Sự nghiệp viết lách đáng kinh ngạc của người vợ ông chủ Amazon

MacKenzie Bezos đến cuộc hẹn phỏng vấn với tạp chí Vogue năm 2013 không phải với tâm thế vợ của tỷ phú Amazon Jeff Bezos mà tư cách một nhà văn viết tiểu thuyết và một người mẹ của 4 đứa con.

Cuộc phỏng vấn diễn ra ở một nhà hàng Thái Lan ở thành phố Bellevue, ngoại ô Seattle. Trước đó, theo ấn tượng của phóng viên, MacKenzie Bezos không phải là người phụ nữ mềm mại và trông có chút gượng gạo trong bức ảnh chân dung in đằng sau cuốn sách đầu tay của cô, "The Testing of Luther Albright" (Cuộc thử nghiệm của Luther Albright), xuất bản năm 2005.

Tuy nhiên, giây phút MacKenzie Bezos bước chân vào nhà hàng, phóng viên ngay lập tức nhận ra ấn tượng ban đầu không đúng. Người phụ này trông thanh tao với làn da trắng xanh và gò má cao nhưng ở cô, không có một chút do dự hay ngập ngừng.

Ngồi xuống bàn ăn trưa, MacKenzie Bezos bắt đầu nói về việc viết lách. Cuốn sách đầu tiên mất hơn 10 năm ấp ủ và "rất nhiều nước mắt" để thành hình. Trong thời gian đó, người phụ nữ này vừa dọn nhà từ bờ Tây sang bờ Đông, sinh 4 đứa con gồm ba trai và một gái, và vừa giúp chồng xây dựng đế chế Amazon từ con số 0.

"Jeff là độc giả trung thành nhất của tôi", MacKenzie nói về người chồng nổi tiếng của mình. Ông trùm Amazon luôn sẵn sàng dẹp hết các công việc đã được lên kế hoạch để ngồi xuống đọc một mạch bản thảo của vợ và tỉ mẩn nhận xét từng chi tiết.

Khi bắt tay vào viết cuốn tiểu thuyết thứ hai "Traps" (Những cái bẫy), MacKenzie quyết định bỏ thói quen cũ để đẩy nhanh tốc độ viết hơn cuốn đầu tiên. "Không bàn bạc với Jeff về cuốn sách hóa ra là kế sách cực kỳ hiệu quả", cô nói. "Vì càng viết xong sớm, tôi càng sớm có thể chia sẻ về cuốn sách với anh ấy, nói về các nhân vật đã choán hết tâm trí tôi suốt ba tháng qua. Các nhân vật đó trong đầu tôi hiện lên thật đến mức tôi có thể khóc kể cả khi lái xe đến trường đón bọn trẻ".

"Traps" được kể với tiết tấu nhanh về những biến cố cuộc đời xảy ra trong vỏn vẹn 4 ngày của 4 người phụ nữ sống ở vùng Los Angeles. Cũng giống như cuốn đầu tiên được Los Angeles Times xếp vào danh sách một trong những tiểu thuyết hay nhất năm, trong cuốn thứ hai, MacKenzie dùng nghề nghiệp để xây dựng tính cách nhân vật, người là nhân viên cứu hộ động vật, kẻ là gái bán dâm vị thành niên. Một nữ chuyên gia an ninh cấp cao có khả năng dự đoán các mối đe dọa nhưng vụng về trong các mối quan hệ thân mật đòi hỏi cô bộc lộ khía cạnh yếu đuối trong con người. Một ngôi sao Hollywood được hàng triệu người hâm mộ nhưng cắt đứt quan hệ với mẹ đẻ suốt nhiều năm. Cuốn tiểu thuyết thể loại giật gân, với cốt truyện được đưa đẩy thông minh thông qua diễn biến tâm lý và tính cách của các nhân vật, khiến độc giả lúc hồi hộp nghẹt thở lúc chùng xuống.

Lớn lên ở San Franciso, MacKenzie là con gái của một chuyên gia hoạch định tài chính và người mẹ ở nhà chuyên tâm nội trợ. Suốt thời thơ ấu, cô bé MacKenzie là một mọt sách hay ngượng ngùng, thích dành hàng giờ đồng hồ trốn trong phòng ngủ viết truyện và đọc sách.

