Sắc thu đầu nguồn sông Giăng

(Baonghean) - Thượng lưu sông Giăng chảy qua địa bàn 3 huyện Con Cuông, Anh Sơn, Thanh Chương vốn nổi tiếng với đặc sản cá mát. Thượng nguồn dòng sông những ngày thu cảnh sắc vừa kỳ vĩ, vừa mang vẻ đẹp dịu dàng.

Xuất phát từ dãy núi Pù Mát sát với nước Lào, sau một hành trình lắt léo, qua nhiều đồi núi, trải dài trăm cây số, sông Giăng hợp lưu với sông Cả tại huyện Thanh Chương. Đó là những điều trên sách vở, tôi biết về con sông này. Những câu chuyện về sự hung dữ của nó thì nhiều vô kể. Từ bé tôi từng nghe mấy người thợ đi tìm song mây nói lại, những năm 80 của thế kỷ XX từng có không ít người bỏ mạng vì đuối nước, sốt rét rừng trong cuộc mưu sinh trên dòng nước dữ sông Giăng. 
Nơi đầu nguồn sông Giăng
Nơi đầu nguồn sông Giăng.
Cũng phải nói thêm rằng khúc sông nổi tiếng nhất vẫn là quãng từ đập thủy lợi tên gọi Phà Lài, một điểm du lịch ở Con Cuông. Hè về nơi đây khá hút khách. Người ta đến chủ yếu để tắm mát, thưởng thức món cá nướng. Cạnh đập nước có ngọn núi đá, cây cối xanh tươi soi bóng xuống mặt hồ. Xa xa có vài chiếc chòi canh cạnh những nương ngô. 
Những thửa ruộng bên bản Cò Phạt (thượng nguồn sông Giăng) - Con Cuông.
Những thửa ruộng bên bản Cò Phạt (thượng nguồn sông Giăng) - Con Cuông.

Từ đây ngược theo dòng sông, sau 2 giờ đồng hồ ngồi xuồng máy đi xuyên qua không gian xanh ngát của rừng và nước là đến bản Cò Phạt, đi thêm gần một giờ đồng hồ nữa là bản Khe Búng. Đây là 2 quần cư của người Đan Lai  - tộc người ít ỏi nhất ở Việt Nam, cũng là những bản xa nhất của huyện Con Cuông.   

Nhưng bây gời mọi người có thể đi theo đường bộ dọc sông Giăng. Mùa này vắng bóng thuyền, mặt sông phẳng lặng không một gợn sóng. Trên bến sông, một vài chiếc thuyền gác mũi thảnh thơi, nhàn nhã. Từ ngày đường bộ thành hình, sông Giăng phần nào đó đã được trả về với cuộc sống tĩnh lặng vốn có. Con đường bộ đã làm thay đổi cuộc sống của dòng sông. Trong một thời gian dài, nó như bà mẹ cõng trên lưng không biết bao nhiêu lượt những trẻ nhỏ từ bản Cò Phạt, Khe Búng ra trung tâm xã học chữ. Con đường bộ hoàn thiện, sông Giăng đã hết nhọc nhằn, sẽ trở về dáng vẻ của một sơn nữ kiều diễm. Một cuộc hồi sinh tuyệt vời, chí ít đó là niềm mong của những người yêu mến con sông này. 
l Một người đàn ông câu cá trên dòng sông Giăng
Một người đàn ông câu cá trên dòng sông Giăng.

Sau hơn tiếng rưỡi đồng hồ đi trên con đường đang mở, chúng tôi đến quần cư đầu tiên của người Đan Lai. Bản Cò Phạt nằm cạnh sông Giăng. Cuộc sống của hơn 400 con người trong bản gắn bó bên sông. Bên mé sông vào buồi chiều tà, những tốp phụ nữ trong bản đi xuôi dòng nước gùi củi về nhà. Một vài đàn ông tranh thủ xuống thả câu để kiếm bữa tối. 

Ông La Văn Linh, Bí thư chi bộ bản Cò Phạt cho biết bộ đội biên phòng là người hướng dẫn cộng đồng Đan Lai trồng lúa nước từ năm 2010. Dẫu vậy, lương thực chủ yếu vẫn nhờ trợ cấp của Nhà nước và một phần hái lượm lâm sản. Bí thư chi bộ bản Cò Phạt còn nói rằng tập quán của người Đan Lai hiện giờ căn bản giống với người Thái. Chỉ có tục cưới vẫn giữ lại một nét riêng, đó là khi đưa dâu nhà gái không được về theo đoàn của nhà trai. Họ phải đi sau và ở lại ngoài rừng cho đến khi nhà trai ra mời vào dự tiệc.
Về tục ngủ ngồi từng được coi như một “đặc sản” của tộc người Đan Lai, ông Linh nói rằng đó đã là ký ức xa lắc. Còn chị La Thị Xài, Bí thư Chi đoàn bản Cò Phạt chia sẻ: hồi còn nhỏ xíu thi thoảng có thấy ông ngoại ngủ ngồi bên bếp lửa, nhưng cụ ông cũng đã mất từ trước năm 2000.
Hà Phượng - Lan Thái 

tin mới

Những 'cây cao bóng cả' giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống ở miền Tây Nghệ An

