Kinh tế

Sức dân - nguồn lực bền vững trong xây dựng nông thôn mới ở Nam Đàn

Mai Hoa • 05/06/2025 08:29

Nam Đàn, đất địa linh nhân kiệt - quê hương Chủ tịch Hồ Chí Minh, hôm nay sáng diện mạo mới hướng văn minh, hiện đại mà vẫn đậm đà bản sắc. Thành quả ấy đến từ những chính sách kích cầu của Nhà nước, và đặc biệt từ một yếu tố cốt lõi: Sức dân!

Lãnh đạo huyện Nam Đàn kiểm tra cơ sở vật chất trường, lớp học tại xã Xuân Hồng. Ảnh: Mai Hoa

Dấu ấn sức dân

Xóm 7, xã Xuân Hồng dễ gây ấn tượng vì sự đổi mới thấy rõ: Những con đường bê tông rộng 5 - 7m, được trồng hoa, cây xanh, gắn cờ, lắp camera an ninh; khuôn viên nhà văn hóa gần 4.000m² đầy đủ sân chơi, thiết bị thể thao, internet; có được cơ ngơi này đều từ đóng góp của người dân.

Ông Phạm Văn Phú, một người dân trong xóm chia sẻ: "Chiều nào nhà văn hóa xóm cũng đông vui. Người già đi bộ, thanh niên đá bóng, trẻ em chơi đùa. Không gian văn hóa này giúp con người trở nên yêu đời và sống gắn kết hơn".

Khu vui chơi và cơ sở vật chất nhà văn hoá xóm 7, xã Xuân Hồng. — Khu vui chơi và cơ sở vật chất Nhà Văn hoá xóm 7, xã Xuân Hồng được đầu tư đồng bộ. Ảnh: Mai Hoa

Tìm hiểu mô hình, cách làm ở xóm 7, xã Xuân Hồng, chúng tôi được đồng chí Trương Văn Tâm - Bí thư Chi bộ xóm cho biết: Tất cả đều bằng sức dân. Mọi việc làm, phong trào xóm triển khai, người dân đều ủng hộ. Từ việc xây dựng nhà sạch, vườn đẹp, tuyến đường đẹp, đến hiến đất mở đường, đóng góp tiền làm đường bê tông, đường cờ, đường điện chiếu sáng, xây dựng nhà văn hóa…, người dân đều tự bàn, tự làm. Ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường và chỉnh trang cảnh quan nông thôn đã trở thành ý thức tự giác hàng ngày của mỗi hộ gia đình. Xóm 7 nay đã xây dựng thành công và được UBND huyện Nam Đàn công nhận xóm "sáng - xanh - sạch - đẹp”.

Lãnh đạo huyện Nam Đàn trao đổi với nhân dân xóm 7, xã Xuân Hồng về nâng cao chất lượng các tiêu chí nông thôn mới. Ảnh: Mai Hoa

Tại xã Nam Kim, dấu ấn sức dân còn rõ nét hơn. Đồng chí Trịnh Xuân Hưng - Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Nam Kim cho biết: Nhân dân vừa trực tiếp bàn bạc cách thức làm, vừa tham gia đóng góp công sức, tiền của để cải thiện hạ tầng nông thôn, cơ sở vật chất văn hóa, phát triển kinh tế hộ gia đình, giữ gìn bản sắc văn hóa và bảo vệ môi trường sống.

Ở xã Nam Kim, người dân hiến hàng nghìn mét vuông đất và phá dỡ hàng nghìn mét tường rào, cổng chào, công trình phụ, đóng góp hàng chục tỷ đồng để mở rộng và bên tông hóa hơn 40 km đường giao thông. Qua đó, cho thấy sức dân vô cùng lớn. Đặc biệt, nhiều hộ còn góp 30 - 40 triệu đồng, hỗ trợ cả những gia đình khó khăn xây lại cổng, bờ rào sau khi hiến đất.

Xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu, người dân Nam Đàn tiếp tục hiến đất, hiến tài sản để mở rộng, nâng cấp đường giao tjhoong nông thôn — Sức dân ở xã Nam Kim đã tự nguyện hiến đất, phá dỡ tường rào, đóng góp tiền để mở rộng và làm đường bê tông. Ảnh: Mai Hoa

Ở xã Nam Giang, phong trào xây dựng nông thôn mới được lan tỏa mạnh mẽ. Không chỉ đóng góp công sức, tiền của, tạo ra những công trình nông thôn mới bền vững, mà những hàng chuỗi ngọc, bồn cây cảnh, hàng rào lát đá, bích họa tường rào, hệ thống cột cờ, điện thắp sáng… đều do người dân chung tay chăm sóc mỗi ngày.

Đồng chí Nguyễn Công Phú - Phó Chủ tịch UBND xã nói: “Người dân Nam Giang không còn trông chờ vào Nhà nước. Họ chủ động thay đổi tư duy, chuyển đổi cây trồng, nghề nghiệp để nâng cao thu nhập và tự giác, tự nguyện cải thiện nơi mình sinh sống”.

Huy động sức dân chỉnh trang bộ — Huy động sức dân chỉnh trang cảnh quan môi trường nông thôn mới tại xã Nam Giang. Ảnh: Mai Hoa

Bứt phá ngoạn mục nhờ sức dân ở xã Nam Lĩnh khi mục tiêu đặt ra phải về đích nông thôn mới nâng cao năm 2023; tuy nhiên, qua rà soát, tiêu chí giao thông được xác định là “nút thắt” khó gỡ bởi đòi hỏi nguồn lực đầu tư rất lớn, trong khi ngân sách địa phương còn hạn chế. Nhưng thay vì chờ đợi, xã Nam Lĩnh đã chọn cách "đi bằng sức dân, làm bằng niềm tin".

Mô hình trồng nho công nghệ cao tại xã Nam Lĩnh. Ảnh Mai Hoa — Mô hình trồng nho công nghệ cao tại xã Nam Lĩnh. Ảnh: Mai Hoa

Với quyết tâm cao, xã Nam Lĩnh đã thành lập 3 tổ "dân vận khéo", đặc biệt, giao cho các đồng chí trong Thường trực Đảng ủy trực tiếp làm tổ trưởng, bám sát địa bàn, đến từng nhà để lắng nghe, thuyết phục và vận động nhân dân. Kiên trì thực hiện phương châm “mưa dầm thấm lâu”, khi người dân chưa đồng thuận thì còn tiếp tục giải thích, đối thoại, không bỏ cuộc.

Kết quả thật sự ấn tượng, 157 hộ dân của xã Nam Lĩnh tự nguyện hiến gần 2.000m² đất, tháo dỡ hơn 2,6 km tường rào, 27 công trình phụ, và đóng góp tới 11 tỷ đồng - một con số đầy thuyết phục cho tinh thần “vì làng, vì quê” của người dân. Nhờ đó, xã đã hoàn thành xây dựng 13,5 km đường giao thông nông thôn khang trang, hiện đại trong 1 năm. Từ một xã về đích nông thôn mới trong tốp cuối của huyện, Nam Lĩnh trở thành xã nông thôn mới nâng cao tiêu biểu của huyện Nam Đàn chính bằng sức dân.

Thi công tuyến đường Cồn Bụt - Nam Lĩnh. Ảnh: Mai Hoa

“
Trong vòng 7 năm xây dựng nông thôn mới nâng cao và nông thôn mới kiểu mẫu (2017 - 2024), huyện Nam Đàn đã huy động sức dân đóng góp gần 298 tỷ đồng; hiến 42.368 m² đất, tháo dỡ 28.980 m² tường rào và đóng góp hơn 61.250 ngày công.