MacKenzie quyết định học đại học ở Princeton để có cơ hội tham dự các lớp học viết tiểu thuyết của nữ văn sĩ da màu nổi tiếng Toni Morrison, người từng nhận vô số các giải thưởng, trong đó tiêu biểu nhất là giải thưởng Pulitzer cho tiểu thuyết hay nhất với tác phẩm "Beloved", huân chương của Hội văn học Mỹ dành cho tác giả có đóng góp đáng kể nhất vào sự phát triển của văn học Mỹ và giải Nobel văn học năm 1993. Nhà văn Toni Morrison đến nay vẫn coi MacKenzie Bezos là "một trong những sinh viên xuất sắc nhất mà tôi từng dạy trong các lớp học về viết sáng tạo".

Nói về người chồng tỷ phú, MacKenzie Bezos thừa nhận việc kết hôn với người đàn ông có khối tài sản lên tới hàng trăm tỷ đô la là sự sắp đặt may mắn của số phận, đặc biệt với một người phụ nữ chỉ muốn viết tiểu thuyết văn học, nghề nghiệp, mà theo MacKenzie, không hái ra tiền.

"Tôi chắc chắn là một kẻ trúng xổ số", cô nói. "Thành công của chồng khiến cuộc sống của tôi tuyệt vời hơn theo nhiều cách nhưng đó không phải là sự may mắn định nghĩa con người tôi. Thực tế là tôi có bố mẹ là những người tin vào sức mạnh của giáo dục và chưa bao giờ nghi ngờ khả năng viết lách của tôi. Và thực tế là tôi có một người chồng mà tôi yêu thương. Tôi nghĩ rằng đó mới là những may mắn quyết định cuộc đời mình".

MacKenzie Bezos ví von lần đầu tiên gặp Jefff Bezos như chơi xổ số. Họ gặp nhau trong cuộc phỏng vấn vào quỹ đầu tư mạo hiểm ở New York. MacKenzie nói cô cần công việc này để trang trải chi phí sinh hoạt hàng ngày trong khi tiếp tục theo đuổi việc viết sách. "Văn phòng làm việc của tôi sát cạnh phòng anh ấy, cả ngày tôi nghe tiếng anh ấy cười sảng khoái", MacKenzie nhớ lại. "Làm sao tôi có thể không yêu điệu cười đó được cơ chứ?" Cô bắt đầu chiến dịch tán tỉnh Jeff, bắt đầu bằng mời anh ra ngoài ăn trưa. Sau ba tháng hẹn họ, họ đính hôn. Và ba tháng sau đó, họ trở thành vợ chồng. Lúc đó, MacKenzie mới 23 tuổi. Rõ ràng người phụ nữ trẻ này không phải kiểu người do dự trong hành động.

Sau khi kết hôn không lâu, Jeff tâm sự với vợ về ý tưởng thành lập công ty bán sách trên mạng. "Tôi không hiểu gì về việc kinh doanh này", cô nói. "Nhưng tôi thấy anh ấy hào hứng làm sao". Và MacKenzie sẵn sàng bỏ lại tất cả ở New York, chuyển đến Seattle, cùng chồng thực hiện ước mơ.

"Tôi nghĩ vợ tôi là người có tài xoay xở, thông minh, có đầu óc và nóng bỏng. Tôi có may mắn xem hồ sơ xin việc của cô ấy trước khi gặp và tôi biết chính xác điểm số SAT của cô ấy. Điểm là... Tôi không bao giờ nói đâu", Jeff Bezos nói và cười phá lên với điệu cười đặc trưng.

Xét trên mọi phương diện, Jeff và MacKenzie là ví dụ điển hình của cuộc hôn nhân mà trong đó hai cá thể hợp thành một đội mạnh hơn. "Jeff trái ngược tôi", MacKenzi thừa nhận. "Anh ấy thích gặp gỡ mọi người. Anh ấy rất quảng giao. Còn các bữa tiệc cocktail khiến tôi cảm thấy bồn chồn. Những cuộc trò chuyện xã giao và đám đông không phải là điểm mạnh của tôi".

