Robot AI - Giải pháp cho bài toán chăm sóc người già tại Nhật Bản

Theo đó, các nhà nghiên cứu tại Nhật Bản đã phát triển nhiều công nghệ tiên tiến nhằm hỗ trợ chăm sóc người già, trong đó có AIREC - một robot hình người có thể thực hiện các thao tác điều dưỡng cơ bản.

Robot hình người AIREC, nặng 150 kg, được điều khiển bằng AI, là một nguyên mẫu tiên tiến được thiết kế để đóng vai trò như một "người chăm sóc" trong tương lai.

Nó được phát triển nhằm giải quyết vấn đề già hóa dân số đang diễn ra nhanh chóng tại Nhật Bản, cũng như tình trạng thiếu hụt nhân lực trầm trọng trong lĩnh vực chăm sóc người cao tuổi.

Với khả năng hỗ trợ các công việc như nâng đỡ, di chuyển bệnh nhân và cung cấp sự đồng hành, AIREC hứa hẹn sẽ trở thành một giải pháp công nghệ giúp giảm tải áp lực cho hệ thống y tế và các trung tâm dưỡng lão trong tương lai.

Thực trạng già hóa dân số và tình trạng thiếu hụt nhân lực

Nhật Bản hiện là quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới với tỷ lệ sinh giảm mạnh. Theo Bộ Y tế Nhật Bản, số trẻ sơ sinh chào đời vào năm 2024 đã giảm 5% so với năm trước, xuống mức kỷ lục 720.988 trẻ.

Cùng lúc đó, thế hệ "baby boomer" sinh ra sau chiến tranh (1947 - 1949) đã bước sang tuổi ít nhất 75 vào cuối năm 2024, làm gia tăng đáng kể nhu cầu chăm sóc người cao tuổi.

Tình trạng thiếu hụt nhân lực trong ngành điều dưỡng ngày càng trầm trọng. Dữ liệu của chính phủ cho thấy, chỉ có một ứng viên cho mỗi 4,25 công việc trong lĩnh vực này, trong khi tỷ lệ trung bình trên toàn quốc là 1,22.

Dù Nhật Bản đã mở cửa đón lao động nước ngoài vào lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, số lượng lao động nước ngoài chỉ đạt khoảng 57.000 người vào năm 2023, chiếm chưa đến 3% tổng số lao động trong ngành.

Công nghệ AI trong chăm sóc người cao tuổi

Trước thực trạng trên, các nhà khoa học Nhật Bản đang tích cực nghiên cứu và phát triển công nghệ robot AI để hỗ trợ chăm sóc người cao tuổi. Một trong những dự án tiêu biểu là robot AIREC, do giáo sư Shigeki Sugano và nhóm nghiên cứu tại Đại học Waseda phát triển với sự tài trợ của chính phủ.

Robot này có khả năng thực hiện các thao tác điều dưỡng như giúp bệnh nhân thay đổi tư thế để ngăn ngừa loét do nằm lâu, hỗ trợ mặc quần áo, nấu ăn và gấp quần áo.

Bên cạnh AIREC, nhiều công nghệ khác cũng đang được triển khai trong các cơ sở chăm sóc. Một số robot nhỏ hơn có thể hỗ trợ người cao tuổi tập thể dục, trong khi các cảm biến giấc ngủ giúp theo dõi tình trạng nghỉ ngơi của bệnh nhân và giảm bớt khối lượng công việc cho nhân viên y tế.

Những tiến bộ này mang lại hy vọng về một tương lai mà con người và robot có thể hợp tác để nâng cao chất lượng dịch vụ chăm sóc điều dưỡng.

Thách thức và triển vọng

Mặc dù tiềm năng lớn, việc ứng dụng robot AI vào chăm sóc người già vẫn còn nhiều rào cản. Một trong những thách thức lớn nhất là đảm bảo robot có thể tương tác an toàn và linh hoạt với con người.

Theo giáo sư Sugano, robot hình người vẫn đang trong giai đoạn phát triển và cần đạt được độ chính xác cao hơn để có thể hỗ trợ thực sự hiệu quả.

Ngoài ra, chi phí cũng là một vấn đề quan trọng. Dự kiến, AIREC sẽ không thể được triển khai rộng rãi trước năm 2030 và giá thành ban đầu có thể lên tới 10 triệu yên (khoảng 67.000 USD). Điều này đặt ra câu hỏi về tính khả thi của việc tích hợp robot AI vào hệ thống chăm sóc sức khỏe hiện tại.

Dù vậy, nhiều chuyên gia vẫn tỏ ra lạc quan về tương lai của ngành điều dưỡng bằng robot. Takaki Ito, một nhân viên chăm sóc tại Trung tâm điều dưỡng Zenkoukai, cho rằng nếu các robot AI có thể nhận diện điều kiện sống và đặc điểm cá nhân của từng người được chăm sóc, chúng sẽ giúp cải thiện đáng kể chất lượng dịch vụ.

Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh rằng công nghệ không thể thay thế hoàn toàn con người, mà cần phối hợp với đội ngũ điều dưỡng để mang lại sự chăm sóc tốt nhất.

Tóm lại, Nhật Bản đang đứng trước một bước ngoặt quan trọng trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe khi phải tìm ra giải pháp cho vấn đề dân số già hóa nhanh chóng. Việc ứng dụng robot AI trong chăm sóc người cao tuổi có thể giúp giảm tải áp lực cho ngành điều dưỡng, song vẫn còn nhiều thách thức cần vượt qua.

Tương lai của ngành điều dưỡng sẽ không chỉ dựa vào công nghệ, mà còn là sự kết hợp hài hòa giữa con người và robot để mang lại dịch vụ chăm sóc tốt nhất cho người cao tuổi.