Đáng nói, nhiều người dân đã đóng góp hàng tỷ đồng để xây dựng các công trình văn hóa, giao thông, tín ngưỡng. Điển hình như gia đình ông Lê Nam Khánh (người con quê hương xã Kim Liên) đã hỗ trợ 5 tỷ đồng xây dựng Nhà Văn hóa xóm Đại Đồng; gia đình ông Vương Đạo Vinh (xã Khánh Sơn) ủng hộ 2 tỷ đồng xây dựng đường giao thông, cổng làng, nghĩa trang; gia đình bà Nguyễn Thị Thanh Lâm (xã Nam Kim) đóng góp 2,1 tỷ đồng xây dựng nghĩa trang liệt sĩ và nâng cấp chùa Lò; gia đình ông Nguyễn Giảng Võ (người con quê hương xã Nam Lĩnh) hỗ trợ 2,5 tỷ đồng làm đường giao thông…

Bằng sức dân đóng góp, hạ tầng giao thông và cảnh quan môi trường tại xã Kim Liên và xã Nghĩa Thái được đầu tư khang trang, hiện đại. Ảnh: Mai Hoa

Bài học huy động sức dân

Từ bài học huy động sức dân, huyện Nam Đàn hôm nay đang khoác lên mình diện mạo mới. Không chỉ đẹp về cảnh quan môi trường mà thực sự thay đổi về chất đời sống của người dân. Đặc biệt là niềm tin của nhân dân đối với cấp ủy, chính quyền đã tạo sức mạnh để huyện được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao năm 2024, đồng thời, hoàn thành 40/42 nội dung về tiêu chí huyện nông thôn mới kiểu mẫu theo hướng phát triển văn hóa gắn với du lịch.

Sức dân được xem là nguồn lực bền vững trong xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu ở huyện Nam Đàn. Chia sẻ bài học huy động sức dân tham gia xây dựng nông thôn mới, đồng chí Biện Văn Trung - Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Huyện ủy, Giám đốc Trung tâm Chính trị huyện Nam Đàn nhấn mạnh: Quá trình triển khai chương trình xây dựng nông thôn mới; cấp ủy, chính quyền từ huyện đến cơ sở luôn đặt đúng vai trò chủ thể của người dân và phương châm "Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra và dân thụ hưởng" là “kim chỉ nam” cho mọi hoạt động triển khai ở cơ sở.

Lãnh đạo huyện Nam Đàn về cơ sở, lắng nghe tâm tư, phản ánh của Nhân dân. Ảnh Mai Hoa — Lãnh đạo huyện Nam Đàn tìm hiểu tình hình sản xuất của người dân xã Thượng Tân Lộc. Ảnh: Mai Hoa

Huyện Nam Đàn chú trọng làm tốt công tác dân vận, phát huy dân chủ và xây dựng niềm tin thông qua công khai, minh bạch các hoạt động từ cơ sở. Những vướng mắc, khó khăn được cấp ủy, chính quyền tổ chức đối thoại trực tiếp với Nhân dân.

Huyện cũng đã rất sáng tạo tổ chức các phong trào thi đua từ cơ sở, triển khai xây dựng và nhân rộng các mô hình như: Mô hình “xóm, khối sáng, xanh, sạch, đẹp”, “trường học sáng, xanh, sạch, đẹp, an toàn, thân thiện”; xây dựng tuyến đường kiểu mẫu, khu dân cư kiểu mẫu, vườn mẫu, vườn chuẩn nông thôn mới… Không một tổ chức, cá nhân nào đứng ngoài cuộc - từ cán bộ, đảng viên đến người dân, tất cả đều chung tay vì một Nam Đàn đáng sống.

Cơ sở hạ tầng và diện mao nông thôn Nam Đàn đã thay đổi — Cơ sở hạ tầng và diện mao nông thôn huyện Nam Đàn đã thay đổi hoàn toàn thông qua xây dựng nông thôn mới. Ảnh: Mai Hoa

Trong định hướng và mục tiêu xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu của huyện Nam Đàn theo hướng phát triển văn hóa và du lịch thì yếu tố “then chốt” vẫn là người dân - trung tâm của mọi sự phát triển. Sức dân không chỉ là nguồn lực đóng góp tài chính, đất đai hay ngày công, mà là niềm tin, sự tự giác, tinh thần đoàn kết và trách nhiệm của mỗi người dân Nam Đàn.

Chính sức dân đã, đang và sẽ tiếp tục là nền tảng bền vững để các địa phương thuộc huyện Nam Đàn vươn lên xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu - kiểu cả về nội dung, hình thức, chiều sâu văn hóa và con người trong mô hình tổ chức hành chính mới.