Rà soát, xử lý các dự án đầu tư ngoài ngân sách chậm tiến độ ở Nghệ An: Việc không thể chậm trễ

Nhiều xã chưa rà soát, báo cáo

Ngày 29/6/2025, tức là trước 1 ngày chính thức vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, UBND tỉnh Nghệ An có Văn bản số 6201/UBND-CN “Về việc phát huy hiệu quả việc sử dụng đất các dự án đầu tư ngoài ngân sách” gửi các sở, ban, ngành cấp tỉnh; UBND các huyện, thành phố, thị xã (UBND cấp xã sau sắp xếp chính quyền địa phương 2 cấp).

Tại văn bản nói trên, UBND tỉnh Nghệ An đã yêu cầu các sở, ban, ngành, địa phương theo chức năng, nhiệm vụ tập trung thực hiện các nội dung (nguyên văn):

“1. Chủ động, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra; sự phối hợp giữa chính quyền địa phương và các sở, ngành trong việc theo dõi, báo cáo tiến độ thực hiện các dự án trên địa bàn tỉnh. Trong thời gian tới, khi chính quyền 2 cấp chính thức đi vào hoạt động, UBND cấp xã phải triển khai ngay việc rà soát các dự án trên địa bàn (trong đó, lưu ý các dự án chậm tiến độ hoặc chưa đưa đất vào sử dụng), phân loại dự án (đã được giao đất, cho thuê đất hay chưa) kịp thời tổng hợp, báo cáo UBND tỉnh, các sở: Nông nghiệp và Môi trường, Xây dựng, Tài chính để đảm bảo xử lý kịp thời, không để gián đoạn công tác giám sát, quản lý.

Đồng thời, chính quyền địa phương cần phải thường xuyên kiểm tra, giám sát và đôn đốc các chủ đầu tư triển khai thực hiện dự án đảm bảo phù hợp với mục đích sử dụng đất, quy hoạch chi tiết xây dựng được phê duyệt, giấy phép xây dựng được cấp; Tích hợp phần mềm theo dõi tình hình hoạt động các dự án đầu tư; Kịp thời phát hiện và có biện pháp hướng dẫn, đôn đốc các chủ đầu tư hoàn thành dự án theo đúng quy định, hạn chế tối đa việc điều chỉnh quy hoạch chi tiết xây dựng dự án.

2. Kiên quyết rà soát, thực hiện việc thu hồi đất, chấm dứt dự án đầu tư đối với các dự án vi phạm pháp luật về đất đai; dự án đã được cho phép gia hạn nhiều lần những vẫn chưa hoàn thành.

3. Tiếp tục nâng cao trách nhiệm trong việc cho ý kiến thẩm định, tham mưu chấp thuận chủ trương đầu tư các dự án, phải xem xét đánh giá kỹ lưỡng năng lực nhà đầu tư, lĩnh vực đầu tư đảm bảo tính khả thi thực hiện dự án, phát huy hiệu quả sử dụng đất.

4. Các sở, ngành và chính quyền địa phương cần phải tăng cường thường xuyên đối thoại, hướng dẫn, giải quyết các khó khăn, vướng mắc cho các chủ đầu tư trong quá trình triển khai thực hiện dự án; chính quyền địa phương đồng hành, hỗ trợ các chủ đầu tư trong công tác giải phóng mặt bằng việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất để thực hiện các dự án để phát triển kinh tế - xã hội của địa phương theo đúng định hướng phát triển, đúng quy định pháp luật.

5. Thường xuyên rà soát, tham mưu báo cáo, đề xuất cấp có thẩm quyền hoàn thiện các quy định pháp luật về việc xử lý dự án chậm tiến độ phù hợp với thực tiễn (về cơ sở xác định dự án chậm tiến độ/dự án không sử dụng đất, nên có quy định về việc thu hồi một phần dự án,...).

6. Yêu cầu Sở Tài chính chủ trì, phối hợp cơ quan liên quan rà soát, tổng hợp, báo cáo các dự án còn dở dang, chậm tiến độ; báo cáo UBND tỉnh trước ngày 25/7/2025”.

Những chỉ đạo trên của UBND tỉnh là rất chi tiết, rõ ràng. Vậy nhưng, đến ngày 4/8/2025, thêm một lần nữa UBND tỉnh lại phải có Văn bản số 1773/UBND-CN “Về việc phát huy hiệu quả sử dụng đất các dự án đầu tư ngoài ngân sách” gửi các sở, ban, ngành cấp tỉnh; UBND các xã, phường.

Tại văn bản này, UBND tỉnh nhắc lại nội dung đã giao tại Công văn số 6201/UBND-CN ngày 29/6/2025; đồng thời chỉ đạo: “Giao các sở, ngành, UBND các xã, phường, đơn vị liên quan tiếp tục triển khai thực hiện kịp thời, có hiệu quả các nhiệm vụ được giao tại Công văn số 6201/UBND-CN và các văn bản chỉ đạo của Trung ương, Tỉnh ủy, UBND tỉnh để tránh lãng phí đất đai, phát huy hiệu quả sử dụng đất đối với các dự án đầu tư; Giao Sở Tài chính chủ trì, chủ động phối hợp và đôn đốc cơ quan liên quan khẩn trương rà soát, tổng hợp, báo cáo các dự án còn dở dang, chậm tiến độ; báo cáo UBND tỉnh trước ngày 12/8/2025”.