Những 'cây cao bóng cả' giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) - Được ví như những người “truyền lửa” thắp sáng những giá trị bản sắc văn hoá các dân tộc thiểu số, hiện những người cao tuổi ở miền Tây xứ Nghệ vẫn ngày đêm trao truyền những giá trị văn hoá của dân tộc mình với mong ước bảo tồn, gìn giữ cho muôn đời sau.

Ông Lang Vi Tịnh kể chuyện xưa của dòng họ cho cháu gái của mình. Ảnh Thành Chung

Chuyện về một dòng họ nổi tiếng ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) - Ở  miền núi tỉnh Nghệ An, dòng họ Lang Vi được xem là "danh gia vọng tộc" với 3 đời liền có thành viên giữ chức Tri phủ phủ Tương Dương. Sau Cách mạng Tháng Tám đến nay, dòng họ Lang Vi cũng đã và đang có nhiều đóng góp trong công cuộc xây dựng quê hương, đất nước.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương thăm cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ và hộ nghèo ở Quế Phong

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương thăm cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ và hộ nghèo ở Quế Phong

(Baonghean.vn) - Chiều 30/7, trong chương trình công tác tại Nghệ An, Thượng tướng Trần Quang Phương - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội đã đến thăm, động viên cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ, huyện Quế Phong và hộ nghèo tại xã Thông Thụ, huyện Quế Phong.

Điểm tái định cư

Người dân vùng lũ Kỳ Sơn thấp thỏm chờ tái định cư

(Baonghean.vn) - Cơn lũ quét lịch sử vào tháng 10/2022 đã khiến hàng trăm hộ dân Kỳ Sơn bị mất nhà cửa. Sau gần 1 năm chờ đợi, người dân vùng lũ vẫn chưa có nơi ở mới, nhiều hộ buộc phải dựng nhà tạm để sống trong khi mùa mưa lũ lại sắp cận kề.

Lê rừng

Xã vùng cao Kỳ Sơn vào mùa thu hoạch lê rừng

(Baonghean.vn) - Những ngày này, nhiều hộ dân ở xã Tây Sơn (huyện Kỳ Sơn) đang vào mùa thu hái mắc coọc (lê rừng). Đây là một loại cây ăn quả đặc trưng của đồng bào người Mông nên rất được người mua ưa chuộng.

Lãnh đạo tỉnh Nghệ An dự Lễ khánh thành cầu dân sinh ở bản biên giới

Lãnh đạo tỉnh Nghệ An dự Lễ khánh thành cầu dân sinh ở bản biên giới

(Baonghean.vn) - Sáng 14/7, đồng chí Hoàng Nghĩa Hiếu - Phó Bí thư Tỉnh ủy tới dự Lễ khánh thành cầu dân sinh bản Phà Mựt và khởi công cầu dân sinh bản Nhôn Mai, xã Nhôn Mai, huyện Tương Dương. Đây là các công trình do lực lượng Bộ đội Biên phòng Nghệ An kêu gọi, xây dựng hỗ trợ người dân vùng biên.

Niềm vui của 35 hộ đồng bào Đan Lai ở Con Cuông

Niềm vui của 35 hộ đồng bào Đan Lai ở Con Cuông

(Baonghean.vn) - Giữa những ngày nắng gắt, 35 hộ đồng bào Đan Lai ở bản Bá Hạ, xã Thạch Ngàn, huyện Con Cuông bất ngờ đón niềm vui khi được nhận quà tặng từ đoàn công tác chính quyền các cấp và tấm lòng hảo tâm của Nhóm thiện nguyện Niềm tin.

Nghề 'bế' gừng thuê ở Na Ngoi

Nghề 'bế' gừng thuê ở Na Ngoi

(Baonghean.vn) - Gừng là một trong những loại cây trồng chủ lực ở Na Ngoi (Kỳ Sơn). Trong mùa thu hoạch gừng, lao động trên địa bàn chủ yếu đi làm ăn xa, nhiều hộ đồng bào Mông đã thuê người Thái, Khơ Mú ở các địa bàn lân cận để "bế" (thồ - PV) gừng từ nương rẫy, vận chuyển về bãi tập kết.

Hội Nguyên – điểm du lịch mới ở miền Tây Nghệ An

Hội Nguyên – điểm du lịch mới ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) -  Được đưa vào khai thác từ năm 2022, điểm du lịch Hội Nguyên ở xã Yên Thắng, huyện Tương Dương có sức hút đối với nhiều người. Về đây, du khách được hòa mình vào sông nước, núi rừng và có được những giờ phút thư giãn, trải nghiệm thú vị.
Hơ-Mông (H’mông), Mông, Mèo: Đọc, viết sao cho đúng?