Tuy nhiên, lúc cần MacKenzie vẫn có thể đứng lên cầm chịch các sự kiện công chúng ví dụ cô từng đóng vai trò đồng dẫn chương trình đêm Gala của Bảo tàng Nghệ thuật Thành phố. Hôm đó, cô mặc một chiếc đầm đỏ dài quét đất của nhà tạo mẫu Juan Carlos Obando, trái ngược hoàn toàn với phong cách thường ngày quần jeans và áo sơ mi.

Không phải MacKenzie mà chính Jeff mới là người trở về nhà với một chiếc túi da thêu bạc hàng hiệu Diane von Furstenberg tặng vợ. "Tôi để ý đến sở thích thời trang của cô ấy và anh sẽ ngạc nhiên nếu biết tôi chọn đồ cho vợ khéo thế nào", Jeff nói về việc thường xuyên mua quần áo cho vợ. "Thỉnh thoảng tôi gọi điện và hỏi cô ấy: "Có phải cỡ của em là thế này không nhỉ?', cô ấy ngạc nhiên: 'Sao anh hỏi vậy?', tôi trả lời: 'Không phải việc của em!' Những thứ như thế khiến cô ấy vui". Jeff cười lớn nói: "Tôi khuyên cánh đàn ông nên làm vậy".

Một người bạn lâu năm của hai vợ chồng nhận xét trong khi Jeff là một người hướng ngoại có khả năng đối đáp nhanh trí, MacKenzie là người thích quan sát. "Với Jeff, gia đình rất quan trọng và anh ấy hoàn toàn phụ thuộc vào cô ấy để duy trì một cuộc sống gia đình yên ấm. Họ là một gia đình bình thường, sống tình cảm và yêu thương. Đó chẳng phải là điều bất bình thường sao?" Danny Hillis, một nhà nghiên cứu về ung thư, bạn lâu năm của nhà Jeff, ám chỉ các gia đình giàu có thường có cách sống khác thường.

Để vun đắp một gia đình gắn bó tốn nhiều sức lực và thời gian, việc viết lách cũng vậy, đặc biệt khi viết những cuốn tiểu thuyết phức tạp và giàu tình tiết. MacKenzie mất 10 năm mới hoàn thành tác phẩm đầu tiên không phải vì cô trì hoãn hay lười nhác. Jeff Bezos nhớ không biết bao nhiêu lần thức dậy lúc nửa đêm trong các chuyến du lịch cùng cả nhà và phát hiện vợ ngồi trong phòng tắm, gõ lách cách trên laptop.

Khi sinh con, MacKenzie quyết định tạm dừng viết lách để tập trung chăm sóc và nuôi dạy bọn trẻ. Dù đau lòng, cô vẫn phải nhượng bộ trước những giới hạn của con người. "Viết lách là một nghề giả vờ", cô nói. "Anh không thể giả vờ nếu anh là luật sư hay giáo viên. Còn viết lách cần rất nhiều bền bỉ và kiên định vì anh không có ai đang trông cậy vào mình, thúc ép anh tiếp tục làm việc. Hơn nữa, lúc đó, bọn trẻ cần được chăm sóc. Sau đứa con thứ ba, tôi biết tôi không thể trở thành kiểu phụ huynh mà tôi hằng ao ước và thế là tôi quyết định qua trở lại với viết. Những năm tháng đó thật bận rộn".

Người ta bảo hai vợ chồng giàu có như vậy, sao không thuê một đội quân giúp việc và trông trẻ để chăm sóc con cái nhưng đó không phải là phong cách làm cha mẹ của Jeff và MacKenzie. Thực tế, trong suốt nhiều năm, hai vợ chồng đã thay phiên nhau thử tự dạy các con ở nhà. "Chúng tôi thử đủ cách", MacKenzie nói, "như đưa các con đi du lịch vào mùa vãn khách, khám phá khoa học qua thí nghiệm, ấp trứng gà ở nhà, học tiếng Trung Quốc, học toán theo chương trình Singapore, tham gia đủ các câu lạc bộ và chơi các thể loại thể thao với bọn trẻ hàng xóm".

