ODA và vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài.

Tại kỳ họp thứ 6, Quốc hội đã thảo luận tại tổ và tại hội trường về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư công. Trên cơ sở tổng hợp ý kiến thảo luận của các vị đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo Ủy ban Tài chính - Ngân sách, Chính phủ và các cơ quan liên quan nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội và chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật.

Dự thảo Luật Đầu tư công (sửa đổi) có bố cục gồm 6 chương, 101 điều quy định việc quản lý Nhà nước về đầu tư công; quản lý và sử dụng vốn đầu tư công; quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân liên quan đến hoạt động đầu tư công. Luật này thay thế cho Luật Đầu tư công số 49/2014/QH13.

Đổi mới quy định quản lý nguồn vốn để lại cho đầu tư nhưng chưa đưa vào cân đối ngân sách; đổi mới trong công tác lập, thẩm định, phê duyệt chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư, điều chỉnh dự án; lập, thẩm định, phê duyệt và giao Kế hoạch, điều chỉnh Kế hoạch đầu tư công trung hạn và hàng năm phù hợp với từng loại nguồn vốn, nâng cao hiệu quả hoạt động đầu tư công...

Tham gia ý kiến tại phiên thảo luận về tiêu chí phân loại dự án quan trọng quốc gia, các đại biểu Quốc hội cơ bản thống nhất là giữ nguyên quy định như Luật Đầu tư công hiện hành như quan điểm với của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Theo đó, quy định về điều chỉnh tiêu chí phân loại dự án đầu tư công thực hiện trong trường hợp chỉ số giá có biến động lớn hoặc có điều chỉnh lớn về phân cấp đầu tư công… Tuy nhiên, thực tế thời gian qua, việc phân cấp đầu tư công cơ bản ổn định; Tiêu chí phân loại dự án quan trọng quốc gia với mức vốn 10 nghìn tỷ đồng và các mức phân loại dự án A, B, C như quy định hiện hành không phát sinh vướng mắc; ngược lại nếu điều chỉnh như đề xuất của Chính phủ sẽ gây xáo trộn lớn trong chuyển dịch phân loại, quản lý dự án.

Đại biểu Quốc hội Hoàng Quang Hàm - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Phú Thọ nhấn mạnh, trong 2 nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIII và khóa XIV chỉ có 2 dự án quan trọng quốc gia trình Quốc hội. Một quốc gia đang phát triển mà 1 năm chỉ có 2 dự án quan trọng đã là quá ít.

Đại biểu cho rằng, nếu điều chỉnh tiêu chí phân loại dự án quan trọng quốc gia từ mức vốn 10.000 tỷ đồng lên 20.000 tỷ đồng, mức vốn dự án A, B, C tăng lên tương ứng gấp 2 lần mức hiện hành thì có thể sẽ chẳng còn dự án nào trình Quốc hội.

Trong khi đó, Quốc hội có vai trò quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước mà giờ Quốc hội có khả năng sẽ không quyết định dự án quan trọng nào là bất hợp lý.
Do đó, để bảo đảm tính ổn định của hệ thống pháp luật và phù hợp với thực tiễn, đại biểu đề nghị giữ quy định của Luật hiện hành về tiêu chí phân loại dự án quan trọng quốc gia và phân loại dự án A, B, C.

Quốc hội quyết định Kế hoạch đầu tư công trung hạn

Liên quan đến thẩm quyền xem xét, quyết định danh mục dự án kế hoạch đầu tư công trung hạn, nhiều đại biểu Quốc hội bày tỏ ủng hộ phương án 1 và những lập luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Theo đó, Quốc hội quyết định Kế hoạch đầu tư công trung hạn bao gồm tổng mức đầu tư, tiêu chí, danh mục và mức vốn bố trí cho từng dự án chi đầu tư từ ngân sách Trung ương theo đúng tinh thần của Hiến pháp.

Theo đại biểu Quốc hội Lê Thanh Vân - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Cà Mau, quy định như phương án 1 là phù hợp với Hiến pháp và chức năng, nhiệm vụ của Quốc hội.

Cụ thể, Hiến pháp đã khẳng định 3 chức năng cơ bản của Quốc hội, trong đó có chức năng quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước và giám sát tối cao.