Hơ-Mông (H’mông), Mông, Mèo: Đọc, viết sao cho đúng?

(Baonghean.vn) -  Là tộc người đã định cư ở Việt Nam hơn 400 năm, với số dân gần 1,4 triệu người, đông thứ 8 trong các dân tộc ở Việt Nam, nhưng tộc danh của người Mông vẫn chưa được công chúng hiểu và đọc , viết cho đúng. Ở Việt Nam, người Mông thường được gọi là “Hơ-Mông” hoặc “Mèo” ; còn trên các văn bản viết, người ta có khi viết “H’mông”, HMông, có khi lại viết Mông, Mèo. Như vậy, đâu mới là cái tên đúng nhất về dân tộc này và vì sao lại có những cách gọi , đọc, viết khác nhau như vậy? Bài viết dưới đây của một người Mông giải thích rõ về điều này.
Mùa nước đổ dưới chân Puxailaileng

Mùa nước đổ dưới chân Puxailaileng

(Baonghean.vn) - Thời điểm này đang vào mùa nước đổ ở Puxailaileng. Bà con bước vào vụ sản xuất mới trên những thửa ruộng bậc thang. Cuộc sống, sinh hoạt và cảnh sắc dưới “nóc nhà” miền Tây xứ Nghệ hiện lên như tranh vẽ, làm xao xuyến bất cứ ai khi ghé thăm.
ff

'Trốn nắng' ở vùng sinh thái Con Cuông

(Baonghean.vn) - Dòng sông Giăng xanh mát, thác nước Khe Kèm như mát xa vào thân người tắm ở giữa vùng rừng Con Cuông (Nghệ An) là những điểm đến lý thú để du khách "trốn nắng" hiệu quả trong mùa Hè. Đến đây du khách còn được thưởng thức nhiều món ăn đặc sắc do đồng bào chế biến và hòa mình vào tiếng khèn, khắc luống cùng điệu múa sạp sôi động.
Động lực mới phát triển miền Tây

Động lực mới phát triển miền Tây Nghệ An

(Baonghean) - Động lực mới với chính quyền và người dân nơi miền Tây Nghệ An khi Quốc hội phê duyệt Nghị quyết về “Đề án tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030” và Chính phủ cũng đã ban hành nghị quyết triển khai thực hiện.
Món rêu đá ngày Tết

Hấp dẫn, thơm ngon món mọc rêu đáy sông gói lá chuối ngày Tết

(Baonghean) - Từ nhiều đời nay, rêu đá ở dưới đáy các sông, suối trên thượng nguồn sông Lam được người dân miền núi xứ Nghệ xem như một loại thực phẩm phục vụ đời sống hằng ngày. Đặc biệt đối với đồng bào người Thái, rêu đá còn được dùng để chế biến ra nhiều món ăn truyền thống, ngon và đặc sắc trong dịp lễ, Tết.
Người có uy tín vùng đồng bào DTTS.

Tuyên dương 200 người có uy tín tiêu biểu vùng đồng bào DTTS ở Nghệ An

(Baonghean.vn) - Những người có uy tín trong đồng bào các dân tộc thiểu số đã phát huy vai trò tích cực, có nhiều đóng góp cho công cuộc xây dựng hệ thống chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng của tỉnh nói chung và các huyện miền núi nói riêng. Họ chính là cầu nối giữa Đảng, chính quyền với đồng bào các DTTS, nhân dân vùng miền núi.
ảnh đại diện ý kiến

Những thủ lĩnh nơi bản làng miền Tây xứ Nghệ

(Baonghean.vn) - Người có uy tín vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) luôn tiên phong, đi đầu trong việc thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; tuyên truyền, vận động đồng bào áp dụng các tiến bộ KHKT vào sản xuất, chăn nuôi; giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp, xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc. Về dự Hội nghị tuyên dương người có uy tín tiêu biểu trong vùng đồng bào DTTS tỉnh Nghệ An lần thứ 2, năm 2019 diễn ra vào chiều 15/10, các đại biểu gửi gắm nhiều tâm nguyện từ thực tiễn.
Có không gian vừa thoáng mát, vừa yên tĩnh dường như đã tạo cảm hứng đọc sách cho các em học sinh

Dãy nhà chờ độc đáo cho giáo viên và học sinh vùng cao Nghệ An

(Baonghean.vn) - Điểm Trường Tiểu học bản Khổi, thuộc Trường Tiểu học Tam Thái (Tương Dương - Nghệ An) chỉ có 2 phòng học, không có phòng chờ cho giáo viên và phòng đọc sách cho học sinh. Phụ huynh nơi đây đã cùng nhau góp tre, nứa, lá cọ để dựng lên những nhà chờ đẹp mắt, thân thiện.