Khi các con đủ lớn, Jeff muốn vợ có thêm thời gian viết lách nên đã thuê một căn hộ một phòng ngủ gần nhà, giúp MacKenzie có không gian riêng để tập trung. Hàng ngày cô vẫn đưa đón bọn trẻ đi học trên chiếc xe Honda cũ. Nếu gặp MacKenzie tại bãi đỗ xe ở trường, hiếm ai đoán được đằng sau vẻ ngoài giản dị quần jeans, áo khoác da và đôi boots, là một người phụ nữ cùng chồng sở hữu khối tài sản kếch xù. "MacKenzie hiểu rất rõ về giá trị bản thân và điều đó không bao giờ thay đổi dù cô ấy giàu hay nghèo", người bạn lâu năm Hillis nói. "Hai vợ chồng không thích nuôi dạy các con trong nhung lụa".

Các tiểu thuyết gia thường công khai thừa nhận các tác phẩm họ viết ra phản ánh một cách sâu sắc chính bản thân họ. "Tôi xây dựng các nhân vật dựa trên chính những người mà tôi quen biết, nhưng không phải là sao chép y nguyên", MacKenzie phủ nhận mình giống các tác giả khác. Nhưng một số người bạn nhận ra một phần con người của MacKenzie trong nhân vật Luther Albright trong cuốn tiểu thuyết đầu tay, một người cha ở tuổi trung niên vì không thể bộc lộ con người thật bên trong, suýt chút tự tay giết chết cả gia đình. "Cô ấy không phải là Luther", nhà tâm lý học Alexa Albert, một người bạn thân của gia đình Bezos, nói. "Nhưng cũng như nhân vật này, cô ấy bị ám ảnh tâm lý, muốn các con trở thành thành các cá thể độc lập và đầy tự tôn".

Trong khi đó, người bạn Hillis lại cho rằng MacKenzie giống nhân vật Luther ở điểm: Cả hai luôn cố gắng hiểu mọi người. "Cô ấy luôn cố gắng hiểu những người xung quanh và giúp họ tỏa sáng, phát huy năng lực bản thân", Hillis nói. Những người bạn của gia đình nhắc đến những bữa tiệc mà MacKenzie đứng ra tổ chức nhân những ngày lễ nho nhỏ. Như vào ngày dành cho những người đã khuất, cô đã yêu cầu mọi người đến dự tiệc mang theo một món ăn khiến họ nhớ đến người thân đã khuất. "Cuối bữa tiệc đó, bạn có cảm giác kết nối và thấu hiểu tất mọi người ở đó", Hillis nhớ lại.

"Suy nghĩ quá nhiều" là điểm yếu chung của những người phụ nữ thông minh và nhạy cảm. Và MacKenzie hiểu rõ khuyết điểm này. "Khi đặt bút viết, tôi trở thành một phiên bản tốt hơn của bản thân", cô nói. "Và có lẽ tôi cũng là một người mẹ tốt hơn bởi vì thay vì suốt ngày cuống lên lo âu cho lũ trẻ, tôi dồn sự tập trung của mình vào các nhân vật trong truyện".

Jeff đồng ý. "Viết lách biến cô ấy thành một người hạnh phúc", tỷ phú giàu nhất thế giới nói về vợ. Bất cứ ngày nào MacKenzie dậy sớm tranh thủ viết đều là những ngày diễn ra suôn sẻ với cả gia đình Benzos. "Lúc thức giấc", Jeff nói, "tôi đã thấy cô ấy nhảy múa trong bếp, tôi và bọn trẻ đều yêu điều đó".

Amazon bị chỉ trích vì đang giết chết các tiệm sách truyền thống. Nhưng MacKenzie phản bác rằng mục tiêu của Amazon không phải là cạnh tranh với các hiệu sách truyền thống mà là đem lại lợi ích tối ưu cho người đọc. Dù Amazon có nhà xuất bản riêng, MacKenzie Bezos không chọn "người nhà" để in sách. Nói về việc vợ ký hợp đồng với nhà xuất bản khác, Jeff Bezos hóm hỉnh nói: "Chúng tôi gọi cô ấy là con cá mà chúng tôi đã để vuột mất".