Sạc nhanh có làm hại pin điện thoại không? Sự thật bạn cần biết

Sạc nhanh đã trở thành một trong những tính năng hấp dẫn nhất trên điện thoại thông minh hiện đại, giúp người dùng tiết kiệm thời gian và không còn phải chờ đợi quá lâu để nạp đầy pin. Điều này đã tạo nên cuộc đua khốc liệt giữa các hãng công nghệ nhằm phát triển những giải pháp sạc ngày càng mạnh mẽ hơn.

Tại triển lãm công nghệ di động lớn nhất thế giới năm ngoái, hãng công nghệ Xiaomi (Trung Quốc) đã gây ấn tượng khi trình diễn công nghệ sạc siêu tốc của mình, có thể nạp đầy một chiếc điện thoại Redmi 4.300 mAh chỉ trong 5 phút với công suất lên tới 300W.

Những con số ấn tượng này đang thúc đẩy ngành công nghiệp di động phát triển, nhưng đồng thời cũng làm dấy lên lo ngại liệu sạc nhanh có thực sự an toàn cho pin điện thoại?

Đây là câu hỏi khiến nhiều người dùng trăn trở, và trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá sự thật về tác động của sạc nhanh đến tuổi thọ pin, cũng như liệu nó có gây hại cho thiết bị của bạn hay không.

Điều gì xảy ra trong quá trình sạc?

Tất cả các điện thoại thông minh hiện đại đều sử dụng pin lithium-ion (Li-ion) hoặc lithium-polymer (LiPo), dù có sự khác biệt nhỏ về cấu trúc nhưng thành phần hóa học của chúng gần như tương tự. Cả hai loại pin này đều bao gồm cực âm (cathode), cực dương (anode) và chất điện phân.

Khi điện thoại hoạt động, các ion lithium tích điện âm di chuyển từ cực âm qua chất điện phân đến cực dương, tạo ra năng lượng để cung cấp cho thiết bị. Khi pin cạn, dòng di chuyển này dừng lại. Trong quá trình sạc, các ion lithium được đẩy ngược trở lại cực âm, cho phép chu kỳ này tiếp tục.

Quá trình sạc không diễn ra theo đường thẳng mà giống như một miếng bọt biển hấp thụ nước, khi pin gần cạn, nó có thể hấp thụ năng lượng nhanh hơn, nhưng khi gần đầy, tốc độ hấp thụ giảm dần.

Điều này dẫn đến hiệu suất sạc kém hơn ở mức pin cao, khiến đường cong sạc trở nên phẳng. Đồng thời, điện áp sạc ban đầu sẽ ở mức cao nhất nhưng sau đó giảm dần theo thời gian, đảm bảo pin không bị quá tải hay quá nhiệt.

Pin điện thoại di động sẽ bị xuống cấp theo thời gian

Dù bạn có sử dụng sạc nhanh hay không, pin điện thoại vẫn sẽ hao mòn theo thời gian. Nguyên nhân chính là do dòng ion lithium luôn tạo ra nhiệt, trong khi các phản ứng hóa học bên trong pin lại cực kỳ nhạy cảm với nhiệt độ.

Vì vậy, việc sạc khi pin vẫn còn đầy có thể khiến quá trình sạc kém hiệu quả và làm tăng nhiệt lượng không cần thiết.

Trên iPhone, bạn thậm chí có thể theo dõi mức độ hao mòn tự nhiên của pin. Chỉ cần vào Cài đặt > Pin > Trạng thái pin & Quy trình sạc, bạn sẽ thấy phần trăm dung lượng tối đa mà pin còn có thể sử dụng.

Nhiệt độ cao là nguyên nhân hàng đầu khiến pin xuống cấp. Nhiều người lo ngại rằng sạc nhanh có thể đẩy nhanh quá trình này, vì khi dòng điện lớn đi vào pin, nó sẽ sản sinh nhiều nhiệt hơn.

Nếu nhiệt độ tăng quá cao, chất điện phân bên trong pin có thể kết tinh, làm gián đoạn dòng ion và thậm chí gây hỏng pin hoàn toàn.

Tuy nhiên, các nhà sản xuất đều ý thức được vấn đề này. Đó là lý do tại sao họ đã tích hợp nhiều cơ chế bảo vệ để ngăn nhiệt độ vượt quá giới hạn an toàn trong quá trình sạc nhanh.

Sạc nhanh đòi hỏi sử dụng công nghệ mới

Trong những năm gần đây, các tiêu chuẩn sạc nhanh đã có những bước tiến vượt bậc, giúp tăng hiệu suất truyền tải điện năng và rút ngắn đáng kể thời gian sạc. Một trong những công nghệ phổ biến nhất là Quick Charge của Qualcomm, với phiên bản 5 hỗ trợ công suất hơn 100W, giúp sạc từ 0 lên 50% chỉ trong 5 phút.

