Sơn thù du bổ thận tráng dương
Hiện nay sơn thù du được sử dụng để trị chứng tinh khí không kiên, đi tiểu nhiều,...và còn trị sốt rét với những bài thuốc đơn giản.
Đông y cho rằng sơn thù du có vị chua, tính bình, đi vào phần khí của hai kinh can và thận. Có công năng bổ Can, Thận, nạp tinh khí nên được sử dụng làm thuốc cường tráng như trục phong hàn, tê thấp, trị nóng rét, không đau đầu, nghẹt mũi; đặc biệt được dùng làm thuốc cường dương, ích tinh, thông khiếu. Trong các y thư cổ cho rằng có vị chua, sáp, tính hơi ôn quy vào kinh Can và Thận, sáp tính, chỉ hàn tức là làm cho tính khí bền, cầm không cho ra mồ hôi. Tác dụng trị di tinh, tiểu ra tinh dịch, đái nhiều lần, kinh nguyệt không đều hay ra mồ hôi trộm. Liều dùng trung bình mỗi ngày cho dạng thuốc sắc hay ngâm rượu hoặc hợp với các vị khác là 6 - 12g.
Hiện nay được sử dụng sơn thù du theo kinh nghiệm cổ như phương lục vị hay lục vị địa hoàng để trị chứng tinh khí không kiên, đi tiểu nhiều, tai ù điếc do thận kém ở tuổi già; mắt vàng do Can hư. Theo các kết quả nghiên cứu mới Sơn thù du còn được dùng trị sốt rét, dùng nó làm thuốc thu liễm, thuốc bổ.
Để tham khảo và áp dụng, dưới đây xin giới thiệu một vài phương bổ thận tráng dương có sử dụng vị sơn thù du.
- Dùng phương Sơn thù du hoàn (Thái Bình Thánh Huệ phương).Có công dụng bổ thận, ôn dương, ích tinh; trị hư lao, gối lạnh, chân yếu, tiểu nhiều, không muốn ăn uống. Phương gồm: Ba kích 40g, chử thực 40g, mẫu lệ phấn 40g, ngũ vị tử 1,2g, ngưu tất 60g, nhục quế 1,2g, phúc bồn tử 40g, sơn thù du 40g, thạch hộc (bỏ rễ) 40g, thiên hung (nướng, bỏ vỏ, cuống) 40g, thỏ ty tử 80g, thục địa 60g, thự dự 40g, tỳ giải 40g. Tán bột cho mật làm hoàn. Mỗi lần uống 12g chiêu với rượu ấm. Ngày 2 lần.
- Sơn thù thung dung tửu (trong "Dược tửu nghiệm phương tửu").Có tác dụng bổ Can, Thận, làm ấm lưng, ấm gối, an thần, định chí, bổ não, bổ tinh; trị Can, Thận hư tổn, chóng mặt, ù tai, hay quên, lưng mỏi, chân yếu, tay chân lạnh. Phương gồm: Ba kích 30g, bạch linh 30g, đỗ trọng (sao) 40g, ngũ vị tử 35g, ngưu tất 30g, nhục thung dung 60g, sơn dược 25g, sơn thù du 30g, thỏ ty tử 30g, thục địa 30g, trạch tả 30g, viễn chí 30g.
Cách bào chế:Tất cả các vị trên giã nát, sau cho ngâm trong 4 lít rượu gạo loại cao độ (40 - 45 độ). Mùa xuân hạ ngâm 5 ngày là dùng được; mùa thu đông ngâm 7 - 10 ngày mới dùng. Ngâm lâu hơn càng hay.
Cách dùng:Ngày uống 2 - 3 lần trước ăn, mỗi lần từ 1 - 2 ly nhỏ chừng 25 - 30ml.
Theo Nông Nghiệp Việt Nam - NT