Tại Điều 70 của Hiến pháp cũng quy định rõ nhiệm vụ của Quốc hội đó là Quốc hội hoạch định chiến lược phát triển kinh tế- xã hội và những nhiệm vụ phát triển kinh tế- xã hội của đất nước. Kế hoạch đầu tư công trung hạn chính là một trong những nhiệm vụ quan trọng của Quốc hội.

Bên cạnh đó, danh mục dự án kế hoạch đầu tư công trung hạn chính là một bộ phận trung tâm, hạt nhân, có tính chất quyết định kế hoạch đầu tư công trung hạn.

Đây là vấn đề quan trọng của đất nước liên quan đến phân bổ tổng nguồn lực ngân sách Nhà nước rất lớn trong cả 5 năm; có tác động trực tiếp đến tăng trưởng kinh tế và ổn định xã hội, an toàn nợ công, an ninh tài chính quốc gia. Vì vậy, nội dung này cần phải được Quốc hội xem xét, quyết định.

Đại biểu Quốc hội thảo luận tại phiên họp. Ảnh: Quochoi.vn

Qua thảo luận, các đại biểu cho rằng, việc quy định Quốc hội xem xét, quyết định danh mục là nhằm bảo đảm thể hiện đầy đủ tinh thần Hiến pháp về vai trò của Quốc hội trong quyết định ngân sách; bảo đảm tính thống nhất giữa các văn bản pháp luật (Luật NSNN, Luật Đầu tư công hiện hành).

Nghị quyết số 05/NQ-TW ngày 01/11/2016 của Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã đề ra chủ trương cơ cấu lại đầu tư công, theo đó cần thực hiện cơ cấu lại đầu tư công gắn với cơ cấu lại tài chính; gắn Kế hoạch đầu tư công trung hạn với kế hoạch tài chính trung hạn và kế hoạch vay, trả nợ công.

Quốc hội quyết định kế hoạch tài chính 5 năm và Kế hoạch đầu tư công trung hạn là một phần không thể tách rời của Kế hoạch tài chính 5 năm. Ngoài ra, việc trình Quốc hội quyết định danh mục, mức vốn cụ thể cho từng dự án là bảo đảm tính công khai, minh bạch, dân chủ trong xem xét, quyết định những vấn đề liên quan đến ngân sách nhà nước.

Tuy nhiên, do Quốc hội họp mỗi năm 2 kỳ trong khi việc hoàn chỉnh danh mục và phân bổ vốn trung hạn thường khó hoàn tất trong một kỳ họp và trong quá trình thực hiện có thể phát sinh trường hợp cần phải điều chỉnh, vì vậy, các đại biểu đề nghị điều chỉnh dự thảo Luật theo hướng: Quốc hội quyết định Kế hoạch đầu tư công trung hạn, bao gồm tổng mức vốn, danh mục, mức vốn của các chương trình, dự án đầu tư công và mức vốn cho nhiệm vụ quy hoạch, chuẩn bị đầu tư thuộc ngân sách trung ương.

Trong trường hợp cần thiết, căn cứ vào tình hình thực tiễn, Quốc hội có thể giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định, điều chỉnh danh mục, mức vốn của từng chương trình, dự án đầu tư công thuộc ngân sách Trung ương trong Kế hoạch đầu tư công trung hạn như đã thực hiện trong giai đoạn 2016-2020 và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.

Các đại biểu cho rằng, quy định như vậy vừa bảo đảm vai trò, trách nhiệm của cơ quan dân cử, vừa bảo đảm tính linh hoạt, kịp thời trong tổ chức thực hiện Kế hoạch đầu tư công trung hạn; đồng thời, nhằm luật hóa và bảo đảm tính thống nhất với Nghị quyết số 26/2016/QH14 và Nghị quyết số 71/2018/QH14 của Quốc hội.

Ngoài ra, các nội dung về nhiệm vụ, quyền hạn của Thường trực Hội đồng nhân dân; việc tổ chức quản lý vốn đầu tư công; điều kiện quyết định chủ trương đầu tư... cũng được các đại biểu Quốc hội quan tâm thảo luận.

Phát biểu kết thúc phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nêu rõ, trên cơ sở các ý kiến góp ý của các đại biểu Quốc hội hôm nay, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ nghiêm túc tiếp thu và giải trình các nội dung các đại biểu còn băn khoăn tại phiên họp; đồng thời chỉ đạo Ủy ban Tài chính- Ngân sách của Quốc hội và cơ quan soạn thảo tiếp tục hoàn thiện các nội dung của dự thảo Luật trước khi trình Quốc hội thông qua.