Bên cạnh đó, nhiều thương hiệu cũng đã phát triển công nghệ sạc nhanh của riêng mình. WarpCharge của OnePlus đạt mức 65W, trong khi VOOC Flash Charge của Oppo nay cũng được tích hợp vào OnePlus sau khi hai công ty cùng thuộc một tập đoàn có thể cung cấp công suất lên đến 150W trên OnePlus 10T.

Ngoài ra, còn có các tiêu chuẩn như USB Power Delivery (PD), Adaptive Charge của Samsung và TurboPower của Motorola. Để đảm bảo an toàn và kéo dài tuổi thọ pin, các hãng sản xuất đã áp dụng nhiều giải pháp công nghệ tiên tiến:

- Bộ cấp nguồn có quản lý nguồn tích hợp: Các củ sạc có mạch quản lý nhiệt giúp tiêu tán nhiệt trước khi điện năng truyền đến điện thoại. Tuy nhiên, điều này khiến bộ sạc thường có kích thước lớn hơn bình thường.

- Sạc song song: Thay vì dồn toàn bộ dòng điện vào một cell pin duy nhất, công nghệ này chia dòng điện ra nhiều cell pin song song, giúp giảm tải nhiệt và tăng tốc độ sạc. Tuy nhiên, nhược điểm là dung lượng pin tổng thể có thể bị giảm nhẹ do chiếm thêm không gian vật lý.

- Hệ thống làm mát bổ sung: Hệ thống làm mát càng hiệu quả thì càng giúp sạc nhanh mà không gây quá nhiệt. Các phương pháp phổ biến gồm tấm tản nhiệt, buồng hơi, thậm chí một số điện thoại gaming còn trang bị quạt tản nhiệt để tối ưu hiệu suất.

Sạc nhanh có làm hỏng pin điện thoại di động hay không?

Hiện tại, chưa có nghiên cứu dài hạn nào khẳng định chắc chắn rằng sạc nhanh làm tăng tốc độ hao mòn của pin. Tuy nhiên, thực tế cho thấy rằng công nghệ sạc nhanh tạo ra nhiều nhiệt hơn do công suất cao, và đây là yếu tố có thể ảnh hưởng đến tuổi thọ pin.

Để giải quyết vấn đề này, các nhà sản xuất đã áp dụng nhiều giải pháp tối ưu hóa nhằm quản lý nhiệt và duy trì hiệu suất pin, bao gồm bộ cấp nguồn thông minh, sạc song song, phần cứng tích hợp cảm biến nhiệt, giúp điều chỉnh và giảm thiểu các biến động nhiệt độ trong quá trình sạc.

Hiện tại, các hãng sản xuất đã công bố các tiêu chuẩn về độ bền của pin khi sử dụng sạc nhanh:

- Xiaomi đảm bảo rằng sau 800 chu kỳ sạc đầy trên điện thoại 11T Pro (120W), pin vẫn giữ được 80% dung lượng ban đầu.

- Apple cam kết pin iPhone vẫn còn 80% dung lượng sau 500 chu kỳ sạc.

- Oppo thậm chí còn nâng cấp công nghệ, với SuperVOOC 150W và SuperVOOC 240W, đảm bảo pin giữ 80% dung lượng sau 1.600 chu kỳ sạc.

Dù vậy, thói quen sử dụng của người dùng mới là yếu tố quan trọng nhất quyết định tuổi thọ pin. Dưới đây là một số mẹo giúp bạn bảo vệ pin điện thoại lâu dài:

- Ưu tiên sạc bằng cáp thay vì sạc không dây, vì sạc cảm ứng tạo ra nhiều nhiệt hơn.

- Giữ mức pin từ 20% - 80%, tránh để cạn kiệt hoặc sạc đầy thường xuyên.

- Không cắm sạc khi pin còn trên 60%, trừ khi thực sự cần thiết.

- Tránh nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp, đặc biệt là thay đổi nhiệt độ đột ngột.

- Sử dụng phụ kiện sạc chính hãng, bao gồm cáp và củ sạc từ nhà sản xuất.

- Không sạc khi đang chơi game hoặc chạy ứng dụng nặng, vì điều này có thể làm tăng nhiệt độ pin đáng kể.

- Rút sạc khi pin đã đầy, tránh cắm sạc qua đêm để hạn chế áp lực lên pin.

Với tốc độ phát triển hiện nay, chúng ta hoàn toàn có thể mong đợi nhiều bước đột phá hơn trong công nghệ sạc nhanh trong thời gian tới.