Sai phạm tại cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi: Kiểm toán Nhà nước “vạch mặt, chỉ tên“

Trước khi cao tốc 34.500 tỷ - dự án do Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam-VEC làm chủ chủ đầu tư bị bong tróc mặt đường bộc lộ dấu hiệu công trình kém chất lượng, Kiểm toán Nhà nước chỉ ra hàng loạt sai phạm và đã kiến nghị xử lý tài chính 410 tỷ đồng.

Điều chỉnh thiết kế chưa có sự phê duyệt của cơ quan chức năng

Theo tài liệu Kiểm toán Nhà nước (KTNN) kết luận ngày 29/9/2017 về việc kiểm toán hoạt động xây dựng và việc quản lý, sử dụng vốn đầu tư dự án đường cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi, thời kỳ được kiểm toán là từ khi triển khai dự án đến ngày 31/3/2017 và các thời kỳ trước, sau có liên quan.

Báo cáo KTNN đã chỉ ra chế độ quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình còn nhiều tồn tại, hạn chế đó là: “Thiết kế cơ sở chưa phù hợp với điều kiện thực tế, do đó trong quá trình thực hiện phải điều chỉnh".

Những sai phạm đã khiến cao tốc "tỷ đô" Đà Nẵng - Quảng Ngãi xuống cấp nhanh chỉ sau một năm đưa vào sử dụng. Ngay sau khi ổ "voi" xuất hiện, chủ thầu đã cho vá đường bằng "công nghệ" đục vá thủ công.

Cụ thể, điều chỉnh hướng tuyến, trắc dọc 8 đoạn tuyến; điều chỉnh mặt cắt ngang phần đường (chiều rộng nền đường điều chỉnh từ Bnền=26m thành Bnền=25,5m; Bmặt=24,5m thành Bmặt=24,0m); mặt cắt ngang hầm (điều chỉnh từ B=12,75m thành B=13,05m); Sử dụng kết cấu móng, mặt đường đá dăm gia cố nhựa (ATB) làm lớp móng trên đối với các gói thầu 3A, A4, các đoạn đất yếu và các đoạn đào sâu gặp đá; Sử dụng cấp phối đá dăm gia cố xi măng (CTB) làm lớp móng trên cho các đoạn còn lại thay thế cho lớp móng trên cấp phối đá dăm.

Điều chỉnh, bổ sung một số cầu lớn và điều chỉnh số lượng cầu trung, cầu nhỏ trên tuyến. Cụ thể cầu Kỳ Lam điều chỉnh sơ đồ nhịp từ 4x40m+65m+5x100m+65m+4x40m thành 10x40m+65m+5x100m+65m; cầu Chiêm Sơn điều chỉnh sơ đồ nhịp từ 3x33m+55m+90m+55m+3x33m thành 11x40m; cầu Trà Khúc điều chỉnh sơ đồ nhịp từ 65m+7x100m+65m thành 19x40m.

Bố trí kéo dài nhịp cầu cạn với chiều dài 760m (gói thầu 3B) thay cho 5 nhịp cầu cạn với chiều dài 150m. Điều chỉnh số lượng cầu từ 128 cầu xuống còn 103 cầu (giảm 25 cầu, cụ thể là 16 cầu chuyển thành cống chui, 1 cầu chuyển thành cống hộp, 5 cầu chuyển thành phương án đường, 3 cầu không thiết kế do điều chỉnh phân kỳ đầu tư nút giao Túy Loan.

KTNN xác định trách nhiệm trên thuộc về đơn vị tư vấn lập dự án (TEDI), chủ đầu tư và Bộ GTVT. Việc tự điều chỉnh này đã được KTNN "gọi tên" đích danh những sai phạm trong quản lý dự án tuyến cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi.

Đội vốn, bán thầu không đúng qui định

Công tác khảo sát, lập, thẩm định, phê duyệt thiết kế-dự toán đã được KTNN nêu rõ nhiền tồn tại hạn chế. Cụ thể tại gói thầu số 5, báo cáo kết quả khảo sát địa chất tại trụ P5 cầu Km39+645 không phản ánh đúng thực tế địa chất công trình dẫn đến trong quá trình lập thiết kế bản vẽ thi công phải thay đổi kết cấu móng từ móng nông sang móng cọc khoan nhồi, phải bổ sung chi phí hơn 1,2 tỷ đồng.

Nhiều đoạn cao tốc Đà Nẵng-Quảng Ngãi bong tróc, buộc chủ đầu tư phải yêu cầu đơn vị thi công thảm lại bê tông mặt đường.

Lập thẩm định và phê duyệt đề cương khảo sát thiếu nội dung khoan địa chất tại vị trí tường chắn có cốt (MSE) theo quy định dẫn đến trong quá trình lập bảo vệ thi công do địa chất thay đổi so với hồ sơ thiết kế kỹ thuật phải bổ sung lớp đá gia cố móng tường MSE đoạn Km34+240-Km35+040 với chi phí tăng lên hơn 3,7 tỷ đồng.

Tại gói thầu số 3B công tác khảo sát thăm dò địa chất chưa phát hiện đất yếu đoạn Km18+100 đến Km18+836, trong quá trình lập thiết kế bản vẽ thi công phải khảo sát bổ sung và xử lý nền đất yếu phải bổ sung chi phí hơn 18 tỷ đồng.

KTNN phát hiện công tác thiết kế có vấn đề làm cho đội vốn, cụ thể là tại gói thầu A3 thiết kế biện pháp thi công vòng vây cọc ván thép cho một số mố trụ cầu trên cạn không phù hợp với kết quả khảo sát địa chất (cao độ thi công đáy móng cao hơn mực nước ngầm, vị trí thi công không bị ảnh hưởng đến các công trình khác, địa chất là đất cấp 3) đã làm tăng giá trị dự toán hơn 13 tỷ đồng.

Công tác quản lý hợp đồng thầu phụ chưa chặt chẽ, chưa đảm bảo theo quy định của hồ sơ mời thầu. Cụ thể: gói thầu số 1, nhà thầu chính là Liên danh Cienco5 - Cienco1 giao lại cho các nhà thầu phụ thực hiện thiết kế bảo vệ thi công; thi công một số hạng mục xây lắp với đơn giá từ 93 – 93,5% đơn giá trúng thầu (thấp hơn 1,5 - 2%) là chưa đúng theo quy định hồ sơ mời thầu và quy định của hợp đồng đã ký với chủ đầu tư (trường hợp nhà thầu phụ được chủ đầu tư chấp thuận, nhà thầu chính phải đảm bảo rằng đơn giá của nhà thầu phụ tối thiểu bằng 95% đơn giá giữa nhà thầu chính và chủ đầu tư).

Đó chỉ là một trong hàng loạt sai phạm trong xây dựng và quản lý nguồn vốn đầu tư đã được KTNN "vạch mặt, chỉ tên". Chính những sai phạm này đã góp phần khiến tuyến Cao tốc Đà Nẵng-Quảng Ngãi có dấu hiệu không đảm bảo chất lượng như kỳ vọng.