Ngày 5/8/2025, Sở Tài chính có Văn bản số 4883 /STC-TC&PTDN gửi UBND các xã. Tại văn bản này nhắc đến Văn bản số 1683/STC- TC&PTDN ngày 15/4/2025 của Sở Tài chính, với nội dung đề nghị các sở, ngành, địa phương thực hiện rà soát các dự án có dấu hiệu chậm tiến độ ngoài Khu kinh tế Đông Nam và các khu công nghiệp; cùng các Văn bản số 2251/STC-TC&PTDN ngày 07/5/2025, Văn bản số 4009/STC-TC&PTDN ngày 04/7/2025 đôn đốc thực hiện nhiệm vụ này. Qua đó, Sở Tài chính đề nghị UBND các xã khẩn trương rà soát, có báo cáo các nội dung UBND tỉnh đã chỉ đạo thực hiện.

Điều đáng nói, đính kèm Văn bản số 4883 /STC-TC&PTDN của Sở Tài chính còn có bản danh sách các xã chưa thực hiện công tác rà soát, báo cáo dự án ngoài ngân sách chậm tiến độ. Theo bản danh sách, còn có 50 xã tập trung ở các huyện (cũ), gồm: Hưng Nguyên, Nam Đàn, Nghi Lộc, Diễn Châu, Kỳ Sơn, Quỳ Châu, Quỳ Hợp và Tân Kỳ chưa hoàn thành nhiệm vụ theo chỉ đạo của UBND tỉnh.

Việc không thể chậm trễ

Liên quan đến dự án đầu tư ngoài ngân sách chậm tiến độ, ngày 17/6/2025, Sở Nông nghiệp và Môi trường có Báo cáo số 4045/SNNMT-QLĐĐ gửi UBND tỉnh. Báo cáo đã thống kê từ năm 2012 đến tháng 12/2024, UBND tỉnh đã thành lập 12 đoàn kiểm tra liên ngành tiến hành kiểm tra 965 dự án. Qua kiểm tra, UBND tỉnh đã thu hồi, hủy bỏ 165 dự án; các dự án còn lại được cho gia hạn hoặc không thuộc dự án chậm tiến độ hoặc xử lý khác.

Sở Nông nghiệp và Môi trường cũng báo cáo UBND tỉnh về việc xử lý dự án chậm tiến độ sử dụng đất còn gặp phải nhiều khó khăn, vướng mắc, phức tạp do liên quan đến yếu tố pháp lý, tài chính, xã hội, thủ tục hành chính. Trong đó, có vướng mắc về thủ tục hành chính (chồng chéo, mâu thuẫn giữa các loại quy hoạch; vướng mắc trong việc thu hồi, giải phóng mặt bằng …); vướng mắc về quy định gia hạn tiến độ sử dụng đất, và vướng mắc về năng lực chủ đầu tư (tài chính, quản lý, kinh nghiệm).

Sở Nông nghiệp và Môi trường đã nêu ra một thực trạng, là: “Cơ bản các dự án chậm tiến độ do chủ đầu tư không đủ năng lực tài chính để triển khai dự án theo tiến độ cam kết, năng lực quản lý yếu kém, thiếu kinh nghiệm trong việc thực hiện thủ tục pháp lý dẫn đến dự án chậm tiến độ. Bên cạnh đó, một số chủ đầu tư năng lực hạn chế nhưng lại có ý đồ chây ỳ, chiếm dụng đất chờ thời cơ tăng giá để chuyển nhượng dự án gây lãng phí nguồn lực đất đai”.

Để xử lý các vướng mắc, tồn tại, Sở Nông nghiệp và Môi trường đề ra các nhóm giải pháp tham mưu UBND tỉnh chỉ đạo thực hiện, trong đó, nhấn mạnh đến công tác thanh tra, kiểm tra. Và để thực hiện tốt giải pháp này, theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, sự phối hợp giữa chính quyền địa phương và các sở, ngành trong việc theo dõi, báo cáo tiến độ thực hiện các dự án trên địa bàn là rất quan trọng.

Vì vậy, đề xuất, khi chính quyền địa phương 2 cấp đi vào hoạt động, UBND cấp xã nơi có các dự án đầu tư cần phải chủ động, rà soát các dự án trên địa bàn, phân loại dự án kịp thời tổng hợp, báo cáo UBND tỉnh, các sở, ngành chuyên môn để thanh tra, kiểm tra, xử lý kịp thời.

Đồng thời, chính quyền địa phương cần thường xuyên kiểm tra, giám sát và đôn đốc các chủ đầu tư triển khai thực hiện dự án đúng mục đích sử dụng đất, xây dựng đúng theo quy hoạch chi tiết xây dựng được phê duyệt và giấy phép xây dựng được cấp; kịp thời phát hiện và có biện pháp xử lý để các chủ đầu tư hoàn thành dự án theo đúng quy định…

Qua thời gian dõi theo việc phát hiện, kiểm tra, xử lý các dự án ngoài ngân sách chậm tiến độ, chúng tôi (P.V) nhận thấy vai trò của chính quyền địa phương là hết sức quan trọng. Ở đâu chính quyền địa phương làm tốt công tác kiểm tra, giám sát, thì ở đó chủ đầu tư dự án sẽ chấp hành nghiêm quy định pháp luật, thực hiện tốt cam kết đầu tư dự án.

Bởi vậy, khi chính quyền cấp huyện không còn, thì chính quyền các xã, phường mới thành lập cần ý thức về vai trò, trách nhiệm của mình trong kiểm tra, giám sát, đôn đốc các chủ đầu tư triển khai thực hiện dự án như ý kiến của Sở Nông nghiệp và Môi trường đã nêu tại Báo cáo số 4045/SNNMT-QLĐĐ. Và trước hết, cần thực hiện nghiêm chỉ đạo của UBND tỉnh tại Văn bản số 6201/UBND-CN và Văn bản số 1773/UBND-CN ngày 4/8/2025 của UBND tỉnh.